Από τα 7 βασικά ζητήματα σύγκρουσης μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας… η ελληνική πλευρά έχει κάνει υποχωρήσεις στα 6 και μόνο σε ένα στην μουσουλμανική μειονότητα στην Θράκη δεν υποχώρησε…
Η Τουρκία ζητούσε περισσότερα αλλά φαίνεται ότι από την ελληνοτουρική προσέγγιση η Τουρκική πλευρά είναι σίγουρα κερδισμένη.
Ωστόσο η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης μάλλον θα πρέπει να θεωρηθεί μονόδρομος γιατί χρειάζεται πιστωποίηση και επικύρωση των συμφωνηθέντων…
Οι διμερείς συμφωνίες έρχονται και παρέρχονται ενώ μια απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης έχει άλλη βαρύτητα…
Η έλευση στην Ελλάδα του Erdogan στις 7 Δεκεμβρίου 2023 είναι μια μεγάλη πολιτική και διπλωματική εξέλιξη που θα αφήσει αποτύπωμα υπέρ της ελληνοτουρκικής φιλίας.
Εδώ και πολύ καιρό το bankingnews έχει ταχθεί υπέρ της διευθέτησης των διαφορών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας… ειδικά στην περίοδο της μεγάλης έντασης όπου το Oruc Reis όργωνε την Ανατολική Μεσόγειο.
Από την εποχή που το Oruc Reis όργωνε ανενόχλητο την Ανατολική Μεσόγειο… υπήρχαν σοβαρές ενδείξεις ότι η Ελλάδα είχε συναινέσει σε αυτό…
Βλέποντας αποστασιοποιημένα το γεγονός… άλλη χώρα ακόμη και στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη θα είχε βυθίσει το Oruc Reis… ή θα είχε στείλει το Πολεμικό Ναυτικό να το απομακρύνει…
Όμως η Ελλάδα απλά παρακολουθούσε το Τουρκικό ερευνητικό σκάφος…
Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η Ελλάδα και η Τουρκία μετά τις έρευνες του Oruc Reis συνειδητοποίησαν ότι δεν υπάρχει αντικείμενο έντασης…
Το Oruc Reis απέδειξε ότι νότια της Ρόδου και Καστελόριζου δεν υπάρχουν κοιτάσματα φυσικού αερίου.
Βρέθηκαν δύο αλλά ήταν άνευ σημασίας…καθώς το κόστος γεώτρησης υπερκάλυπτε την αξία των ελάχιστων κοιτασμάτων…
Στην πράξη λοιπόν η Τουρκία χρησιμοποίησε το Oruc Reis για να διαπιστώσει εάν υπάρχει φυσικό αέριο και η Ελλάδα… δωρεάν χωρίς να πληρώσει έμαθε ότι νότια του Καστελόριζου δεν υπάρχει φυσικό αέριο.
Οι βασικές πηγές τριβών
Οι διαχρονικά βασικές πηγές τριβών και οι ελληνικές υποχωρήσεις
1)Οι μεταναστευτικές ροές..
Εν μέρει η Τουρκία έχει δίκιο φιλοξενεί 2,5 εκατ σύριους και εκ των πραγμάτων έπρεπε να προωθήσει τους μετανάστες στην Ευρώπη, οπότε η Ελλάδα λόγω των συνόρων κατέστη η χώρα προώθησης…
Ο πνιγμός εκατοντάδων μεταναστών λόγω και της ανικανότητας του ελληνικού λιμενικού και της γενικής ανεπάρκειας των ανθρώπων που λειτουργούν ως δημόσιοι υπάλληλοι είχαν ως αποτέλεσμα… απώλειες αθώων ανθρώπων που δεν συμμετέχουν στα παιχνίδια των κρατών.
Ο Μητσοτάκης εφάρμοσε πολιτικές Κασιδιάρη με τον φράχτη στον Έβρο και τις επαναπροωθήσεις τις οποίες είχε υποστηρίξει ένθερμα στην Βουλή.
