Δεν αμφιβάλλει κανείς ότι με τις αυθαίρετες, επιθετικές και διεκδικητικές πρωτοβουλίες που παίρνει η Τουρκία τα τελευταία κυρίως χρόνια στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου επιδιώκει να εκμηδενίσει τη διαχρονική παρουσία του Ελληνισμού σε αυτήν και να μειώσει γεωπολιτικά και ηθικά το κύρος της Ελλάδας.
Η αναθεωρητική πολιτική της ”Γαλάζιας Πατρίδας” της είχε εξ αρχής έναν και μόνο σκοπό: Με πρόσχημα την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου, να αμφισβητήσει την ελληνική κυριαρχία σ’ αυτά και να προβάλλει διεθνώς την ανισορροπία κύρους και δύναμης μεταξύ της ίδιας και της συμμάχου της στο ΝΑΤΟ Ελλάδας.
Η αμφισβήτησή της, μάλιστα – φορτωμένη με την έπαρση της γεωπολιτικής αναβάθμισής της ως περιφερειακής δύναμης της Ανατολικής Μεσογείου – έφτασε σε τέτοιο βαθμό, ώστε ο υπουργός Εξωτερικών της Μεβλούτ Τσαβούσογλου να μιλά για πρόθεση της Τουρκίας να επιλέξει την οδό της διεθνοποίησης.
Όπερ σημαίνει αίτημα για αναθεώρηση των Συνθηκών της Λωζάνης (1923) και των Παρισίων (1947) με εμπλοκή των χωρών που τις συνυπέγραψαν και την επιπρόσθετη παρουσία της απούσας τότε Γερμανίας την οποία εμπιστεύεται δικαιολογημένα η Τουρκία. Κι αυτό το τελευταίο καθιστά αμφότερες ύποπτες προσυνεννόησης για την αναθεώρηση των Συνθηκών, παρά τη σιωπή της γερμανικής καγκελαρίας.
Σε κάθε περίπτωση πάντως η ανισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο οδήγησε στην αποθράσυνση της Τουρκίας κυρίως τα τελευταία 25 χρόνια με αποκορύφωμα τη δεκαετία της μνημονιακής πολιτικής και της συνακόλουθης εξοπλιστικής ένδειας της Ελλάδας, γεγονός που γιγάντωσε την επικινδυνότητά της και κατέστησε κραυγαλέα οφθαλμοφανή τη διάλυση του συσχετισμού ισορροπίας δυνάμεων (7/10) μεταξύ των δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο.
Κι αυτό δεν το τονίζω τυχαία, γιατί η Ιστορία διδάσκει πως χωρίς την αναγκαία στρατιωτική ισχύ δεν μπορούμε να είμαστε ασφαλείς. Και ότι, όταν μεταξύ συμμάχων παρατηρείται ανισορροπία κύρους και δύναμης, τότε αυτό δίνει το δικαίωμα στον ισχυρό να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και υποχρεώνει τον ανίσχυρο να κρατά στάση σιωπής και αφάνειας.
Σας θυμίζει κάτι αυτό; Εμένα προσωπικά μου θυμίζει το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι που παίζουμε χρόνια τώρα με τον επιβουλέα των εδαφών μας εξ Ανατολών, απ’ τη στιγμή που η συμμαχία με την Τουρκία (υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ) έχασε τη βάση ισοτιμίας της καθώς ο ένας εκ των δύο συμμάχων απέκτησε θέση ηγεμονική (βλ. Τουρκία) έναντι του άλλου που μονίμως υποχωρεί (βλ. Ελλάδα).
Αυτό το μείζον διαχρονικά πρόβλημα για την Ελλάδα έφτασε σήμερα στα όρια της οδυνηρής ανασφάλειας, και ας μην το ομολογούμε κυβερνητικά για προφανείς λόγους. Ανασφάλειας που δεν την καλύπτει πλήρως η υπέρβαση των αντοχών μας στα εξοπλιστικά η οποία επηρεάζει αρνητικά την οικονομία και τη διπλωματία.
