Το μήνυμα του Κυριάκου Μητσοτάκη χθες, από το Κάιρο, ότι «η Ευρώπη θα ανταποκριθεί στο ύψος των περιστάσεων» δεν είχε αναγκαστικά ως μοναδικούς αποδέκτες ούτε την Άγκυρα, ούτε τις Βρυξέλλες. Ήταν ένα μήνυμα που, κατά τις πληροφορίες, είχε ζητήσει και ήθελε να ακούσει τόσο ο, παρών στην τριμερή του Καΐρου, Νίκος Αναστασιάδης όσο και σύσσωμη η πολιτική ηγεσία της Κύπρου. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, ήταν και το αποτέλεσμα ενός έντονου και νευρικού παρασκηνίου μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας στη σκιά της κλιμακούμενης τουρκικής προκλητικότητας και της επίσκεψης Πομπέο, με την κυπριακή πλευρά να χρεώνει στην ελληνική κυβέρνηση «άνιση ουδετερότητα» σε μια εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία.
Βασική αιτία αυτής της, ισχυρής, ενόχλησης από πλευράς Κύπρου ήταν η, μέχρι χθες τουλάχιστον, εμφανής απροθυμία της Αθήνας να θέσει ζήτημα ενεργοποίησης των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Άγκυρας την ώρα που το τουρκικό γεωτρύπανο «τρυπά» οριοθετημένο πλέον Οικόπεδο της κυπριακής ΑΟΖ
Σ’ αυτό το κλίμα η χθεσινοβραδυνή δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι το θέμα της Τουρκίας μπήκε στη ατζέντα της επερχόμενης συνόδου κορυφής της ΕΕ μετά από πρωτοβουλία της Ελλάδας, όπως και το μήνυμα ότι «η Ευρώπη θα ανταποκριθεί στο ύψος των περιστάσεων», εκλαμβάνεται και ως μια πρώτη απόπειρα άρσης της καχυποψίας στον άξονα Αθήνας – Λευκωσίας, αλλά και ως απάντηση στην αντίστοιχη κριτική που του ασκείται από την αξιωματική αντιπολίτευση.
Έναν τόνο υψηλότερη, άλλωστε, σε σχέση με την τουρκική παραβατικότητα ήταν και η δήλωση του έλληνα πρωθυπουργού μετά την ολοκλήρωση της τριμερούς Ελλάδας-Κύπρου- Αιγύπτου, όπου αναφέρθηκε σε «έκνομες ενέργειες» της Τουρκίας.
«Καταδικάσαμε», δήλωσε, «ρητά τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κύπρου που προσβάλλουν το διεθνές δίκαιο και καταδικάσαμε και την προκλητική συμπεριφορά της στο Αιγαίο», για να προσθέσει ότι έθεσε τα ζητήματα αυτά στη συνάντηση που είχε το περασμένο Σάββατο με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, και πως «αξίζει να καταγραφούν οι δύο σαφείς και επίσημες θέσεις του, τόσο υπέρ της εθνικής ασφάλειας της Ελλάδος, όσο και για τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κύπρου».
Το ερώτημα ωστόσο που τίθεται, τόσο στην Αθήνα από πλευράς αντιπολίτευσης όσο και στην Κύπρο, είναι εάν αυτή η ενισχυμένη ρητορική του Κυριάκου Μητσοτάκη θα συνοδευτεί από συγκεκριμένες ενέργειες και πιέσεις της ελληνικής πλευράς στην σύνοδο κορυφής της ΕΕ.
Όπως τόνιζαν, δηλαδή, χθες το βράδυ παράγοντες με γνώση των διπλωματικών δεδομένων και προκλήσεων, από την στιγμή που το θέμα της Τουρκίας μπήκε στην ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το ζητούμενο πλέον είναι ένα και μοναδικό – η ενεργοποίηση των κυρώσεων που έχει ήδη αποφασίσει η ΕΕ, από τη σύνοδο κορυφής του περασμένου Ιουλίου, για τις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.
Είναι ένα ερώτημα που, σε πρώτο χρόνο, θα απαντηθεί ενδεχομένως στη σημερινή συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, με κυπριακές πηγές πάντως να παραμένουν δύσπιστες για την αποφασιστικότητα με την οποία θα προσέλθει η ελληνική κυβέρνηση στην σύνοδο της ΕΕ.
Η εν λόγω δυσπιστία, την οποία είχε στόχο να καθησυχάσει και με το έκτακτο ταξίδι του στην Λευκωσία ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, εδράζεται στα μηνύματα «στροφής» που εξέπεμψε ο έλληνας πρωθυπουργός μετά την συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν στην Νέα Υόρκη – μιας στροφής σε πολιτική «κατευνασμού» του τούρκου προέδρου με πιθανό αντάλλαγμα μια ανάσχεση των προσφυγικών ροών προς τα ελληνικά νησιά.
Σύμφωνα με πληροφορίες από τη Λευκωσία, η στάση αυτή προκάλεσε έντονο εκνευρισμό στην κυπριακή πλευρά όπου διατυπώνονται φόβοι ακόμη και για «αδυναμία» της ελληνικής κυβέρνησης να αντιληφθεί την κρισιμότητα της γεωπολιτικής συγκυρίας. Υπό το κλίμα αυτό, στη Λευκωσία τίθενται ερωτήματα ακόμη και για την απόφαση να αντικατασταθεί, ακριβώς στη συγκεκριμένη συγκυρία, ο έμπειρος πρεσβευτής στην Κύπρο Ηλίας Φωτόπουλος από την κυρία Αικατερίνη Ξηγοράρη.
Ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας επιχείρησε να καθησυχάσει τον εκνευρισμό και τις ανησυχίες αυτές στις συναντήσεις που είχε στην Κύπρο, σε ό,τι αφορά ωστόσο την περαιτέρω λειτουργία του άξονα Αθήνας-Λευκωσίας όλα θα εξαρτηθούν από την – σθεναρή ή μη – στάση που θα τηρήσει η ελληνική πλευρά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στο θέμα της ενεργοποίησης των κυρώσεων κατά της Τουρκίας.