Ένα άρθρο για τα εμβόλια κατά της Covid-19 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Vaccines», οδήγησε στις μαζικές παραιτήσεις ιολόγων και εμβολιολόγων και συντακτών οποίοι αμφισβήτησαν την εγκυρότητά του.
Σύμφωνα με τους συντάκτες, οι συγγραφείς του συγκεκριμένου άρθρου παραποίησαν δεδομένα για να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι «στους τρεις θανάτους που αποτρέπονται από τον εμβολιασμό κατά της COVID-19, θα πρέπει να δεχτούμε ότι οι δύο προκαλούνται από τα εμβόλια».
Μέχρι στιγμής έχουν παραιτηθεί έξι επιστήμονες από συνεργάτες του «Vaccines», μεταξύ των οποίων ο Florian Krammer, ιολόγος στην Ιατρική Σχολή Icahn του Mount Sinai, η Katie Ewer, ανοσολόγος στο Ινστιτούτο Jenner του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η οποία συμμετείχε στην ομάδα που ανέπτυξε το εμβόλιο AstraZeneca. Τις παραιτήσεις ανέφερε το Retraction Watch.
«Τα δεδομένα έχουν παραποιηθεί, επειδή οι συγγραφείς κάνουν την εσφαλμένη υπόθεση ότι όλοι οι θάνατοι που καταγράφονται μετά τον εμβολιασμό, προκαλούνται από το εμβόλιο», δήλωσε η Ewer, σύμφωνα με το άρθρο του Sciencemag.
«Και αυτά τα δεδομένα χρησιμοποιούνται τώρα από τους αντιεμβολιαστές και τους αρνητές της COVID-19 ως απόδειξη ότι τα εμβόλια δεν είναι ασφαλή.
»Αυτό είναι κατάφωρα ανεύθυνο, ιδιαίτερα για ένα περιοδικό που ειδικεύεται στα εμβόλια».
Η Helen Petousis-Harris, εμβολιολόγος που διευθύνει την ομάδα Vaccine Datalink and Research Group στο Πανεπιστήμιο του Όκλαντ και η οποία επίσης παραιτήθηκε από συντάκτης του περιοδικού «Vaccines» μετά την ανάγνωση του άρθρου.
Η Diane Harper, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, η οποία ήταν η ιδρυτική αρχισυντάκτρια του περιοδικού επίσης παραιτήθηκε, όπως και ο Paul Licciardi, ανοσολόγος στο Murdoch Children’s Research Institute στο Parkville της Αυστραλίας, και ο Andrew Pekosz, ιολόγος στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Bloomberg του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.
Οι παραιτήσεις ξεκίνησαν την Παρασκευή, την επομένη της δημοσίευσης της μελέτης.
Μέχρι τις αρχές της Δευτέρας, η Fanny Fang, η διευθύνουσα συντάκτρια του περιοδικού, ενημέρωσε τα μέλη της συντακτικής επιτροπής ότι το «Vaccines» -ένα έγκριτο περιοδικό ανοικτής πρόσβασης, με έδρα τη Βασιλεία της Ελβετίας που ιδρύθηκε το 2013-είχε ξεκινήσει έρευνα για την συγκεκριμένη μελέτη.
«Αντιμετωπίζουμε την υπόθεση αυτή με τη μεγαλύτερη δυνατή σοβαρότητα και δεσμευόμαστε να διορθώσουμε γρήγορα το επιστημονικό αρχείο», έγραψε.
Αργότερα τη Δευτέρα, οι συντάκτες του περιοδικού δημοσίευσαν μια «έκφραση ανησυχίας» σχετικά με το άρθρο.
«Η μεγαλύτερη ανησυχία είναι η παραπληροφόρηση σχετικά με τον εμβολιασμό κατά της COVID-19 και η παραποίηση των δεδομένων», έγραψαν.
Το άρθρο έχει προσελκύσει σχεδόν 350.000 αναγνώστες και έχει αναρτηθεί στο Twitter από πολλούς αντιεμβολιαστές.
Σύμφωνα με το άρθρο του Scincemag, κανένας από τους συγγραφείς της δημοσίευσης δεν είναι ειδικός στην εμβολιολογία, την ιολογία ή την επιδημιολογία.
Πρόκειται για τους: Harald Walach, κλινικός ψυχολόγος και ιστορικός της επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Ιατρικών Επιστημών του Πόζναν στην Πολωνία, ο Rainer Klement, φυσικός που μελετά κετογονικές δίαιτες στη θεραπεία του καρκίνου στο νοσοκομείο Leopoldina στο Schweinfurt της Γερμανίας και ο Wouter Aukema, ανεξάρτητος επιστήμονας δεδομένων στο Hoenderloo της Ολλανδίας.
