Μορφή «χιονοστιβάδας» δείχνουν να λαμβάνουν το τελευταίο διάστημα οι καταγγελίες για «τα έργα και τις ημέρες» της Frontex υπό την ηγεσία του Γάλλου επικεφαλής της υπηρεσίας, Φράνσις Λετζέρι.
Κι αυτό γιατί δίπλα στις πάμπολλες υποθέσεις παράνομων επαναπροωθήσεων κυρίως στο Αιγαίο, στις οποίες η ηγεσία της Frontex έκανε συνειδητά τα «στραβά μάτια», έρχονται να προστεθούν σοβαρές κατηγορίες για τοξικό εργασιακό περιβάλλον αλλά και υποψίες για οικονομικό σκάνδαλο με τη διασπάθιση ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ του Der Spiegel, ακόμη και τα μεγαλεπήβολα της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν για πρόσληψη και ανάπτυξη περίπου 10.000 συνοριοφυλάκων στα ευρωπαϊκά σύνορα τίθενται εν αμφιβόλω, καθώς ο θεσμός έχει χάσει ένα μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας του τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι τυχαίο πως ουκ ολίγα στελέχη της υπηρεσίας, είτε έχουν παραιτηθεί είτε σκέφτονται σοβαρά να το πράξουν τους επόμενους μήνες. Όλα τα παραπάνω έχουν κινητοποιήσει τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα με τον Λετζέρι και την ομάδα του να βρίσκονται στο επίκεντρο ερευνών για τα πεπραγμένα τους σε όλα τα επίπεδα
«Τοξικό κλίμα» στην υπηρεσία και στοχοποίηση προσώπων
Μια πτυχή της «διοίκησης» Λετζέρι, η οποία αναδεικνύεται μέσα από το ρεπορτάζ του γερμανικού μέσου, έχει να κάνει με τη δημιουργία ενός άκρως τοξικού εργασιακού περιβάλλοντος. Δεν είναι τυχαίο, πως κάποιοι συγκρίνουν το κλίμα που ενυπάρχει στα κεντρικά γραφεία της Υπηρεσίας στην Βαρσοβία με εκείνο της France Telecom, όπου είχαν καταγραφεί δεκάδες αυτοκτονίες υπαλλήλων, με κάποιους πρώην εργαζομένους να χαρακτηρίζουν το Λετζέρι ως «δικτάτορα».
Ο Γάλλος επικεφαλής της Frontex και οι συνεργάτες του φέρονται, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, να έχουν στοχοποιήσει μια σειρά προσώπων, οι οποίοι για διάφορους λόγους δεν τους είναι αρεστοί. Πλέον ενδεικτική περίπτωση της Ινμακουλάδα Αρνάεζ , μιας Ισπανίδας δικηγόρου με εξειδίκευση στα ανθρώπινα δικαιώματα και θητεία στον ΟΗΕ, η οποία εργάζεται στη Frontex από το 2012. Η ίδια είχε κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση πολιτικής αλλά και την λήψη αποφάσεων της Υπηρεσίας. Όλα αυτά μέχρι το 2015 όταν ο Λετζέρι ανέλαβε τα ηνία της υπηρεσίας, ο οποίος φρόντισε γρήγορα να καταστήσει σαφές πόσο χαμηλά ιεραρχούσε τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η ρήξη μεταξύ τους επήλθε όταν το 2019 το Ευρωκοινοβούλιο θέλησε να ενισχύσει την Αρνάεζ με τη συνδρομή περίπου 40 παρατηρητών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, κάτι που προφανώς ο Λετζέρι θεώρησε αδιανόητο. Έφτασε μάλιστα στο σημείο, παρακάμπτοντας όλα τα θεσμικά όργανα να προχωρήσει σε προκήρυξη για τη θέση της, όταν η Ισπανίδα δικηγόρος έλειψε σε αναρρωτική άδεια λόγω ενός προβλήματος υγείας που αντιμετώπιζε. Αυτή του η κίνηση προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία τον ανάγκασε να αποσύρει την προκήρυξη της θέσης, με τον Λετζέρι πάντως να επιμένει πως η Αρνάεζ έπρεπε να αντικατασταθεί, αφού ήταν κατά τον ίδιο ανεπαρκής σε ζητήματα μάνατζμεντ.