Για να θυμάστε και ορισμένες αλήθειες…
Η πρόταση για επαναπροωθήσεις είχαν θεωρηθεί ακροδεξιές… αλλά πλέον εφαρμόζονται σε όλη την Μεσόγειο Θάλασσα…
2) Με βάση το FIR Αθηνών – Κωνσταντινούπολης η Ελλάδα έχει στο Ανατολικό Αιγαίο χωρικά ύδατα 6 ναυτικών μιλίων και 10 ναυτικών μιλίων εναέριο χώρο.
Αυτό το status quo δεν θα αλλάξει αλλά απλά η Ελλάδα δεν μπορεί όχι δεν θέλει δεν μπορεί να επεκτείνει στα 12 ναυτικά μίλια τα χωρικά ύδατα γιατί δεν έχει κανένα νομικό έρεισμα.
Η συνθήκη για το δίκαιο της Θάλασσας που δεν έχει υπογράψει η Τουρκία αλλά έχει υπογράψει η Ελλάδα αποσαφηνίζει ότι απλά η Ελλάδα… δεν έχει νομικά ερείσματα ειδικά σε περιοχές όπου η θαλάσσια απόσταση μεταξύ δύο χωρών είναι μικρότερη των 12 ναυτικών μιλίων.
Η Ελλάδα δέχεται πλέον τα 6 ναυτικά μίλα στο Αιγαίο ως τελική λύση.
3)Το ζήτημα της ΑΟΖ του Καστελόριζου έχει υποβαθμιστεί.
Οι τούρκοι αναφέρουν ότι ένα νησί με 10,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα που απέχει 2,02 χιλιόμετρα από την ηπειρωτική Τουρκία και 580 χιλιόμετρα ή 313 ναυτικά μίλια από την ηπειρωτική Ελλάδα δεν μπορεί να διαθέτει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη 40,5 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Την ίδια στιγμή μερίδα των Τούρκων θεωρεί ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖ – όπως αναφέρεται και στην σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 που η Τουρκία δεν έχει αποδεχθεί – αλλά όσα νησιά συμπεριλαμβάνονται στην ηπειρωτική ΑΟΖ των 200 ναυτικών μιλίων δεν μπορούν να έχουν επιπρόσθετη ΑΟΖ.
Π.χ. 200 ναυτικά μίλια της ηπειρωτικής ΑΟΖ και άλλα 200 ναυτικά μίλια της νησιωτικής ΑΟΖ δημιουργούν μια θαλάσσια δικαιοδοσία δυσανάλογα μεγάλη.
Το επιχείρημα αυτό των τούρκων φάσκει και αντιφάσκει καθώς το Καστελόριζο απέχει 313 ναυτικά μίλια από την ηπειρωτική Ελλάδα, οπότε δικαιούται να έχει ΑΟΖ.
4) Νησιά, νησίδες και βραχονησίδες (EGEAYDAAK) των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταφερθεί στην Ελλάδα με συμφωνίες
Αναφέρονται οι τούρκοι στα νησιά που απέκτησε η Ελλάδα κυρίως από την Ιταλία.
Στο ζήτημα αυτό φαίνεται να υπάρχει πρόοδος όπως και στα ζητήματα αποστρατιωτικοποίησης.
Η Τουρκία θα εγκαταλείψει τις αξιώσει τις για τα νησιά EGEAYDAAK δηλαδή τα νησιά που μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα εκτός Διεθνών Συνθηκών.
Οι γκρίζες ζώνες θα εγκαταλειφθούν από την Τουρκία, θέμα που άνοιξε με την υπόθεση των Ιμίων.
Για το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών η Ελλάδα ξεκάθαρα υποχώρησε αφού πολλά από τα πυραυλικά συστήματα μεταφέρθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Σχεδόν όλα τα νησιά του Αιγαίου – πλην εξαιρέσεων έχουν αποδυναμωθεί με όρους αεράμυνας.