Αν τώρα στο πρόβλημα αυτό, πέραν των πρόσφατων εξαγγελιών Τσαβούσογλου για διεθνοποίηση της στρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου και αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σ’ αυτά, προσθέσουμε:
1. Το πρωτοκολλημένο το ’20 στον ΟΗΕ τουρκολιβυκό μνημόνιο (σε συνδυασμό με την ”απαντητική” δική μας ημιτελή ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία το ’21),
2. Τις επιστολές της Τουρκίας στον ΟΗΕ τον παρελθόντα χρόνο μέσω του μόνιμου αντιπροσώπου της εκεί Φεριντούν Σινιρλίογλου και
3. Το γεγονός ότι αυτήν τη στιγμή παρατηρούνται κινήσεις στην ”νεκρή ζώνη” (”Πράσινη γραμμή” του ΟΗΕ στην Κύπρο) για οριοθέτηση των Κατεχομένων του ψευδοκράτους…
Τότε αντιλαμβανόμαστε τον πολλαπλό προβληματισμό της Αθήνας. Προβληματισμό που, στην τελική (πέρα απ’ το μόνιμο άγχος της τουρκικής πρότασης για επίλυση του Κυπριακού δια της διχοτόμησης της Κύπρου), επικεντρώνεται στην κρισιμότητα της σύνδεσης την οποία επιχειρεί η Τουρκία μεταξύ της ελληνικής κυριαρχίας και της στρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου.
Σύνδεσης που βρίσκει ξεκάθαρα απέναντί της τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της δήλωσης του εκπροσώπου της Κομισιόν για θέματα εξωτερικών υποθέσεων Πήτερ Στάνο, αφού κάθε αναφορά της Τουρκίας στην αποστρατιωτικοποίηση γίνεται με ένα στόχο: την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε νησιά του Αιγαίου όπως η Λέσβος, η Χίος, η Σάμος, η Ικαρία, η Λήμνος, η Σαμοθράκη (βάσει της τουρκικής θεωρίας ”περί των εγγυτέρων νήσων”) και τα Δωδεκάνησα.
Απέναντι στις δόλιες και εξακολουθητικές προσπάθειες της Άγκυρας να συνδέσει την ελληνική κυριαρχία με την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών μας, η Αθήνα ετοιμάζεται να απαντήσει με επιστολή της προς τον ΟΗΕ και όπλο τα… όπλα της Τουρκίας, δηλαδή τις Συνθήκες χάραξης των συνόρων μας τις οποίες επικαλείται αν και έχει αναθεωρητική στρατηγική. Στρατηγική που αποβλέπει στην επαναχάραξη των κοινών μας συνόρων προς όφελός της.
Ως εκ τούτου, εμείς – ως Ελλάδα – αναμένεται να προβάλλουμε, μεταξύ άλλων, στην επιστολή μας τα εξής:
1. Οι ισχυρισμοί της Τουρκίας περί αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών (θέμα που εγείρει απ’ το 1964) αίρονται από το άρθρο 51 του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ ”περί νόμιμης άμυνας”.
2. Στην περίπτωση της Λήμνου, της Σαμοθράκης, των Λαγουσών, της Σάμου και της Ικαρίας (όπως και των νήσων τουρκικής κυριαρχίας Ίμβρου και Τενέδου), γίνεται μεν λόγος στη Συνθήκη της Λωζάνης περί ολικής αποστρατιωτικοποίησης, αλλά δεν τίθενται περιορισμοί σε πάσης φύσεως στρατιωτικό έργο (ραντάρ, αεροπορικές βάσεις ή άλλη διαδικασία ελέγχου του αριθμού των ελληνικών και αστυνομικών δυνάμεων εκεί).
Επιπλέον, η Συνθήκη του Μοντρέ που ακολούθησε (1936) μάς έδωσε το δικαίωμα να τα στρατιωτικοποιήσουμε για αμυντικούς λόγους (βλ επανεξοπλισμός των εν λόγω νησιών για λόγους αμυντικής προστασίας). Κι αυτό το αποδέχθηκε η Τουρκία ενυπόγραφα δια χειρός του τότε πρέσβη της στην Αθήνα Ρουσέν Εσρέφ.
3. Ως προς το θέμα των αμφισβητήσεων τώρα που πρόβαλε μετ’ επιτάσεως μέσω των επιστολών της στον ΟΗΕ η Τουρκία, η αμφισβήτηση της ελληνικότητας των νησιών Χίου, Λέσβου, Σάμου και Ικαρίας δεν ευσταθεί καθώς αυτά έχουν κατοχυρωθεί στην ελληνική επικράτεια με τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923).
Επιπλέον — σύμφωνα με το άρθρο 15 της Συνθήκης αυτής — η ίδια παραιτήθηκε υπέρ της Ιταλίας επί της κυριαρχίας των Δωδεκανήσων (Αστυπάλαιας, Ρόδου, Χάλκης, Καρπάθου, Κάσσου, Τήλου, Νισύρου, Καλύμνου, Λέρου, Πάτμου, Λειψούς, Σύμης, Κω) και ”των νησίδων εξ αυτών εξαρτωμένων” συμπεριλαμβανομένου και του Καστελόριζου.
4. Σύμφωνα με το άρθρο 16 της Συνθήκης της Λωζάννης, η Τουρκία παραιτήθηκε από κάθε διεκδίκηση των νησιών και των νησίδων πέραν των τριών μιλίων απ’ τις ανατολικές ακτές της, ενώ την παραίτησή της επαναβεβαιώνει και στο άρθρο 12.
5. Σύμφωνα με το άρθρο 14 της Συνθήκης των Παρισίων (1947), τέλος, η Ιταλία εκχώρησε στην Ελλάδα την πλήρη κυριαρχία της στα Δωδεκάνησα (Αστυπάλαιαν, Ρόδον, Χάλκην, Κάρπαθον, Κάσον, Τήλον, Νίσυρον, Κάλυμνον, Λέρον, Πάτμον, Λιψόν, Σύμην, Κω και Καστελλόριζον) και τις παρακειμένες νησίδες).
Σημειωτέον ότι τη Συνθήκη των Παρισίων του 1947 δεν μπορεί να την επικαλείται η Τουρκία ως μη συμβαλλόμενη (μη έχουσα, δηλαδή, κανένα λόγο ως προς τη Συνθήκη αυτή γιατί δεν τηρεί τη διεθνή νομιμότητα (αρχή ”res inter alios acta”). Με άλλα λόγια δεν… δικαιούται δια να ομιλεί γι’ αυτήν, για να παραφράσω την νομικοπολιτική σημασία της λατινικής φράσης.
Επομένως δεν μπορεί να επικαλείται θέματα κυριαρχίας ή αποστρατιωτικοποίησης που ορίζονται στην εν λόγω Συνθήκη/Σύμβαση, αν και τη συνυπέγραψε (όπως και τη Συνθήκη της Λωζάνης) ο τότε πρωθυπουργός της Ισμέτ Ινονού, για να φτάσει τώρα η Τουρκία να διεκδικεί ασυγκράτητη μικρά και μεγάλα νησιά μας.
Και, επιπλέον, να μας καταγγέλλει στις επιστολές της προς τον ΟΗΕ (καθ’ ομολογία Τσαβούσογλου στη συνέντευξή του στην κρατική τηλεόραση της Τουρκίας TRT) ότι παραβιάζουμε τους όρους των Συνθηκών και ότι τα νησιά του Αιγαίου δόθηκαν στην Ελλάδα υπό όρους (πράγμα ανυπόστατο), για να βρει πάτημα και να αμφισβητήσει την κυριαρχία τους με το πρόσχημα ότι παραβιάζουν τους όρους…
Κρινιώ Καλογερίδου (Βούλα Ηλιάδου, συγγραφέας)