Του Οδυσσέα Αρβανίτη
Τα χειρότερα είναι μπροστά
Μπορεί τα συστημικά μέσα ενημέρωσης να πρόβαλαν τις προτάσεις του πρωθυπουργού στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, προφανώς για να αναδείξουν την ηγετικότητά του, ωστόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πρέπει να ένιωσε ψυχρολουσία, εάν ήταν τόσο αφελής ώστε να πιστεύει ότι οι προτάσεις του υπήρχε περίπτωση να γίνουν δεκτές.
Επιπλέον ακόμη και αν η ΕΕ πράγματι κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση με τη γνωστή ταχύτητα των μηχανισμών της, σε καμία περίπτωση δεν αντιμετωπίζει το οξύ ενεργειακό και ακολούθως παραγωγικό και οικονομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, σε σημαντικό βαθμό εξαιτίας της έλλειψης ενεργειακής πολιτικής και προετοιμασίας της κυβέρνησης.
Όπως επιβεβαίωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος η χώρα μας έχει επάρκεια φυσικού αερίου για εννέα ημέρες. Τέτοια πρόβλεψη των γεγονότων έδειξε η ελληνική κυβέρνηση. Ήδη αγοράζει ακριβά το φυσικό αέριο 30% ακριβότερα από τη Βουλγαρία. Το Μαξίμου έδωσε την κάλυψή του ώστε η προμήθεια φυσικού αερίου να μη γίνεται με μακροπρόθεσμα συμβόλαια αλλά μέσω των αγορών spot, – “αγορές άμεσης παράδοσης της μετρητοίς” -, με αποτέλεσμα τώρα η χώρα να είναι γυμνή στη διακύμανση της αγοράς σε συνθήκες οξείας κρίσης. Το επιχείρημα ήταν ότι οι τιμές spot ήταν χαμηλότερες από τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια. Κυρίως όμως αφήνουν περιθώρια για κέρδη στους πάσης φύσεως προμηθευτές και μεσάζοντες. Παράλληλα οι αποθηκευτικές δυνατότητες της Ρεβυθούσας είναι περιορισμένες και η αντίστοιχη στην Καβάλα και στην Αλεξανδρούπολη για LNG δεν έχει προχωρήσει.
Ταυτόχρονα η ελληνική κυβέρνηση όπως δήλωσε την Πέμπτη ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δεν εξετάζει τη μεταβολή στην πολιτική της εσπευσμένης και κοστοβόρας απολιγνιτοποίησης. Ακόμη και αν τώρα άλλαζαν οι βασικές γραμμές της ενεργειακής πολιτικής της χώρας, δε θα αποφύγει τις υψηλές τιμές προμήθειας φυσικού αερίου στο αμέσως επόμενο διάστημα, αφού φυσικά οι αγορές -όπως εξωραϊσμένα λέγονται οι διεθνείς κερδοσκόποι- εκμεταλλεύονται την κατάσταση στην Ουκρανία.
Αποτυχία όμως ήταν και άλλη έμπνευση του πρωθυπουργού – manager να προτείνει στο Συμβούλιο Κορυφής της ΕΕ, μέτρα ευρωπαϊκής αντιμετώπισης του προβλήματος. Ο κ. Μητσοτάκης διέγνωσε κατ’ αρχήν ενιαίο μέτωπο που φυσικά υπήρχε μόνο στους ευσεβείς του πόθους. Πρότεινε δε, την προώθηση Κοινού Ταμείου, χρηματοδοτούμενου από τα Δικαιώματα Εκπομπών Αερίου και μηχανισμού αντιστάθμισης της αύξησης των τιμών ενέργειας με στόχο την από κοινού προμήθεια φυσικού αερίου των ευρωπαϊκών χωρών καθώς και για ευρωπαϊκά έκτακτα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Προσπάθησε δε να προβάλλει σαν πρότυπο κοινής δράσης την ευρωπαϊκή προμήθεια των εμβολίων. Μόνο που τα εμβόλια κόστισαν περί τα 30 δις ευρώ, το Κοινό Ταμείο για την ενέργεια ξεκινά από τα 100 δις ευρώ, ενώ η συνολική ενεργειακή δαπάνη σε επίπεδο ΕΕ ανέρχεται σε 1 τρις. Πρόκειται για ενέργειες που δύσκολα αποφασίζονται και ακόμη πιο δύσκολα εκτελούνται. Ποια ήταν η απάντηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου; Προκύπτει από την αποστροφή των συμπερασμάτων της Συνόδου: «Τέλος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί να προωθηθούν οι εργασίες για την προετοιμασία και την ετοιμότητα σε όλα τα επίπεδα και καλεί την Επιτροπή, ειδικότερα, να προτείνει μέτρα έκτακτης ανάγκης, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της ενέργειας». Με τους ρυθμούς της η ΕΕ μέχρι να προτείνει τα μέτρα έκτακτης ανάγκης θα έχει παρέλθει η έκτακτη ανάγκη. Μέχρι τότε η χώρα μας θα προμηθεύεται φυσικό αέριο και LNG στις υψηλότερες τιμές της αγοράς. Ίσως το μόνο θετικό, που φυσικά δεν είναι λόγω του Μητσοτάκη, να είναι η παράταση της μη εφαρμογής του Συμφώνου Δημοσιονομικής Σταθερότητας, που δίνει ένα περιθώριο στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Μόνο που θα γίνει όχι με ευρωπαϊκούς πόρους αλλά με πόρους του κάθε κράτους μέλους, άρα από κονδύλια του προϋπολογισμού -που μάλλον δεν υπάρχουν- και φυσικά θα προστεθούν στο δημόσιο χρέος.
Κάπως έτσι η κυβέρνηση βρίσκεται στην απογοητευτική θέση να μη διαθέτει επαρκείς πόρους για να χρηματοδοτήσει την προμήθεια ενέργειας όχι μόνο στα νοικοκυριά αλλά κυρίως στις επιχειρήσεις. Το κόστος είναι ήδη διπλάσιο ή τριπλάσιο, οι επιχειρήσεις γονατίζουν, αργά ή γρήγορα (μάλλον γρήγορα γιατί έχουν εξαντληθεί), θα μεταφέρουν το κόστος στην κατανάλωση και θα τροφοδοτήσουν εκ νέου τον φαύλο κύκλο, πληθωρισμού, λουκέτων και ανεργίας. Πώς θα αντιμετωπίσει την κατάσταση η κυβέρνηση; Μα επιστρατεύοντας το επικοινωνιακό σύστημα εναντίον των κακών Ρώσων (ακόμη και η Μενεγάκη έκλαψε), και προβάλλοντας στον πληθυσμό ότι φταίνε όλοι οι άλλοι εκτός από τον πρωθυπουργό-manager. Μόνο που πλέον δεν πείθουν.