Από πλευράς της Τουρκίας η 4η στρατιά στην Σμύρνη, δεν θα μεταφερθεί.
5)Το εύρος των χωρικών υδάτων.
Η Ελλάδα έχει στο Ανατολικό Αιγαίο αυξήσει τα χωρικά ύδατα στα 6 ναυτικά μίλια.
Η Τουρκία θεωρεί ότι πρέπει να επιστρέψει στο καθεστώς των 3 ναυτικών μιλίων που ορίζει η συνθήκη της Λωζάνης.
Η Ελλάδα στηρίχθηκε στην Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας ή Σύμβαση του Montego Bay πόλη της Τζαμάικα του 1982, που τις επιτρέπει να αυξήσει τα χωρικά ύδατα στα 6 ναυτικά μίλια, ωστόσο ορίζει ότι απαιτείται διαπραγμάτευση με την άλλη πλευρά όταν τα σύνορα είναι πολύ κοντά.
Το ζήτημα αυτό έχει κλείσει η Ελλάδα δεν μπορεί να έχει καμία αξίωση νομική.
Τα χωρικά ύδατα στα 6 ναυτικά μίλια θα κλειδώσουν και η Ελλάδα και η Τουρκία θα αποδεχθούν ότι δε θα προβούν σε καμία ενέργεια χωρίς να έχει προηγηθεί διαπραγμάτευση με την άλλη πλευρά.
Αν και το πιθανότερο σενάριο είναι να αποδεχθούν ότι τα 6 ναυτικά μίλια χωρικά ύδατα είναι τετελεσμένο γεγονός.
Η Ελλάδα είναι αδιανόητο να επιστρέψει στα 3 ναυτικά μίλια που ορίζει η Συνθήκη της Λωζάνης.
6)Οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας που εντάσσεται στο πλαίσιο της θαλάσσιας δικαιοδοσίας.
Φαίνεται να υπάρχει πρόσφορο έδαφος για συμφωνία.
7)Μουσουλμανική μειονότητα στην Θράκη.
Η ελληνοτουρκική προσέγγιση
Με βάση τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης το τουρκικό υπουργείο Άμυνας φιλοξένησε στις 13 Νοεμβρίου 2023 αντιπροσωπεία από την Ελλάδα για μια συνάντηση «στρατιωτικών μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης», την τέταρτη του είδους της εδώ και χρόνια. Στη συνάντηση συμμετείχαν στρατιωτικοί και πολιτικοί αξιωματούχοι.
Έχουν περάσει τρία χρόνια από τότε που έγινε παρόμοια συνάντηση.
Οι αμυντικές αντιπροσωπείες συναντήθηκαν για πρώτη φορά το 2010 στην Ελλάδα και δύο ακόμη συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν στην Τουρκία και την Αθήνα τα επόμενα χρόνια.
Στην τελευταία συνάντηση το 2020 στην Αθήνα, οι πλευρές συμφώνησαν σε ένα σχέδιο μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Το 2021 πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη μεταξύ των πλευρών, αλλά οι εντάσεις στο Αιγαίο οδήγησαν προφανώς σε μεταθέσεις…
Η καθυστέρηση είναι στην πραγματικότητα ισοδύναμη για την πορεία, καθώς οι σχέσεις έχουν μετατραπεί από φιλικές σε εχθρικές, πέρα δώθε, κατά τη διάρκεια των δεκαετιών.
Η Τουρκία και η Ελλάδα, συγκρούστηκαν κατά τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος το 1821, έσπευσαν να αποκαταστήσουν τις σχέσεις μετά την ίδρυση της Δημοκρατίας της Τουρκίας.
Η διπλωματία της καταστροφής
Ωστόσο, η ιστορική εχθρότητα μεταξύ των δύο χωρών σκίαζε τις δύο χώρες και έτσι δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν σε μια σειρά ζητημάτων, κυρίως, στα σύνορα των χωρικών τους υδάτων.