Η προκλητική «κάλυψη» στις επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο
Όπως επισημαίνει το Spiegel, η στοχοποίηση της Ισπανίδας μόνο τυχαία δεν ήταν, καθώς αυτή είχε επανειλημμένα επισημάνει επισήμως από το 2016 στις αναφορές της σχετικά με τα «φάλτσα» του Λετζέρι τόσο σε ό,τι αφορά τις «πλάτες» στην ξενοφοβική πολιτική του Όρμπαν όσο και την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αιγαίο.
Το τελευταίο πάντως φαίνεται να είναι η πιο μαύρη «κηλίδα» για τη διοίκηση του Φράνσις Λετζέρι, καθώς ο ίδιος έχει αρνηθεί πεισματικά να παρέμβει απέναντι στις αλλεπάλληλες επιχειρήσεις παράνομων αλλά και επικίνδυνων επαναπροωθήσεων προσφυγων στο Αιγαίο από τις ελληνικές αρχές.
Κι αυτό παρά τα πολλά ντοκουμέντα αλλά και τις μαρτυρίες συνοριοφυλάκων, τις οποίες ο ίδιος φρόντιζε συστηματικά να υποβαθμίζει. Χαρακτηριστική υπήρξε η περίπτωση των καταγγελιών Δανών αξιωματικών της Frontex για εντολή εκ μέρους των ελληνικών αρχών να ρίξουν πάλι στη θάλασσα βάρκα με δεκάδες πρόσφυγες, τους οποίους είχαν μόλις διασώσει. Κι όμως ο Λετζέρι, παρά την έντονη αντίδραση ακόμη και από το Ευρωκοινοβούλιο, έσπευσε να κλείσει μέσα σε λίγες μέρες την έρευνα για την υπόθεση, την οποία απέδωσε σε «παρεξήγηση».
Ανάλογη υπήρξε η αντιμετώπιση και για δεκάδες άλλες περιπτώσεις, για κάποιες από τις οποίες φρόντισε να επικαλεστεί και τις επίσημες απαντήσεις των ελληνικών αρχών, που όπως-ήταν αναμενόμενο- αρνούνταν τα πάντα.
Το οικονομικό σκάνδαλο φέρνει το «τέλος» πιο κοντά;
Μέσα σε όλα, η διοίκηση Λετζέρι βρίσκεται αντιμέτωπη με έρευνα του Ευρωπαϊκού Γραφείου κατά της Οικονομικής Απάτης. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκεται η προμήθεια ελαττωματικού λογισμικού, το οποίο κόστισε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Οι ερευνητές καλούνται να διαπιστώσουν αν ισχύουν οι πληροφορίες πως εργαζόμενοι είχαν προειδοποιήσει το 2018 τη διοίκηση της Υπηρεσίας πως οι «ασυνέπειες» στην όλη υπόθεση είχαν οσμή σκανδάλου.
Σύμφωνα με το Spiegel, με βάση όλα τα παραπάνω δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν πως ο «χρόνος μετρά αντίστροφα» για τον Λετζέρι. Ήδη άλλωστε η αρμόδια Επίτροπος Μετανάστευσης, Ίλβα Γιόχανσον, έχει καταστήσει σαφές με διάφορους τρόπους πως τον θεωρεί ανεπαρκή για τη θέση. Την ίδια στιγμή, το ευρωκοινοβούλιο έχει ξεκινήσει ενδελεχή έρευνα για τα πεπραγμένα της υπηρεσίας, με αρκετούς ευρωβουλευτές να ζητούν την παραίτησή Λετζέρι.
Από την άλλη, σύμφωνα με στέλεχη στις Βρυξέλλες, ο ίδιος έχει αποδειχθεί στο παρελθόν ανθεκτικός σε όσες επιθέσεις κι αν δέχτηκε. Αξίζει επιπλέον να σημειωθεί πως για την τύχη του δεν θα αποφασίσει ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε το Ευρωκοινοβούλιο, αλλά το Διοικητικό Συμβούλιο της υπηρεσίας, η οποία διατηρεί αυτονομία. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν τα μέλη του θα συνεχίσουν να στηρίζουν τον Λετζέρι βαθαίνοντας το ρήγμα που υπάρχει τόσο στους κόλπους της υπηρεσίας όσο και των ευρωπαϊκών οργάνων.