Αν οι μετεωρολόγοι κινδυνεύουν να ξεχάσουν όσα ξέρουν μετά τα όσα είπε ο πρωθυπουργός για το χιόνι που πέφτει νύχτα, όσοι μάχονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα θα πρέπει να τραβούσαν τα μαλλιά τους ακούγοντας τον κ. Μητσοτάκη να εμφανίζεται ως υπέρμαχος της ελευθερίας και των δικαιωμάτων.
Και επειδή ο πρωθυπουργός εσχάτως παραθέτει Λένιν ως προς τα πεπραγμένα της κυβέρνησής του σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, καλό θα ήταν να μελετήσει μια άλλη φράση του μεγάλου επαναστάτη: «Τα γεγονότα είναι πεισματάρικα». Παρά το «πλυντήριο» που μπήκε μπροστά στη Βουλή, η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας προς τον ΟΗΕ δείχνει πώς ακριβώς αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Οπως σημειώνει η οργάνωση, οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στην αναφορά της είναι μια μη εξαντλητική επιλογή των ανησυχιών της σχετικά με τη συμμόρφωση της Ελλάδας στη Σύμβαση του ΟΗΕ κατά των βασανιστηρίων και άλλων σκληρών, απάνθρωπων ή ταπεινωτικών τρόπων μεταχείρισης ή τιμωρίας και θα εξεταστεί από την αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2022. Η έκθεση περιγράφει αδρά όσα συμβαίνουν, από τον Εβρο και τα νησιά του Αιγαίου μέχρι τους δρόμους των διαδηλώσεων και τα κρατητήρια στην Αθήνα. Από πρόσφυγες και μετανάστες μέχρι και πολίτες που διαδηλώνουν, φαίνεται πως η κυβερνητική γραμμή συνοψίζεται στο «το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο».
«Η Επιτροπή του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων είναι ένα σώμα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων που επιβλέπει την εφαρμογή της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων από τα κράτη-μέλη», μας εξηγεί η ερευνήτρια της Δ.Α. για την Ελλάδα, Λία Γώγου. «Η Ελλάδα, όπως και όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, είναι υποχρεωμένη να υποβάλλει τακτικές αναφορές για το πώς εφαρμόζει τα δικαιώματα που προβλέπονται στη σύμβαση, όπως μέτρα για την πρόληψη των βασανιστηρίων, ο σεβασμός της αρχής της μη επαναπροώθησης και ενδελεχείς και ανεξάρτητες διερευνήσεις καταγγελιών για βασανιστήρια. Στα πλαίσια αυτά, η Διεθνής Αμνηστία υπέβαλε την προηγούμενη εβδομάδα ένα υπόμνημα με σκοπό να ενημερώσει την επιτροπή για τις ερωτήσεις που μπορεί να θέσει στις ελληνικές αρχές πριν από την εξέταση της χώρας».
Η Διεθνής Αμνηστία εδώ και χρόνια τεκμηριώνει την ενδημική πια αστυνομική βία, την αυθαιρεσία και την ατιμωρησία. Ετσι, και σε αυτή την αναφορά της καταγράφει πολλές περιπτώσεις παράνομης χρήσης βίας κατά ειρηνικών διαδηλωτών (Νοέμβριος και Δεκέμβριος του 2020, Φεβρουάριος και Μάρτιος 2021). Η οργάνωση έχει επίσης τεκμηριώσει υποθέσεις που υπογραμμίζουν την αδυναμία των ελληνικών αρχών να τηρήσουν τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για την προστασία των δικαιωμάτων των κρατουμένων και τις βασικές εγγυήσεις κατά των βασανιστηρίων.
