Τι έγινε στ’ αλήθεια στο Βίλνιους;
Νομίζω ότι ο Ταγίπ Ερντογάν εκμεταλλεύθηκε το γεγονός ότι βρίσκεται μετά την επανεκλογή του σε πλεονεκτική θέση. Θέλει δε θέλει η Δύση είναι υποχρεωμένη να αποδεχθεί ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να «ντηλάρει» μαζί του. Ο ίδιος παίζει το χαρτί του με προσοχή: ρίχνει τους τόνους, εμφανίζεται σχεδόν συγκαταβατικός στο τραπέζι της συζήτησης, ανοικτός σε συμφωνία.
Ταυτόχρονα όμως το χούι, χούι. Δεν δίστασε να πει απροκάλυπτα ψέματα υποστηρίζοντας με άνεση ότι τα F-16 δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ εναντίον της Ελλάδας(!) και τα είπε χωρίς να ανοίξει μύτη από την πλευρά των Δυτικών -γεγονός που δείχνει το μέτρο της ισχύος του.
Ας κάνουμε μια παρένθεση εδώ για να δούμε τη συνολικότερη εικόνα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Τούρκος ηγέτης χρειάζεται μια νέα πορεία στις σχέσεις της χώρας του με την Ευρωπαϊκή Ένωση περισσότερο από ποτέ. Η τουρκική οικονομία βαρυγκωμά εδώ και καιρό και οι οικονομικές συνέπειες του πρόσφατου καταστροφικού σεισμού της έδωσαν ένα ισχυρό χτύπημα. Τόσο η Ουάσινγκτον όσο και οι Βρυξέλλες θεωρούν και εξ αυτού του λόγου ότι υπάρχει θετικό momentum με βάση, όμως, την παραδοχή ότι η χώρα εντάσσεται στην ευρωπαϊκή δύναμη έναντι της Ασίας. Είναι όντως έτσι, τελεία και παύλα; Αναρωτιέμαι, γιατί βλέπω αρκετές ασιατικές χώρες να σπονσοράρουν δυνατά την Τουρκία, πιστεύοντας, από την πλευρά τους, ότι θα μπορούσε να μετεξελιχθεί σε… μέρος της ασιατικής δύναμης έναντι της Ευρώπης.
Ας επανέλθουμε, όμως, στις δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν για τα F-16. Ένα άλλο ερώτημα που γεννάται εδώ είναι γιατί η Αθήνα αφήνει το όλο θέμα στις πλάτες του Μενέντεζ, δηλαδή στο Κογκρέσο και δεν το θέτει ευθέως στο Λευκό Οίκο. Ο Τούρκος πρόεδρος είπε ένα χοντροκομμένο ψέμα και έδωσε ταυτόχρονα μια διαβεβαίωση που δεν συνιστά δέσμευση. Έδωσε εν όλιγοις ένα πρόσχημα, ένα επικοινωνιακό περιτύλιγμα για όποιον έχει λόγους να το χρησιμοποιήσει. Ήδη, πάντως, καταγράφεται κλίμα πανηγυρισμών στα φίλια μέσα ενημέρωσης της κυβέρνησης. Αλλά ας περιμένουμε.
Ένα άλλο ζήτημα -συνδεόμενο με τα εξοπλιστικά- είναι η επανεργοποίηση των ευρωτουρκικών σχέσεων πιθανώς σε νέο πλαίσιο. Οι δηλώσεις του Έλληνα πρωθυπουργού, αναμφίβολα μετρημένες, δεν μας διαφώτισαν επαρκώς για το κατά πόσο η χώρα μας προτίθεται να συνδέσει τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης Ευρώπης – Τουρκίας και την υλοποίησή του, με τη διαδικασία της σύνταξης συνυποσχετικού για παραπομπή της ελληνοτουρκικής διαφοράς στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Θα κινηθούμε προς μια τέτοια κατεύθυνση κατά τα πρότυπα της Κύπρου που επιχειρεί ευθεία σύνδεση του Κυπριακού με τα ευρωτουρκικά ή θα ποντάρουμε στη μέχρι σήμερα καταγεγραμμένη απροθυμία των Βρυξελλών να ανοίξουν περαιτέρω την πόρτα στη γείτονα χώρα;
Παρεμπιπτόντως Χάγη ίσον νησιωτική υφαλοκρηπίδα (και ΑΟΖ) άρα ρύθμιση του εύρους των χωρικών μας υδάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης όταν ρωτήθηκε αν η συμφωνία με την Τουρκία περιλαμβάνει απομείωση της κυριαρχίας μας, είπε επί λέξει: «Αυτό είναι μία σχετική έννοια, αλλά πρέπει να σας πω ότι οποιαδήποτε συμφωνία αυτού του τύπου μπορεί ενδεχομένως ναι, να συνεπάγεται και κάποιες υποχωρήσεις από κάποιες θέσεις οι οποίες μπορούν να αποτελούν την αφετηρία μιας διαπραγμάτευσης». Είναι προφανές ότι, ο Έλληνας πρωθυπουργός ουσιαστικά επιβεβαίωσε ότι υπάρχει στην ατζέντα σχέδιο για κλιμακωτά χωρικά ύδατα στο πλαίσιο του οποίου, στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, το εύρος τους δεν θα υπερβαίνει τα 6 μίλια.
Υπάρχουν ωστόσο και καλά νέα. Όπως η πλήρης εφαρμογή των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που συμφωνήθηκαν μεταξύ Παπούλια – Γιλμάζ αλλά ουδέποτε τηρήθηκαν με ιδιαίτερη προσήλωση από την πλευρά της Άγκυρας. Η νέα εικόνα προκύπτει από τους αριθμούς. Από 238 παραβιάσεις τον Ιανουάριο φθάσαμε στο απόλυτο μηδέν, τον Απρίλιο και μετά. Ως θετική χαρακτρίζεται και η λύση που έδωσε το ΝΑΤΟ για το θέμα της ονομασίας των Στενών, τα οποία θα αποκαλούνται Τουρκικά, αποκλειστικά και μόνον στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Κλείνοντας ας εξετάσουμε πώς αντιμετωπίσθηκε σχετική τουρκική μεθόδευση που στόχευε στην εξαφάνιση της Κύπρου από τους νατοϊκούς χάρτες. Θα αναφέρονται στο εξής αντί του ονόματός τους, με συντεταγμένες όλες οι περιοχές στις οποίες θα δραστηριοποιούνται δυνάμεις του ΝΑΤΟ και όχι μόνο η Κυπριακή Δημοκρατία. Η υπόθεση σηκώνει συζήτηση διότι δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι… χάθηκε έδαφος. Δεν υποτιμώ την άποψη, αλλά νομίζω ότι θα ήταν δύσκολο, η Αθήνα να εμφανιστεί περισσότερο διεκδικητική από τη στιγμή που η ίδια η Λευκωσία δεν έδειξε ζωηρό ενδιαφέρον για τα τεκταινόμενα στο ΝΑΤΟ κρίνοντας ότι πρώτη προτεραιότητα για εκείνη είναι να καταστήσει το Κυπριακό, ευρωπαϊκό πρόβλημα.
Σημασία έχει πάντως ότι τώρα αρχίζει το παιχνίδι και ας μην ξεχνάμε ότι ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες.