Η προσφιλής έκφραση όταν δεν υπάρχει διαδικασία σε εξέλιξη στο Κυπριακό, είναι πως έχει μπει στο… ράφι, στον «πάγο». Κι όμως.
Όσο θα αναμένουμε να περάσει η πανδημία, να διενεργηθούν οι «εκλογές» στα κατεχόμενα, να «ηρεμήσει» ο Ερντογάν, μικρές ή μεγάλες κινήσεις εδραιώνουν τα κατοχικά δεδομένα. Όχι τώρα, αλλά διαχρονικά υπάρχει μια ισχυρή τάση, η οποία υιοθετεί πρακτικές ομαλοποίησης με την κατοχή. Οι ίδιες πρακτικές, διαμορφώνουν συνθήκες, που παραπέμπουν στη ντε φάκτο λειτουργία δύο οντοτήτων.
Τα Ηνωμένα Έθνη και όσοι παρασκηνιακά διαμορφώνουν ιδέες και φόρμουλες, προωθούν εδώ και καιρό τη διαμόρφωση μηχανισμού συνεργασίας δύο οντοτήτων, αφήνοντας την Τουρκία εκτός της μεγάλης εικόνας.
Το Κυπριακό -που είναι δημιούργημα της Τουρκίας («τουρκικό πρόβλημα της Κύπρου», έπρεπε να ονομάζεται) δεν είναι ζήτημα που θα επιλυθεί μέσω της συνεννόησης σε θέματα χαμηλής πολιτικής, που προωθούν συνεργασία μεταξύ των δύο οντοτήτων.
Το Κυπριακό δεν είναι θέμα λειτουργίας ή μη οδοφραγμάτων, αλλά εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής, που μπορεί να λυθεί μόνο μέσα από την πλήρη άρση της παρανομίας. Η συζήτηση στη βάση των αποτελεσμάτων της εισβολής εξυπηρετεί την κατοχική δύναμη και τη λεγόμενη διεθνή κοινότητα, που επαναλαμβάνει διαχρονικές αναφορές που είναι κενές περιεχομένου, αφού έχουν εξουδετερωθεί από την Άγκυρα. Βολεύει και κάποιους στην Κύπρο, τους οπαδούς της όποιας λύσης (λύση να ‘ναι και ό,τι να ‘ναι).
Θέλουμε πραγματικά να λυθεί το Κυπριακό; Ή επιδιώκεται να ικανοποιηθεί στα πλαίσια μιας συμφωνίας ο τουρκικός εθνικισμός; Επειδή, όταν, για παράδειγμα, αναδεικνύονται ζητήματα τα οποία προωθούν λογικές σχέσεων «καλής γειτονίας» και περιορίζονται οι «διεκδικήσεις» στη λειτουργία οδοφραγμάτων, τούτο αναπτύσσει ένα αφήγημα διχοτομικό, διαχωριστικό.
Ενόψει του ότι αναμένονται αλλαγές στην μετά τον κορωνοϊό εποχή, κυρίως σε ό,τι αφορά τη συμπεριφορά διεθνών παικτών, την ανακατανομή ισχύος, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να κινείται με προσεγγίσεις της δεκαετίας του ΄70. Η βάση συζήτησης του Κυπριακού, που διεξάγεται με όρους της προ της εισβολής περιόδου, ως συνέχεια του τότε διακοινοτικού διαλόγου, αποδεικνύεται αδιέξοδη. Μπορούμε να συζητούμε για πολλά ακόμη χρόνια χωρίς αποτέλεσμα. Για την ακρίβεια αποτελέσματα υπάρχουν. Εδραιώνονται τα κατοχικά δεδομένα. Η Τουρκία χρησιμοποιεί ως άλλοθι το διακοινοτικό διάλογο για να προωθεί τους σχεδιασμούς της.
Έχει διαμορφωθεί ένας σχεδιασμός με άξονα τα ενεργειακά. Μια συγκυρία -η πανδημία- έχει ανατρέψει για το 2020 (λένε) το ενεργειακό πρόγραμμα, στο οποίο έχουμε επενδύσει στρατηγικά και οικονομικά. Παράλληλα, από τις εταιρείες η αναβολή θεωρείται και ως χρόνος προς αξιοποίηση για να βρεθεί φόρμουλα συνεννόησης σε σχέση με την Τουρκία. Αυτό παραπέμπει στο Κυπριακό και σε συζήτηση υπό τον εκβιασμό: «βρείτε τα με την Άγκυρα αλλιώς το ενεργειακό πρόγραμμα θα ματαιωθεί ή κατ’ ελάχιστον θα έχει σοβαρές δυσκολίες και εμπόδια».
Πολλές φορές αναφέρεται πως πρώτα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι θέλουμε. Αυτό το ερώτημα τίθεται από όσους πιέζουν προς την κατεύθυνση προσαρμογής στα κατοχικά δεδομένα. Έχουν δε ως… προκεχωρημένο τους φυλάκιο τους διάφορους γραφικούς που μοιρολογούν στα κλειστά οδοφράγματα. Οι Ελληνοκύπριοι αυτό που θέλουν είναι μια συμφωνία συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς περιορισμούς και τουρκική παρουσία. Με διασφαλισμένα όλα τα δικαιώματα. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί εάν και οι Τουρκοκύπριοι λειτουργήσουν συνενωτικά. Αυτό μπορεί να γίνει, μεταξύ άλλων, με κοινούς πολιτικούς σχηματισμούς, που θα εκτίθενται στις εκλογές.
Αυτοί που θα πρέπει να πουν τι θέλουν είναι οι Τουρκοκύπριοι. Θέλουν να ζουν υπό την Τουρκία σε μια κατεχόμενη περιοχή ή σε μια κανονική Κυπριακή πολιτεία για όλους τους Κύπριους πολίτες;
Ο κόσμος θα αλλάξει. Χρειάζεται προσαρμογή πολιτικής με βάση τα νέα δεδομένα. Το Κυπριακό δεν μπορεί να λυθεί με όρους της δεκαετίας του ΄70 και προπαντός δεν πρέπει όλα «τα αυγά να μπαίνουν σε ένα καλάθι» και να περιμένουνε αποτελέσματα. Χρειάζεται νέα πολιτική, που θα καθιστά ανέφικτα τα τουρκικά σχέδια και θα δημιουργεί προϋποθέσεις για ανατροπή της κατοχής. Δύσκολο. Έτοιμη συνταγή δεν υπάρχει. Αλλά εάν μείνουμε στη γνωστή και αναποτελεσματική, θα αναγνωριστεί η κατοχή, ως πρώτο βήμα.
Κώστας Βενιζέλος
philenews