Στις 15 Απριλίου 2025, δημοσιεύθηκε με ελάχιστη δημοσιότητα ένα προεδρικό διάταγμα που αφορά 16.000 οικισμούς με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων, καλύπτοντας ουσιαστικά την πλειονότητα της ελληνικής υπαίθρου.
Το διάταγμα προβλέπει ειδική ρύθμιση υπό την ονομασία «Ευελιξία Δόμησης», η οποία όμως ουσιαστικά επιτρέπει τη δημιουργία δομών και κέντρων υποδοχής μεταναστών σε μικρές κοινότητες, χωρίς διαβούλευση ή σχετική αναφορά στα προεκλογικά προγράμματα των κυβερνώντων.
Με βάση απλούς υπολογισμούς, εφόσον σε κάθε έναν από αυτούς τους οικισμούς εγκατασταθούν ακόμη και 100 άτομα, ο αριθμός ξεπερνά το 1,6 εκατομμύριο. Το μέγεθος του σχεδίου προσομοιάζει με μαζικό εποικισμό. Ταυτόχρονα, με το ίδιο διάταγμα θεσμοθετείται περιορισμός στην οικοδομική δραστηριότητα για τους Έλληνες πολίτες στις ίδιες περιοχές, όταν το εμβαδόν του οικοπέδου είναι μικρότερο των δύο στρεμμάτων, καθιστώντας την αγροτική κατοίκηση οικονομικά και νομικά ασύμφορη για τον γηγενή πληθυσμό.
Η κίνηση αυτή ερμηνεύεται από ειδικούς ως μια στρατηγική πληθυσμιακής μεταβολής, με πιθανές επιπτώσεις στην εθνική συνοχή. Η μελέτη της μετανάστευσης σε διεθνές επίπεδο αναγνωρίζει τρεις κύριες κατηγορίες πληθυσμιακής μετακίνησης: την ειρηνική μεταναστευτική, τη συνοδευόμενη από στρατιωτικές επιχειρήσεις και την εποικιστική-επεκτατική. Η τελευταία έχει ιστορικά χαρακτηριστεί ως γεωπολιτικό εργαλείο αλλαγής συνόρων ή επιρροών.
Η ισλαμική έννοια της «Τζιχάντ», που σημαίνει αγώνας ή μάχη, ενσωματώνεται στις πολιτισμικές και θρησκευτικές αρχές πολλών πληθυσμών που συμμετέχουν σε σύγχρονες μεταναστευτικές ροές. Η ιδεολογία αυτή έχει διττή μορφή: «επιθετική» Τζιχάντ για την επέκταση των ισλαμικών εδαφών και «αμυντική» για την προστασία των υφιστάμενων ισλαμικών κοινοτήτων. Και στις δύο περιπτώσεις, η αντίδραση θεωρείται θρησκευτικό καθήκον και ενεργοποιείται είτε με εντολή ηγέτη είτε αυτοβούλως από τον πιστό.
Πηγές που αναλύουν το φαινόμενο επισημαίνουν ότι σε πολλές περιπτώσεις, κοινότητες μουσουλμάνων που εγκαθίστανται σε νέες περιοχές, εφόσον αποκτήσουν πληθυσμιακή πυκνότητα και πολιτισμική συνοχή, μπορούν να αποτελέσουν βάση για γεωπολιτικές ή εδαφικές διεκδικήσεις, όπως έχει συμβεί σε άλλες περιοχές του κόσμου. Η ελληνική Θράκη αναφέρεται συχνά ως παράδειγμα ευαίσθητης ισορροπίας, όπου η μουσουλμανική μειονότητα, με εγγυήσεις βάσει διεθνών συνθηκών, έχει αποτελέσει πεδίο γεωπολιτικής τριβής.
Το φαινόμενο «Haijiria» (ισλαμική μετανάστευση με προοπτική εποικισμού) θεωρείται από αναλυτές εργαλείο αλλαγής πληθυσμιακών συσχετισμών χωρίς στρατιωτική επέμβαση. Η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω από την παρουσία μουσουλμανικών πληθυσμών σε οργανωμένες δομές στα νησιά του Αιγαίου και στην ηπειρωτική Ελλάδα, που σταδιακά λειτουργούν ως εν δυνάμει αυτόνομες κοινωνικές μονάδες («ούμα»).
