Θα μπορούσε να είναι μια εντυπωσιακή πρώτη σκηνή σε ταινία δράσης του Χόλιγουντ, όμως πρόκειται για πραγματικά γεγονότα.
Από τη Μαρία Παναγιώτου
Όλα άρχισαν ένα βράδυ, στις αρχές του 2015, στο σπίτι των γονιών του επικεφαλής του τμήματος έρευνας της γερμανικής εφημερίδας «Süddeutsche Zeitung» («SZ») Μπάστιαν Ομπερμαγιερ, όπου ο δημοσιογράφος βρισκόταν με τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Ακριβώς στις 10 εκείνο το βράδυ, ο Ομπερμαγιερ βρήκε για πρώτη φορά την ευκαιρία να ξεκουραστεί ύστερα από μια δύσκολη μέρα, στη διάρκεια της οποίας έπρεπε να φροντίσει τα μέλη της οικογένειάς του, τα οποία ταλαιπωρούνταν από ίωση. Κάθισε, λοιπόν, στην τραπεζαρία, άνοιξε τον φορητό υπολογιστή του και τοποθέτησε ακριβώς δίπλα το κινητό του. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, ο ήχος ενός νέου μηνύματος ακούστηκε και ο δημοσιογράφος πήρε στα χέρια του το κινητό του για να το διαβάσει: «Γεια. Είμαι ο Τζον Ντόε. Ενδιαφέρεσαι για μερικά data (δεδομένα); Θα τα μοιραζόμουν με χαρά».
Αυτή ήταν η αρχή των περίφημων Panama Papers, δηλαδή της μεγαλύτερης διαρροής εγγράφων, η οποία προσέφερε για πρώτη φορά σε ολόκληρο τον πλανήτη μια ολοκληρωμένη ματιά στον κόσμο των παράκτιων εταιριών (offshore), τις οποίες οι πλούσιοι και δυνατοί αυτού του κόσμου χρησιμοποιούν κατά κόρον για να φοροδιαφεύγουν ή να φοροαποφεύγουν. Στους δημοσιογράφους που τα έφεραν στο φως, από την άλλη, τα έγγραφα προσέφεραν δικαίως το αμερικανικό βραβείο Πούλιτζερ.
Η πραγματική ταυτότητα του Τζον Ντόε, του ανθρώπου που έστειλε σε διάστημα μερικών μηνών πάνω από 11.000.000 ψηφιακά αρχεία στους ανθρώπους της «Süddeutsche Zeitung» («SZ»), που κρύβονταν στους υπολογιστές της παναμαϊκής νομικής εταιρίας Mossack Fоnseca, η οποία ίδρυε και διαχειριζόταν παράκτιες εταιρίες και τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους, δεν αποκαλύφθηκε φυσικά ποτέ.
Οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι υποστηρίζουν μέχρι σήμερα πως έτσι κι αλλιώς δεν την έμαθαν ποτέ, γιατί δεν θέλησαν να τη μάθουν ποτέ, προκειμένου να μην κινδυνεύσει ο πληροφοριοδότης τους. Το «Τζον Ντόε» είναι απλά το όνομα που χρησιμοποιούν εδώ κι αιώνες στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά και στον Καναδά και στις ΗΠΑ, για ανθρώπους η πραγματική ταυτότητα των οποίων πρέπει να προστατευτεί στη διάρκεια δικαστικών υποθέσεων.
Από εκείνο το βράδυ, πάντως, στις αρχές του 2015 μέχρι τις 3 Απριλίου του 2016, όταν τα έγγραφα βγήκαν στο φως με παράλληλες δημοσιεύσεις σε δεκάδες μέσα ενημέρωσης σε όλον τον κόσμο, προκαλώντας παγκόσμιο σοκ, μεσολάβησαν πολλά και συναρπαστικά.
Ο Ομπερμαγιερ άρχισε να επεξεργάζεται αρχικά τα έγγραφα με έναν άλλον Ομπερμαγιερ, συνάδελφό του στο τμήμα έρευνας της «SZ» (σ.σ.: πρόκειται για τον Φρέντερικ Ομπερμαγιερ, του οποίου το όνομα αλλάζει ορθογραφικά κατά ένα γράμμα από τον Μπάστιαν), ενώ πολύ σύντομα στην επεξεργασία τους άρχισε να συμμετέχει το Διεθνές Κονσόρτσιουμ Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ), μέσω του οποίου συντονίστηκαν 400 δημοσιογράφοι, οι οποίοι δούλεψαν για τουλάχιστον έναν χρόνο υπό συνθήκες απόλυτης μυστικότητας.
Σύμφωνα δε με την ICIJ, τα έγγραφα της Mossack Fonseca περιλαμβάνουν στοιχεία για 214.488 υπεράκτιες εταιρίες που σχετίζονται με 14.513 ανθρώπους σε 200 χώρες και περιοχές ανά τον κόσμο. Και σήμερα, μία είδηση από τη Γερμανία φέρνει και πάλι στην επικαιρότητα τα διάσημα έγγραφα.