Οι τρεις αξιολογητές της δημοσίευσης, οι δύο από τους οποίους ήταν ανώνυμοι, δεν άσκησαν ουσιαστική κριτική στη μεθοδολογία των συγγραφέων.
Μία από τους αξιολογητές, η Anne Ulrich, χημικός διευθύντρια του Ινστιτούτου Βιολογικών Διεπιφανειών και πρόεδρος βιοχημείας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καρλσρούης στη Γερμανία, έγραψε ότι η ανάλυση των συγγραφέων «πραγματοποιείται με υπευθυνότητα και χωρίς μεθοδολογικές ατέλειες, και ότι τα αποτελέσματα ερμηνεύτηκαν με τις απαραίτητες επιφυλάξεις».
Ένας από τους ανώνυμους κριτές έγραψε ότι το άρθρο «είναι πολύ σημαντικό και θα πρέπει να δημοσιευτεί επειγόντως», χωρίς να προσθέσει σχεδόν κανένα άλλο σχόλιο.
Το περιοδικό «Vaccines» δεν απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου επιλογής των κριτών.
«Είναι πολύ προφανές από τις κριτικές τους ότι δεν έχουν καμία εξειδίκευση στο θέμα. Ούτε οι συγγραφείς έχουν.
»Αποτελεί παράλειψη το γεγονός ότι δεν συμμετείχε κανένας από τους ειδικούς για την ασφάλεια των εμβολίων στη μελέτη τους και στην αξιολόγηση του άρθρου τους», είπε η Petousis-Harris.
Για να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους, οι συγγραφείς της δημοσίευσης υπολόγισαν τους θανάτους από COVID-19 που αποτράπηκαν από τα εμβόλια χρησιμοποιώντας δεδομένα από μια μελέτη 1,2 εκατομμυρίων Ισραηλινών, οι μισοί από τους οποίους έλαβαν το εμβόλιο της Pfizer-BioNTech και οι άλλοι μισοί όχι.
Υπολόγισαν ότι θα έπρεπε να εμβολιαστούν 16.000 άνθρωποι για να αποτραπεί ένας θάνατος από COVID-19.
Αυτός ο υπολογισμός είναι προβληματικός λένε οι επικριτές, διότι όταν ένα εμβόλιο αποδεικνύεται επιτυχές, ο αριθμός των ανθρώπων που θα πρέπει να εμβολιαστεί για να αποφευχθεί ένας θάνατος, αυξάνεται συνεχώς.
Για να υπολογίσουν τους θανάτους που «προκλήθηκαν» από παρενέργειες του εμβολίου, χρησιμοποίησαν δεδομένα της ΕΕ σχετικά με τον αριθμό των δόσεων εμβολίων που χορήγηθηκαν στην Ολλανδία και δεδομένα από την εθνική βάση της χώρας αυτής, στην οποία αναφέρονται ανεπιθύμητες παρενέργειες φαρμάκων και ήταν πιο ογκώδης από τα δεδομένα μητρώου άλλων χωρών της ΕΕ.
Το Κέντρο Φαρμακοεπαγρύπνησης της Ολλανδίας που ονομάζεται Lareb, είναι παρόμοιο με το σύστημα αναφοράς VAERS των Ηνωμένων Πολιτειών, στο οποίο ο καθένας μπορεί να υποβάλει αναφορά για ανεπιθύμητη παρενέργεια που προκυπτει μετά τον εμβολιασμό.
Ωστόσο, η ύπαρξη αναφοράς στη βάση δεδομένων, δεν αποδεικνύει ότι ένα εμβόλιο προκάλεσε ανεπιθύμητη παρενέργεια ή θάνατο.
Αυτές οι βάσεις δεδομένων δεν χρησιμοποιούνται για τη συστηματική αξιολόγηση των κινδύνων των εμβολίων, αλλά για την αναζήτηση πρώιμων σημάτων σπάνιων αλλά πραγματικών παρενεργειών, όπως η διαταραχή της πήξης του αίματος που σχετίζεται με ορισμένα εμβόλια κατά της COVID-19, και οι οποίες μπορούν στη συνέχεια να παρακολουθούνται συστηματικά.
Ο δικτυακός τόπος του ολλανδικού μητρώου αναφέρει σαφώς ότι οι αναφορές αυτές δεν υποδηλώνουν αιτιότητα.
