Η ανυπακοή στη διαταγή υποχώρησης, οδήγησε στο Έπος του ΄40. Ο στρατηγός Χ. Κατσιμήτρος διοικητής της 8ης Μεραρχίας Πεζικού στην περιοχή της Ηπείρου αποκρούει διά των όπλων την εισβολή των Ιταλικών Στρατευμάτων.
Με δική του πρωτοβουλία, μόνος, χωρίς καμιά βοήθεια από το ΓΕΣ και χωρίς κανείς στην Αθήνα να πιστεύει, ούτε στιγμή στον αγώνα του, στάθηκε ΟΡΘΙΟΣ στην πρώτη γραμμή, πολέμησε και νίκησε, με ισάξιο συμπαραστάτη του τον Συνταγματάρχη K. Δαβάκη και το ηρωικό απόσπασμά του! Τις πρώτες ημέρες του πολέμου, ο Υποστράτηγος Χ. Κατσιμήτρος, ως διοικητής της 8ης Μεραρχίας εξουδετέρωσε την επίθεση και διέταξε σθεναρή άμυνα στον τομέα Ελαίας-Καλαμά.
Όμως, λίγες μέρες αργότερα, ο Αρχιστράτηγος Αλ. Παπάγος με την σύμφωνη γνώμη του Πρωθυπουργού Ι. Μεταξά και του Βασιλιά, τον διέταξε να εγκαταλείψει τη θέση άμυνας στην ελληνοαλβανική μεθόριο και να υποχωρήσει σταδιακά προς το νότο έως την κοιλάδα του Αράχθου και κοντά στην περιοχή της Άρτας να οργανώσει την άμυνα!
Ο Χ. Κατσιμήτρος αγνόησε τη διαταγή του Αρχιστρατήγου και αποφάσισε να αμυνθεί στα σύνορα. Με την ηρωική του αντίσταση στο Καλπάκι, συντέλεσε στην τελική νίκη σε βάρος των Ιταλών. Και αργότερα ήταν ο επικεφαλής της επικής προέλασης των ελληνικών στρατευμάτων στην Αλβανία. Αν ο Χ. Κατσιμήτρος είχε υπακούσει , τότε προφανώς, η έκβαση του πολέμου θα ήταν διαφορετική.
Η διαταγή του υποστράτηγου Κατσιμήτρου, να παραμείνει η 8η Μεραρχία στη θέση της αγωνιζόμενη κατά των εισβολέων, κόντρα στις «εντολές» της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, ήταν αυτή που έγραψε ιστορία οδηγώντας στο Έπος του 1940.
Η επιτελική εκτίμηση των Αθηνών ήταν, ότι ένας αγώνας απέναντι σε τόσο υπέρτερο εχθρό θα ήταν ουσιαστικά μάταιος, για αυτό, ο υποστράτηγος Κατσιμήτρος είχε λάβει προφορικά την «παρότρυνση», άλλα χωρίς αυτό να πάρει ποτέ τη μορφή πραγματικής στρατιωτικής διαταγής, να συμπτύξει τις γραμμές του και να προσπαθήσει να αμυνθεί βαθύτερα και πιο «αποτελεσματικά» στο ελληνικό έδαφος.
Δεν το έπραξε γιατί γνώρισε πολύ καλά ότι αν συνέβαινε αυτό δεν θα μπορούσε να αναχαιτιστεί η εχθρική διείσδυση, αλλά και γιατί θα έπεφτε το ηθικό των ανδρών του που κατάγονταν από χωριά της περιοχής που θα έπεφταν στα χέρια του εχθρού..
Αντί γι’ αυτό, δηλαδή αντί για υποχώρηση, ο Στρατηγός Χ. Κατσιμήτρος στην ημερήσια διαταγή του στο προσωπικό της VIII Μεραρχίας, του ηρωικότερου ίσως σχηματισμού στρατού της σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας, καλούσε σε άμυνα μέχρις εσχάτων και δήλωνε ότι οποιαδήποτε υποχώρηση ήταν αδιανόητη και ότι εκεί, στα σύνορα, ήταν και η τελευταία γραμμή άμυνας.
Μετά τη συνθηκολόγηση συμμετείχε στην κυβέρνηση Τσολάκογλου, διατελώντας υπουργός Εργασίας από τις 30 Απριλίου 1941 ως τις 22 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, κάτι που σημάδεψε την μετέπειτα πορεία του.
Κατά τα Δεκεμβριανά συνελήφθη δύο φορές από τον ΕΛΑΣ, στις 12 και στις 28 Δεκεμβρίου, την πρώτη φορά μάλιστα μαζί με τον δεκαπεντάχρονο γιο του. Την πρώτη φορά, ενώ ήταν κρατούμενος, άκουσε τους φρουρούς του, οι οποίοι δε γνώριζαν ποιος ήταν, να συζητούν για κάποιον Κατσιμήτρο που είχε πάρει μέτρα υπέρ των στρατιωτών και των εργατών. Τότε εμφανίσθηκε ο Κατσιμήτρος δήλωσε την ταυτότητα του στον επικεφαλής ανθυπολοχαγό Σταμάτη, ο οποίος φρόντισε μετά από δύο μέρες να αφεθούν ελεύθεροι πατέρας και γιός.
Την άλλη φορά, όταν οι Ελασίτες τον μετέφεραν στην Κηφισιά, τον αναγνώρισε ένας παλιός φαντάρος του, στον οποίον είχε δώσει άδεια να επισκεφθεί τη σύζυγο του που μόλις είχε γεννήσει. Σε ανταπόδοση ο Ελασίτης τον άφησε κρυφά ελεύθερο. Αργότερα όταν ο Ελασίτης αυτός είχε παραπεμφθεί σε δίκη ο Χ. Κατσιμήτρος κατέθεσε μάρτυρας υπεράσπισης, συμβάλλοντας στην αθώωση του.
Αν γλίτωσε από τον ΕΛΑΣ ο στρατηγός, δε γλίτωσε από το μετακατοχικό πνεύμα της τιμωρίας όσων είχαν συνεργασθεί με τις κατοχικές κυβερνήσεις. Αυτός ο ήρωας του Αλβανικού μετώπου παραπέμφθηκε μαζί με άλλους 27 ανώτατους στρατιωτικούς στο δικαστήριο δωσιλόγων. Στις 31 Μαϊου 1945 καταδικάστηκε σε κάθειρξη 5,5 ετών « διότι γενόμενος υπουργός συνέπραξεν μετά του πρωθυπουργού εις την εκτέλεσιν των αξιοποίνων πράξεων της συνεργασίας και της διευκολύνσεως των δυνάμεων κατοχής…».
Αποπέμφθηκε από το στράτευμα και εξέπεσε από το βαθμό του αντιστρατήγου. Παρέμεινε στη φυλακή για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που προέβλεπε η ποινή του και αποφυλακίστηκε με διάταγμα του Βασιλέως Παύλου στις 5 Οκτωβρίου 1949. Στη συνέχεια υπήρξε πλήρης αποκατάσταση των βαθμών του και απόδοση των παρασήμων του. Πέθανε το 1962, στη συνοικία της Κυψέλης όπου ζούσε.
Αυτή η μυθιστορηματική διαδρομή του Χαρ. Κατσιμήτρου δείχνει πόσο εύκολο είναι ένας ήρωας να γίνει «προδότης», αρκεί σε αυτό να βοηθήσουν οι συγκυρίες και ο διαφορετικός τρόπος ερμηνείας του εθνικού συμφέροντος. Πάντως ο στρατηγός παραμένει ένας από τους κεντρικούς ήρωες του Αλβανικού μετώπου.