Ετσι, καταγράφοντας άγριες συλλήψεις και τριτοκοσμικές συνθήκες κράτησης, σεξιστικές επιθέσεις και τραμπουκισμούς, φέρνει υπόψη της επιτροπής και περιπτώσεις που είχαν ως αποτέλεσμα σοβαρούς τραυματισμούς διαδηλωτών, όπου οι ποινικές και πειθαρχικές έρευνες που διεξήχθησαν απέτυχαν να εξασφαλίσουν δικαιοσύνη, όπως του δημοσιογράφου Μανώλη Κυπραίου, που έμεινε ανάπηρος μετά τον τραυματισμό του από άνδρες των ΜΑΤ το 2011 και του διαδηλωτή ψυχολόγου Γιάννη Καυκά, που την ίδια χρονιά οι ένστολοι έστειλαν ημιθανή στην εντατική.
Το όργιο της αστυνομικής βίας ξεδιπλώνεται μέσα από μαρτυρίες θυμάτων που μίλησαν στην οργάνωση. Οι πολίτες περιγράφουν πώς η αστυνομία κατέφυγε άσκοπα και υπερβολικά στη χρήση αύρας νερού και χημικών, πώς τους κακοποίησε με χτυπήματα ακόμα και στο κεφάλι. Η αγριότητα δεν εκτυλίσσεται μόνο στον δρόμο και, φυσικά, όχι μόνο σε στιγμές που μπορεί να εκτυλίσσονται επεισόδια. Μεταξύ Νοεμβρίου 2020 και Μαρτίου 2021, η Δ.Α. έχει δεχτεί σοβαρές καταγγελίες για βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης διαδηλωτών και ατόμων υπό κράτηση.
Δύο διαδηλωτές που συμμετείχαν σε μία από τις διαδηλώσεις κατά της αστυνομικής βίας τον Μάρτιο του 2021 ανέφεραν ότι βασανίστηκαν από αστυνομικούς στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής, ενώ τέσσερα μέλη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ που συνελήφθησαν αυθαίρετα στις 14 Νοεμβρίου 2020 κλήθηκαν να βγάλουν όλα τα ρούχα τους κατά τη διάρκεια σωματικής έρευνας στη Θεσσαλονίκη. Σε τουλάχιστον πέντε από τις περιπτώσεις που τεκμηριώθηκαν, η αστυνομία φέρεται να παρέλειψε να ενημερώσει τους συλληφθέντες για τον λόγο της σύλληψής τους, άλλοι ανακρίθηκαν χωρίς παρουσία δικηγόρου, ενώ πολλοί δεν είχαν πρόσβαση σε ιατρική βοήθεια για τα τραύματά τους.
Ξυλοδαρμοί
Εκτεταμένη είναι η αναφορά και στο προσφυγικό, ένα πεδίο όπου η κυβέρνηση… διαπρέπει σε μισανθρωπισμό και βαρβαρότητα. Η οργάνωση καταγράφει όσα περνούν στα χέρια των ενστόλων οι ικέτες που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη από τον Φεβρουάριο του 2020 και μετά. Οι αιτούντες άσυλο και οι μετανάστες που μίλησαν στη Δ.Α. και άλλες ΜΚΟ ανέφεραν ευρέως παραβιάσεις που διαπράχθηκαν από τις ελληνικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων ξυλοδαρμών από συνοροφύλακες, κράτηση κατά το δοκούν από ώρες έως αρκετές ημέρες και, φυσικά, παράνομες επαναπροωθήσεις.
Η έρευνα της οργάνωσης τεκμηρίωσε 21 επαναπροωθήσεις μεταξύ Ιουνίου και Δεκεμβρίου 2020 μέσα από 16 μαρτυρίες. Κάποια από τα θύματα είχαν εμφανή προβλήματα στο περπάτημα και μελανιές στο σώμα ή τραύματα στο κεφάλι. Οι αιτούντες άσυλο είπαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι ξυλοκοπήθηκαν από ελληνικές συνοριακές δυνάμεις που είτε φορούν στρατιωτική στολή ή αστυνομική στολή είτε από άτομα με πολιτικά ρούχα σε συνεργασία με ένστολες συνοριακές δυνάμεις.
Κάποιοι ανέφεραν ότι παρέμειναν για αρκετές ώρες χωρίς ρούχα, παπούτσια ή τηλέφωνο σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε διάφορες περιπτώσεις αυθαίρετης κράτησης αιτούντων άσυλο και μεταναστών σε διάφορες τοποθεσίες στο Αιγαίο. Τι ζουν οι άνθρωποι που πέφτουν στα χέρια των ενστόλων; Χτυπήματα με κλομπ, κλοτσιές, μπουνιές, ξεγύμνωμα και εξευτελισμούς, σοβαρούς τραυματισμούς που φτάνουν μέχρι το σπάσιμο της σπονδυλικής στήλης. Η έρευνα της Δ.Α. το 2021 διαπίστωσε ότι κάθε σύλληψη και κράτηση που αναφέρθηκε συνέβη
εκτός αναγνωρίσιμων νόμιμων διαδικασιών και πληροί τον ορισμό της αυθαίρετης σύλληψης και κράτησης.
Μειωμένες εγγυήσεις
Η οργάνωση αναφέρεται και στα νομοθετικά βήματα που έκανε η κυβέρνηση το 2019, το 2020 και το 2021, την επέκταση του κανόνα της «ασφαλούς τρίτης χώρας» σε περισσότερες εθνικότητες και τις μεταρρυθμίσεις των νόμων για το άσυλο και τη μετανάστευση, εκφράζοντας ανησυχίες για τις μειωμένες εγγυήσεις σε ολόκληρη τη διαδικασία ασύλου και ιδιαίτερα στην εξέταση του αιτήματος σε δεύτερο βαθμό. Οπως σημειώνει, οι αιτούντες άσυλο των οποίων η αίτηση απορρίπτεται στην Ελλάδα κινδυνεύουν να βρεθούν υπό κράτηση για παρατεταμένες χρονικές περιόδους μέχρι την τελική απόφαση ή μέχρι την απέλασή τους, εξαιρουμένων των ασυνόδευτων ανηλίκων.
Από το 2019, η ελληνική κυβέρνηση άρχισε να υιοθετεί μια ρητορική αυξημένης εχθρότητας και καχυποψίας εναντίον
ΜΚΟ που εργάζονται με πρόσφυγες, σημειώνει η Δ.Α., η οποία υπογραμμίζει πως «οι ελληνικές αρχές κάνουν κατάχρηση της νομοθεσίας κατά της διακίνησης ανθρώπων για να στοχοποιήσουν ακτιβιστές και να ποινικοποιήσουν την αλληλεγγύη στους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Οι ελληνικές αρχές ξεκίνησαν έρευνες και ποινικές διαδικασίες κατά εργαζομένων στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας, εκπαιδευμένων διασωστών και ακτιβιστών».
Η οργάνωση επίσης καταγράφει επιθέσεις κατά δημοσιογράφων από «αγανακτισμένους» πολίτες στη Λέσβο, την πυρπόληση του καταυλισμού της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, την πυρκαγιά στο Κέντρο Κοινότητας One Happy Family (OHF), την πυρπόληση αυτοκινήτου μιας νοσοκόμας και ενός από τα οχήματα της ΜΚΟ Αρσις στη Σάμο, την επίθεση στο βαν της ΜΚΟ Μετάδρασις στην Κω, τον εμπρησμό αποθήκης εθελοντών στη Χίο.
Τέλος, η οργάνωση αναφέρεται στις 17 γυναίκες που δολοφονήθηκαν το 2021 από τους συντρόφους τους ή πρώην συντρόφους τους, τονίζοντας τις εκκλήσεις των φεμινιστικών οργανώσεων για την κατοχύρωση του όρου «γυναικοκτονία» στον δημόσιο διάλογο και τη νομοθεσία.