Οι επόμενοι μήνες απέναντι στον Ερντογάν θα είναι δύσκολοι, κι αυτό το γνωρίζουν καλά και στο υπουργείο Εξωτερικών και στο Πεντάγωνο.
Η δήλωση του αμερικανικού πρεσβευτή Τζέφρι Πάιατ ότι «τόσο η Ελλάδα όσο και οι ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν αναταράξεις τους επόμενους δυο μήνες, ενόψει της επανεκλογής Ερντογάν» μάλλον αποτυπώνει τον βαθμό αυτής της δυσκολίας στην πιο διπλωματική, και ήπια εκδοχή του. Και δεν αποτελεί παρά μόνον το δημόσιο στίγμα των όσων συζητούν το τελευταίο διάστημα, με κλειστές πόρτες, κυβερνητικοί παράγοντες τόσο με τον αμερικανό πρεσβευτή όσο και με ευρωπαίους αξιωματούχους.
Τα επιθετικά μηνύματα Ερντογάν
Ο ίδιος ο τούρκος πρόεδρος φρόντισε άλλωστε, σχεδιασμένα και στοχευμένα, να στείλει τα μηνύματά του από την επομένη κιόλας της συνόδου της Βάρνας και της αυστηρής στάσης της ΕΕ απέναντι στην Αγκυρα. Είτε παρατείνοντας την κράτηση των δύο ελλήνων στρατιωτικών, είτε δεσμεύοντας την κυπριακή ΑΟΖ με αλλεπάλληλες NAVTEX, είτε «αφορίζοντας» την Δύση και χαιρετώντας μουσουλμανικά μέσα από την Αγία Σοφία, δείχνει σε άπαντες πως το, άκρως επικίνδυνο, παιχνίδι της νέο-οθωμανικής ισχύος μόλις άρχισε. Και, παραπλεύρως, δεν παραλείπει να ξεδιπλώνει ένα-ένα τα «όπλα» του απέναντι στην Ελλάδα και την Ευρώπη, με πρώτο εκείνο του προσφυγικού. Δεν είναι τυχαίο πως μέσα στο πρώτο τρίμηνο της χρονιάς οι προσφυγικές ροές έχουν αυξηθεί κατά 30% όπως είπε αυτή την εβδομάδα ο Δημήτρης Βίτσας, ενώ μόνον μέσα στο τελευταίο 24ωρο έφθασαν στην Ελλάδα από τα τουρκικά παράλια 200 μετανάστες.
Το ερώτημα είναι μέχρι που μπορεί να φθάσει αυτό το παιχνίδι ισχύος και κατά πόσο είναι ρεαλιστικές οι ανησυχίες που διατυπώνονται για θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο.
Χθες, ο αναπληρωτής υπουργός Αμυνας Φώτης Κουβέλης είπε στα ΝΕΑ ότι εκείνο που μπορεί να προκύψει «είναι ένα τυχαίο επεισόδιο το οποίο μπορεί και να έχει την θερμότητά του». Απέκλεισε ωστόσο οποιαδήποτε γενίκευση επισημαίνοντας ότι η Τουρκία «έχει πολλά μέτωπα» και γνωρίζει τους συσχετισμούς τόσο σε σχέση με την Ευρώπη όσο «και με την πέραν του Ατλαντικού δύναμη».
Τα «σενάρια σύγκρουσης»
Σήμερα, η Real News γράφει ότι την περασμένη Τρίτη, αμέσως μετά την σύνοδο της Βάρνας, έγινε ευρεία σύσκεψη στο Πεντάγωνο όπου εξετάστηκαν σενάρια σύγκρουσης και επικαιροποιήθηκαν τα σχέδια επιστράτευσης. Επιτελείς του ΓΕΕΘΑ, μάλιστα, που επικαλείται η εφημερίδα φέρονται να είπαν πως «αν η Τουρκία αποφασίσει να ανοίξει την πόρτα του φρενοκομείου, δεν θα έχουμε άλλη επιλογή από το να την ακολουθήσουμε».
Η πιο πλήρης όμως απάντηση ίσως δίνεται από την γερμανική Die Welt η οποία αναφέρει ότι Ελλάδα και Τουρκία μπορεί να βρεθούν σε μια πολεμική κατάσταση «περισσότερο τυχαία παρά από πρόθεση». Και εξηγεί: «Υπάρχει ένας βασικός στρατηγικός στόχος της Τουρκίας υπό τον Ερντογάν, όπως το διατύπωσε κάποτε ο τότε ΥΠΕΞ Αχμέτ Νταβούτογλου: να ενισχυθεί η δύναμη και επιρροή της Τουρκίας όπου είναι δυνατόν στον κόσμο. Η πολιτική έναντι της ΕΕ έρχεται δεύτερη. Η υποψηφιότητα ενισχύει την Τουρκία – η ίδια η ένταξη με τη στέρηση της κυριαρχίας, όχι απαραίτητα. Σ’ αυτήν την πολιτική της μαξιμαλιστικής αύξησης της δύναμης από την άποψη της εξωτερικής πολιτικής ανήκει και μια επεκτατική ορμή, με στόχο την επιστροφή στο πολιτικό μεγαλείο του οθωμανικού κράτους. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα αλλαγή των συνόρων, αλλά και δεν την αποκλείει, αν υπάρξει δυνατότητα».
Η ψυχραιμία και η ετοιμότητα
Ούτε στην Αθήνα βεβαίως, ούτε στις Βρυξέλλες θεωρείται ότι ο Ερντογάν θα επιλέξει να διερευνήσει αυτή την «δυνατότητα» στην πλευρά των ευρωπαϊκών συνόρων της Τουρκίας. Ουδείς όμως αποκλείει μια θερμή κίνηση αντιπερισπασμού, εάν η ‘Αγκυρα εκτιμήσει ότι κάτι τέτοιο ευνοεί τους ευρύτερους γεωπολιτικούς στόχους της. Ενώπιον αυτής της απειλής, η ελληνική κυβέρνηση εξακολουθεί να απαντά με την γραμμή της «ψυχραιμίας και αποφασιστικότητας». «Δεν θα ρίξουμε εμείς νερό στον μύλο του Ερντογάν, τροφοδοτώντας την ένταση», λέει κυβερνητική πηγή για να προσθέσει: «Όταν όμως πρόκειται για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας η αποφασιστικότητα είναι δεδομένη. Και η ετοιμότητά μας επίσης…»