Περίεργα σενάρια για αγωγό μεταφοράς των ενεργειακών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, με την Κύπρο εκτός, έκαναν την εμφάνισή τους στον τουρκικό Τύπο, και περιορισμένα στον ελληνικό. Στο μεταξύ, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών δηλώνει ότι θέλει να μεταβεί στο Ισραήλ τον Μάιο
«Μήπως η Αθήνα πάει να ξεγράψει τους Ελληνοκύπριους;», διερωτάται η τουρκική, φιλοκυβερνητική εφημερίδα, Hürriyet.
Το δημοσίευμα έχει ενδιαφέρον, δεδομένου ότι παρουσιάζει ένα σενάριο, σύμφωνα με το οποίο η ελληνική κυβέρνηση προωθεί σχέδιο υποθαλάσσιου αγωγού για τη μεταφορά των ενεργειακών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου (Αίγυπτος, Ισραήλ, Κύπρος) προς την Αίγυπτο, από εκεί στην Ελλάδα και στη συνέχεια στην Ευρώπη.
Το δημοσίευμα, ως είναι αναμενόμενο, προεξοφλεί ότι το μεγάλο γεωπολιτικό σχέδιο του υποθαλάσσιου αγωγού, EastMed, που θα μετέφερε φυσικό αέριο από τη Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδας, δεν θα γίνει. Κάτι, βέβαια, που αποτελεί βασικό στόχο της τουρκικής πολιτικής.
Ως γνωστόν, η Ουάσιγκτον με ένα non paper προ τριμήνου έριξαν στoν κάλαθο των αχρήστων τον EastMed. Τώρα, μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, φημολογείται ότι οι ΗΠΑ επανεξετάζουν το σχέδιο. Ωστόσο, ακόμα δεν έχουν καταστήσει σαφείς τις προθέσεις τους.
Για την Ελλάδα, πάντως, τα προηγούμενα χρόνια, ο EastMed ήταν πρώτιστης προτεραιότητας σχέδιο. Κάτι, όμως, που δεν φαίνεται να «παλεύει» η σημερινή κυβέρνηση, η οποία ούτε καν έσπευσε να διαμαρτυρηθεί για το απαράδεκτο αμερικανικό non paper.
Το σενάριο
Κατά την εφημερίδα, Hürriyet, λοιπόν, «η προσέγγιση Τουρκίας-Ισραήλ και η επείγουσα προσπάθεια της ΕΕ να απαλλαγεί από την εξάρτησή της για φυσικό αέριο από τη Ρωσία άρχισε να ενοχλεί πολύ την Ελλάδα. Η Αθήνα που προσπάθησε να αναστήσει τον EastMed, χωρίς κανένα αποτέλεσμα, τώρα άρχισε να μιλά για ένα σχέδιο που θα αφήσει εκτός την ελληνική Κύπρο. Σύμφωνα με το νέο σχέδιο, το φυσικό αέριο από το Ισραήλ και την Κύπρο θα συνδεθεί με την Αίγυπτο, μέσω υποθαλάσσιου αγωγού μήκους 380 χιλιομέτρων, με προορισμό πρώτα την Κρήτη, μετά την Πελοπόννησο και κατόπιν την Ιταλία».
Ενδιαφέρον είναι ότι παρόμοιο δημοσίευμα εμφανίστηκε πρόσφατα και στην εφημερίδα, «Καθημερινή», η οποία σημείωνε: «Τους επόμενους μήνες θα κριθεί το πώς θα μεταφερθεί φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη. Αν ο παραδοσιακός EastMed δεν επιτευχθεί, είναι ανάγκη να υπάρχει και σχέδιο Β, που θα εξυπηρετεί τα ελληνικά συμφέροντα. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ένας αγωγός Ισραήλ – Αιγύπτου – Ελλάδας, με πιθανή σύνδεση με την Κύπρο. Βασικό ρόλο στη λήψη της απόφασης θα διαδραματίσει το Ισραήλ. Η χώρα που μπορεί να επηρεάσει την Ιερουσαλήμ, όσο κανείς άλλος, είναι η Αίγυπτος».
Καζάν-καζάν
Αυτό το σενάριο, πάντως, το υποδέχεται με χαρά η τουρκική φιλοκυβερνητική εφημερίδα, υπογραμμίζοντας ότι «η Κύπρος, η οποία τοποθετείται ως κρίσιμο σημείο στις ενεργειακές διαδρομές στο έργο EastMed, σύμφωνα με αυτό το σενάριο (σ.σ. Ανατολική Μεσόγειος, Αίγυπτος, Ελλάδα) θα είναι απλά και μόνο ένας από τους προμηθευτές φυσικού αερίου».
Κατά την Hürriyet, «η ελληνική κυβέρνηση γνωρίζει, επίσης, ότι ένα τέτοιο σενάριο θα δημιουργήσει πολιτικά προβλήματα, αλλά προς το παρόν, αυτή είναι η πιο εύλογη λύση που μπορεί να βρει για να αποκλείσει την Τουρκία (σ.σ. από τα ενεργειακά σχέδια στην περιοχή).