Ήταν η «διπλωματία της καταστροφής» που φαινομενικά ανέτρεψε το ρεύμα στις σχέσεις, με τις δύο χώρες να εκφράζουν συλλυπητήρια μετά τους σεισμούς στις 6 Φεβρουαρίου 2023 στη νότια Τουρκία και ένα θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην Ελλάδα.
Η συνάντηση μεταξύ του Προέδρου Erdogan και του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη βοήθησε περαιτέρω τις σχέσεις να αποκτήσουν δυναμική.
Τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι και οι δύο πλευρές συμφώνησαν στον «περιορισμό» των θαλάσσιων ασκήσεων στη συνάντηση.
Οι θαλάσσιες ασκήσεις στο Αιγαίο αποτελούν εδώ και καιρό πηγή έντασης μεταξύ των δύο χωρών.
Η εφημερίδα Sabah ανέφερε ότι και οι δύο πλευρές δεν θα πραγματοποιήσουν ασκήσεις στο Αιγαίο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και τις εθνικές τους ημέρες.
Οι αμυντικές αντιπροσωπείες συμφώνησαν επίσης στη διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων μεταξύ των στρατιωτικών ακαδημιών και των δύο χωρών.
Ο υπουργός Άμυνας Yaşar Güler δέχθηκε τον Χάρη Λαλάκο, γενικό γραμματέα του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών και σύμβουλο του υπουργού Άμυνας, ο οποίος ηγήθηκε της ελληνικής αντιπροσωπείας άμυνας.
Τον Οκτώβριο 2023, οι αναπληρωτές υπουργοί Εξωτερικών και των δύο χωρών συναντήθηκαν στην Αθήνα σε ένα ακόμη βήμα προς τη θέρμανση των σχέσεων.
Η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν συχνά διαφωνήσει για πολλά ζητήματα, όπως οι αξιώσεις δικαιοδοσίας στην Ανατολική Μεσόγειο, αλληλοεπικαλυπτόμενες αξιώσεις για την υφαλοκρηπίδα, τα θαλάσσια σύνορά τους, τον εναέριο χώρο, την ενέργεια, το νησί της Κύπρου, το καθεστώς των νησιών στο Αιγαίο και τους μετανάστες.
Οι εντάσεις πυροδοτήθηκαν το 2020 σχετικά με τα δικαιώματα έρευνας και γεωτρήσεων σε περιοχές της Μεσογείου – όπου η Ελλάδα και η ελληνοκυπριακή διοίκηση διεκδικούν αποκλειστικές οικονομικές ζώνες –.
Παρά το γεγονός ότι δεν έχει πρόθεση να μπει σε κούρσα εξοπλισμών με την Τουρκία, η Ελλάδα – αναφέρει η Daily Sabah – πραγματοποιεί επίσης ένα φιλόδοξο πρόγραμμα επανεξοπλισμού, χτίζοντας στρατιωτική παρουσία στα αμφισβητούμενα νησιά του Αιγαίου από τη δεκαετία του 1960 κατά παράβαση των μεταπολεμικών συνθηκών, και επίσης ενισχύοντας την αμυντική της συνεργασία με τις ΗΠΑ
Η αγορά μαχητικών αεροσκαφών από τις ΗΠΑ και η αύξηση των αμυντικών προϋπολογισμών έχουν σκοπό να αντιμετωπίσουν την Τουρκία Ανατολική Μεσόγειο.
Η Ελλάδα λέει ότι πρέπει να υπερασπιστεί τα νησιά έναντι πιθανής επίθεσης από την Τουρκία, αλλά Τούρκοι αξιωματούχοι είπαν ότι η συνεχιζόμενη στρατιωτικοποίηση των νησιών θα μπορούσε να οδηγήσει στην αμφισβήτηση του καθεστώς ιδιοκτησίας.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι παρά τη σοβαρότητα των διμερών προβλημάτων τους, δεν υπάρχει σύγκρουση και αυτό αφήνει χώρο στην διπλωματία.
www.bankingnews.gr