Εντάλματα σύλληψης
Η παναμαϊκή εταιρία Mossack Fоnseca, η οποία τελικά έκλεισε το 2018, πήρε το όνομά της από τον Γιούργκεν Μοσάκ και τον Ραμόν Φονσέκα, τους δύο επικεφαλής δικηγόρους και ιδρυτές της. Την περασμένη εβδομάδα, γερμανικά μέσα, εκ των οποίων φυσικά και η «SZ», αποκάλυψαν πως οι διωκτικές Αρχές του Μονάχου εξέδωσαν ένταλμα σύλληψης για τους δύο δικηγόρους, που βρίσκονται στην καρδιά του σκανδάλου των Panama Papers.
Όπως αναφέρουν και στο βιβλίο τους «The Panama Papers», οι Ομπερμαγιερ και Ομπερμαγιερ, ο Γιούργκεν Μοσάκ είναι έτσι κι αλλιώς Γερμανός, του οποίου οι γονείς μετανάστευσαν στον Παναμά, όταν ο ίδιος ήταν ακόμη παιδί, δηλαδή στη διάρκεια της δεκαετίας του ’60, πιθανότατα επειδή ο πατέρας του προσπαθούσε να κρύψει το ναζιστικό παρελθόν του, καθώς φέρεται ότι συμμετείχε στο Γ΄ Ράιχ. Ωστόσο, σήμερα ο αδελφός του, Πίτερ Μοσάκ, ζει στη Γερμανία με την οικογένειά του. Ετσι, παρότι οι δύο δικηγόροι διαθέτουν παναμαϊκά διαβατήρια και, ως γνωστόν, ο Παναμάς δεν εκδίδει τους υπηκόους του, οι γερμανικές Αρχές φέρεται ότι ελπίζουν, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, πως ο Γιούργκεν Μοσάκ θα παραδοθεί για να διαπραγματευτεί μειωμένη ποινή για χάρη της οικογένειάς του, αλλά και για να ξεφύγει από παρόμοια δίωξη που αντιμετωπίζει στις ΗΠΑ.
Το ελληνικό χρώμα της λίστας και η αγιογραφία Παπασταύρου
Τα έγγραφα που ο «Τζον Ντόε» έστειλε στους Ομπερμαγιερ και Ομπερμαγιερ έκρυβαν μια σειρά Ελλήνων ιδιοκτητών παράκτιων εταιριών. Ο πιο γνωστός, μεταξύ αυτών, ήταν ο δικηγόρος και σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά Σταύρος Παπασταύρου, ο οποίος μάλιστα συμμετείχε και στις διαπραγματεύσεις της χώρας μας με την τρόικα.
Αμέσως μετά την αποκάλυψη του ονόματός του, ο ίδιος υποστήριξε πως δεν θυμόταν ότι συμμετείχε σε παράκτιες εταιρίες. Εν συνεχεία, υποστήριξε πως η εμπλοκή του σε αυτές ήταν μια διευκόλυνση που έκανε σε φίλους… αφιλοκερδώς. Μάλιστα, σε δύο από τα τρία διοικητικά συμβούλια παράκτιων εταιριών που συμμετείχε ο πρώην σύμβουλος του Αντώνη Σαμαρά, σύμφωνα με τα έγγραφα των Panama Papers, συμμετείχαν και οι Κωνσταντίνος Λαναράς και Σπύρος Μεταξάς, τα ονόματα των οποίων εμφανίζονται και στη «λίστα Λαγκάρντ», όπως και αυτό του Σταύρου Παπασταύρου.
Για τη Γερμανία, η οποία ανέκτησε από τις αποκαλύψεις των Γερμανών δημοσιογράφων, μέσω των Panama Papers, πάνω από 140.000.000 ευρώ σε φορολογικά έσοδα, φαίνεται πως η υπόθεση δεν έχει κλείσει. Σε αντίθεση, στη χώρα μας πολλά μέσα ενημέρωσης επιχειρούν σήμερα να παρουσιάσουν τους πρωταγωνιστές τόσο των Panama Papers όσο και της «λίστας Λαγκάρν» ως θύματα σε ένα παιχνίδι μαγισσών και δαιμονοποίησης, το οποίο τώρα επιτέλους -για το καλό όλων μας, δηλαδή- φτάνει στο τέλος του. Χαρακτηριστικό σε αυτό αποτελεί πρόσφατο δημοσίευμα κυριακάτικης εφημερίδας, το οποίο προσπάθησε να υφάνει την αγιογραφία του Σταύρου Παπασταύρου με τόσο επιτηδευμένο τρόπο που αποκάλυπτε τελικά τις ύποπτες προθέσεις του.
«Στα 53 του χρόνια ο νομικός Σταύρος Παπασταύρου, παρά τις ταλαιπωρίες που έχει βιώσει, διαθέτει τη νηφάλια λεπτότητα να απαντά σε αυτά τα ερωτήματα χωρίς επιτηδευμένες μεγαλοστομίες. Σαφώς είναι αποτυπωμένη στο πρόσωπό του η πικρία της μαρτυρικής δοκιμασίας που πέρασε, αλλά με τη μεγαλύτερη δυνατή φυσικότητα ξεδιπλώνει τα πράγματα όπως στα αλήθεια είναι» ανέφερε, μεταξύ πολλών άλλων, το δημοσίευμα. Δικό σας!
πηγή: «δημοκρατία»