Η ιδεολογική και θεολογική υπόσταση του μαχητικού Ισλάμ, σύμφωνα με λόγια γνωστών θεωρητικών, όπως ο Σαγίντ Κουτμπ και ο Αμπντάλα Αζάμ, προσδίδει στην Τζιχάντ μεταφυσική σημασία, θεωρώντας την απόλυτο μέσο λατρείας και επιβίωσης της πίστης. Ο αγώνας δεν περιορίζεται σε θεολογικό πεδίο αλλά επεκτείνεται σε πολιτική και κοινωνική δράση, με στόχο τη διεύρυνση της ισλαμικής κυριαρχίας.
Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχει αυξημένη ανησυχία για τον πιθανό ρόλο μεταναστευτικών πληθυσμών σε περιόδους διεθνών εντάσεων. Η ανησυχία εντείνεται από την ύψωση της «κόκκινης σημαίας της εκδίκησης» στο Ιράν, τον Ιούνιο του 2025, σε απάντηση ισραηλινών επιθέσεων, γεγονός που ερμηνεύεται ως προαναγγελία αντίποινων. Η Ελλάδα, δεδομένης της στενής συνεργασίας της κυβέρνησης με το Ισραήλ και της παρουσίας αμερικανικών βάσεων, θα μπορούσε να θεωρηθεί εν δυνάμει στόχος αντιποίνων σε ένα πολυδιάστατο γεωπολιτικό σκηνικό με έντονα θρησκευτικά χαρακτηριστικά.
Στο εσωτερικό της χώρας, εγείρονται ερωτήματα για τη διαχείριση αυτής της πολιτικής. Νομικοί και κοινωνιολόγοι επισημαίνουν ότι η εφαρμογή του διατάγματος, χωρίς προηγούμενη δημόσια διαβούλευση ή ενημέρωση, εγείρει ζητήματα συνταγματικότητας και δημοκρατικής νομιμοποίησης. Η μακροχρόνια συνέπεια μιας τέτοιας πολιτικής θα μπορούσε να επηρεάσει τον χαρακτήρα της ελληνικής υπαίθρου, την κοινωνική συνοχή και την εθνική ασφάλεια.
Την ίδια ώρα, η συζήτηση παραμένει διχαστική. Από τη μία πλευρά γίνεται λόγος για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων της Ελλάδας έναντι διεθνών συνθηκών. Από την άλλη, καταγράφεται αυξανόμενη κοινωνική δυσπιστία για τις δημογραφικές επιπτώσεις και τις γεωπολιτικές προεκτάσεις της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης, ειδικά όταν αυτή λαμβάνει διαστάσεις μονιμότητας και δεν συνοδεύεται από ενσωματωτικές πολιτικές.
Καθώς η Ελλάδα αντιμετωπίζει ήδη οικονομικές και δημογραφικές πιέσεις, η αποδοχή πληθυσμιακών ροών που δεν ενσωματώνονται κοινωνικά ή πολιτισμικά, προκαλεί ανησυχίες για τον μακροπρόθεσμο επανακαθορισμό της ταυτότητας του εθνικού κράτους. Αν αυτό συνδυαστεί με εξωτερικούς γεωπολιτικούς κινδύνους, τότε η στρατηγική αποδυνάμωση της Ελλάδας ενδέχεται να μην είναι μόνο δημογραφική, αλλά και εδαφική.
Η διαχείριση τέτοιων φαινομένων απαιτεί σοβαρή θεσμική λογοδοσία, γεωπολιτική εγρήγορση και κοινωνική συναίνεση, προκειμένου να αποφευχθούν εσωτερικές διαρρήξεις και εξωτερικές απειλές. Η μεταναστευτική πολιτική δεν μπορεί να λειτουργεί στο ημίφως, ιδίως όταν εμπλέκεται σε ζητήματα εθνικής κυριαρχίας και ασφάλειας.
Ρεαλιστικά ερωτήματα
- Ποιος εγγυάται ότι δεν θα υπάρξει εσωτερική απειλή;
- Ποιος εγγυάται ότι αυτές οι κοινότητες δεν θα κινηθούν συντονισμένα όταν δοθεί το σήμα;
- Ποιος λογοδότησε για το Διάταγμα της 15ης Απριλίου;
- Ποιος θα υπερασπιστεί την ελληνική ύπαιθρο όταν αλλοιωθεί πληθυσμιακά;
Η απειλή δεν είναι θεωρητική. Είναι νομοθετημένη, υπογεγραμμένη, σε εξέλιξη. Και το πιο επικίνδυνο είναι ότι δεν τολμά κανείς να μιλήσει. Όποιος προειδοποιεί, φιμώνεται. Όποιος ενημερώνει, λογοκρίνεται.
Όμως η σιωπή είναι συνενοχή.