Όμως, οι συγγραφείς ανέφεραν ότι βρήκαν «16 σοβαρές παρενέργειες ανά 100.000 εμβολιασμούς και ότι ο αριθμός των θανατηφόρων παρενεργειών ανέρχεται σε 4,11/100.000 εμβολιασμούς.
»Για τρεις θανάτους που αποτρέπονται από τον εμβολιασμό, θα πρέπει να δεχτούμε ότι οι δύο προκαλούνται από το εμβόλιο», έγραψαν.
Στις 25 Ιουνίου, την επομένη της δημοσίευσης του εγγράφου, ο επικεφαλής του επιστημονικού και ερευνητικού τμήματος της Lareb, Eugène van Puijenbroek, έστειλε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στους συντάκτες του «Vaccines», επικρίνοντας το άρθρο και ζητώντας τη διόρθωση ή την ανάκλησή του.
«Ένα αναφερόμενο συμβάν που συνέβη μετά τον εμβολιασμό, δεν σημαίνει ότι προκλήθηκε από αυτόν, παρόλο που οι συγγραφείς παρουσίασαν τα δεδομένα ως σχετιζόμενα», έγραψε ο van Puijenbroek.
«Το να υπονοούμε ότι όλες οι αναφορές θανάτων σχετίζονται με τα εμβόλια, απέχει πολύ από την αλήθεια».
Επίσης, έθεσε τους συγγραφείς προ των ευθυνών τους καθώς δήλωσαν στο άρθρο ότι «τα δεδομένα του ολλανδικού μητρώου και ιδίως τα θανατηφόρα περιστατικά, πιστοποιήθηκαν από ειδικούς ιατρούς».
«Αυτό το σημείο είναι εσφαλμένο», έγραψε ο van Puijenbroek.
«Οι συγγραφείς φαίνεται να αναφέρονται στο σχέδιο πολιτικής του Lareb.
»Ωστόσο, σε αυτό το σχέδιο δεν αναφέρεται πουθενά ότι οι εκθέσεις πιστοποιούνται από ειδικούς γιατρούς».
Σε ηλεκτρονικό μήνυμα προς το ScienceInsider, ο van Puijenbroek εξέφρασε την ανησυχία ότι το συγκεκριμένο άρθρο θα επηρεάσει αρνητικά τους ανθρώπους στο να υποβάλλουν αναφορές στο ολλανδικό μητρώο.
«Οι άνθρωποι που μας αναφέρουν ανεπιθύμητες παρενέργειες θα πρέπει να είναι σίγουροι ότι τα δεδομένα που συνεισφέρουν, θα χρησιμοποιηθούν με σωστό και επιστημονικά ορθό τρόπο. Άρθρα όπως αυτό, υπονομεύουν αυτή την εμπιστοσύνη».
Ο Walach, ο κύριος συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε ότι συνεχίζει να υποστηρίζει την έρευνά του.
Πρόσθεσε δε, ότι οι κλινικές δοκιμές των εμβολίων που έχουν πλέον εγκριθεί για επείγουσα χρήση και στις οποίες συμμετείχαν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, «δεν ήταν αρκετές για να δούμε πραγματικά τις όποιες ανησυχίες για την ασφάλειά τους».
Ο Aukema πρόσθεσε ότι χαίρεται για τη διαμάχη, διότι αυτό σημαίνει ότι «το θέμα της ασφάλειας των εμβολίων κατά της COVID-19 λαμβάνει την απαραίτητη προσοχή».
Οι τρεις συγγραφείς αντέκρουσαν την έκφραση ανησυχίας του «Vaccines», γράφοντας ότι οι δημόσιες δηλώσεις του Lareb υποδηλώνουν ότι εκείνες οι αναφορές που είναι προφανώς αβάσιμες, αφαιρούνται έτσι ώστε η τελική βάση δεδομένων να είναι τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό αξιόπιστη».
Οι συγγραφείς επιμένουν ότι δεν υπαινίσσονται ότι οι παρενέργειες που αναφέρθηκαν στο ολλανδικό μητρώο προκλήθηκαν απαραίτητα από τα εμβόλια κατά της COVID-19.
«Προς το παρόν έχουμε μόνο συσχέτιση, και ποτέ δεν είπαμε κάτι άλλο».
Η Petousis-Harris δήλωσε ικανοποιημένη με την απάντηση του «Vaccines» και πρόσθεσε ότι η παραίτησή της μπορεί να μην είναι μόνιμη.
«Ήταν μια καλή, σταθερή και αξιοσέβαστη επιθεώρηση. Και αν η δημοσίευση αποσυρθεί, τότε θα ήμουν ευτυχής να είμαι μέλος της ομάδας».