Από τη μια πλευρά, πρόκειται για ένα σενάριο χωρίς την Τουρκία, το οποίο είναι αβέβαιο, που όμως θα προκαλέσει κρίση με την ελληνοκυπριακή πλευρά. Aπό την άλλη πλευρά, υπάρχει η ευκαιρία να βελτιωθούν οι σχέσεις με την Τουρκία και να δημιουργηθεί μια ατμόσφαιρα, όπου όλοι μπορούν να κερδίσουν. Θα είναι αρκετά γενναία η ελληνική πολιτική, που εδώ και χρόνια ψηφίζει κατά της Τουρκίας, να μιλήσει για ειρήνη. Οψόμεθα!».
Ούτε λίγο ούτε πολύ, δηλαδή, Hürriyet και Καθημερινή παρατηρούν ότι υπάρχει ένα σενάριο, το οποίο στηρίζει η Αθήνα, και αφήνει εκτός… νυμφώνος την Κύπρο. Όπως φαίνεται, μάλιστα, από τη φιλοκυβερνητική Hürriyet, κάτι τέτοιο μάλλον χαροποιεί, ως έναν βαθμό την Άγκυρα, η οποία θεωρεί ότι έτσι ανοίγει ο δρόμος για την καζάν – καζάν (win-win) συνεκμετάλλευση. Μια άποψη, άλλωστε, την οποία είχε εκφράσει ο νυν σύμβουλος για θέματα εθνικής ασφαλείας του πρωθυπουργού, Θάνος Ντόκος.
Τουρκία – Ισραήλ
Στο μεταξύ, όπως αναφέρουν οι Times of Israel, ναι μεν «ο Τούρκος υπουργός δηλώνει ότι θα επισκεφθεί το Ισραήλ τον Μάιο, οπότε και θα συζητηθεί το ζήτημα της “ανταλλαγής” πρέσβεων», αλλά «το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών δεν επιβεβαιώνει το ταξίδι Τσαβούσογλου».
Αν και κατά τη διάρκεια του πρόσφατου ταξιδιού του ισραηλινού προέδρου στην Τουρκία, Χέρτζογκ και Ερντογάν είχαν προαναγγείλει την επίσκεψη Τσαβούσογλου στο Ισραήλ, αναφέρει η εφημερίδα, και τη συνάντησή του με τον υπουργό Εξωτερικών, Λαπίντ, εντός του Απριλίου, φαίνεται ότι οι δηλώσεις Τσαβούσογλου αιφνιδίασαν το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών, με τον εκπρόσωπο Τύπου να λέγει ότι η επίσκεψη δεν είχε ακόμη προγραμματιστεί.
Ενεργειακά ντηλ – Όχι προς το παρόν
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, επίσης, σημειώνει η ισραηλινή εφημερίδα, ανέφερε ότι ο αγωγός φυσικού αερίου μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας δεν είναι σχέδιο που αφορά στο εγγύς μέλλον.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, συνεχίζουν οι Times of Israel, κατέστησε σαφές στους Ευρωπαίους ηγέτες πόσο κρίσιμο ζήτημα είναι η εξασφάλιση εναλλακτικών λύσεων, που θα απεξαρτήσουν την Ευρώπη από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Το Ισραήλ και οι μεσογειακοί εταίροι του προσδοκούν να αποτελέσουν μέρος της λύσης για την Ευρώπη, πλην όμως παραμένει ασαφές το πώς το φυσικό αέριο θα μπορέσει να φτάσει στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Αφότου η κυβέρνηση Μπάϊντεν απέσυρε την υποστήριξή της στον αγωγό EastMed τον περασμένο Ιανουάριο, ο Ερντογάν είχε δηλώσει ότι θα επιθυμούσε να εμπλακεί η Τουρκία στην εισαγωγή ισραηλινού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, υποστηρίζοντας ότι κατά το παρελθόν «είχε σημειωθεί κάποια πρόοδος» στο θέμα και προτείνοντας την προώθηση ενός νέου έργου, στο οποίο θα συμμετείχε και η Άγκυρα.
Ωστόσο, οι τουρκικές δηλώσεις δε αρκούν για να πειστούν το Ισραήλ και οι εταίροι του στο σχέδιο του EastMed να συνεργαστούν με την Τουρκία. Όσο η Άγκυρα συνεχίζει να επιμένει στη διατήρηση του τουρκο-λιβυκού συμφώνου του 2019 για τις θαλάσσιες ζώνες στη Μεσόγειο και να διεκδικεί δικαιώματα σε περιοχές, τις οποίες η Ελλάδα και η Κύπρος θεωρούν Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες τους, οι σύμμαχοι του Ισραήλ θα εξακολουθήσουν να αντιμετωπίζουν την Τουρκία ως αντίπαλο.
Να σημειωθεί ότι την ερχόμενη Τρίτη στην Αθήνα θα βρίσκεται ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Γιαΐρ Λαπίντ, μαζί με τον Κύπριο υπουργό Εξωτερικών, Γιαννάκη Κασουλίδη, προκειμένου να μετάσχουν στην τριμερή Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ.