Η κρίση του κοροναϊού δείχνει έτοιμη -εκτός όλων των υπολοίπων- να σαρώσει στο διάβα της και τον τραπεζικό κλάδο, ο οποίος άλλωστε (τουλάχιστον στη χώρα μας) δεν φημίζεται για την ευστάθειά του. Ήδη κορυφαία στελέχη του χρηματοπιστωτικού τομέα εκφράζουν το τελευταίο διάστημα έντονη ανησυχία για το ενδεχόμενο να βρεθούν μέσα στο όχι πολύ μακρινό μέλλον χωρίς τα απαραίτητα κεφαλαιακά διαθέσιμα, με τη «λύση» πάντως να έρχεται ως δια μαγείας από το πρόσφατο παρελθόν. Κι αυτή δεν είναι άλλη από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Πριν διερευνήσουμε όμως πόσο πιθανό είναι το συγκεκριμένο (απευκταίο ομολογουμένως σενάριο) ας δούμε πρώτα ποια είναι τα βασικά προβλήματα που έχουν ανακύψει για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, τα οποία δεν αφορούν κάτι άλλο από την περίφημη διαχείριση των κόκκινων δανείων.
Το πρώτο ζήτημα που προκύπτει, όπως επισημαίνουν μιλώντας στο tvxs.gr καλά ενημερωμένες πηγές, έχει να κάνει με το «πάγωμα» του σχεδίου Ηρακλής, καθώς στην υπάρχουσα φάση τουλάχιστον δε φαίνεται να υπάρχουν πρόθυμοι αγοραστές για τα προσφερόμενα «πακετά δανείων». Επιπλέον, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμη και κάποιες επιμέρους τιτλοποιήσεις πακέτων από funds που έγιναν δε φαίνεται να πηγαίνει πολύ καλά λόγω έλλειψης αγοραστικού ενδιαφέροντος. Αυτό, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές δημιούργησε έντονη δυσαρέσκεια στους ιθύνοντες των εν λόγω σχημάτων, καθώς δείχνουν να ενδιαφέρονται για άμεσο κέρδος κι όχι για μακροπρόθεσμα επενδυτικά σχέδια.
Εκτός όμως από την εξαφάνιση της προοπτικής μιας γρήγορης λύσης για τα κόκκινα δάνεια, τα τραπεζικά στελέχη δείχνουν πλέον να συμφιλιώνονται με την ιδέα ότι αυτά θα αυξηθούν ραγδαία.Είναι σαφές δε ότι οι περισσότεροι αναμένουν με έκδηλη αγωνία να δουν την κατάσταση που θα έχει διαμορφωθεί το επόμενο διάστημα στην αγορά, για να κάνουν και σαφέστερες εκτιμήσεις για το εύρος της ζημιάς, που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν. Αρκετοί μάλιστα επισημαίνουν ότι όσο περισσότερες επιχειρήσεις θα δηλώσουν αδυναμία να επαναλειτουργήσουν στην μετά κοροναϊού εποχή, τόσο η νευρική κρίση στον χρηματοπιστωτικό τομέα θα χτυπάει «κόκκινο».
Ποιες είναι όμως οι πιθανότητες να απαιτηθεί νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών το επόμενο διάστημα;
«Με τα δεδομένα που έχουμε σήμερα, οι τράπεζες για το 2020 και το 2021 δε θα χρειαστούν ανακεφαλαιοποίηση, όχι γιατί δε θα χειροτερέψουν οι δείκτες τους, αλλά γιατί έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αλλά και την Επιτροπή της Βασιλείας τόσο για την ρευστότητα όσο και για τη μη μειωση του rating. Επιπλέον, η Επιτροπή της Βασιλείας έχει μεριμνήσει προκειμένου να μην λαμβάνονται υπόψη οι προβλέψεις για τις ζημιές όσο διαρκεί η πανδημία» σημειώνουν άνθρωποι που γνωρίζουν την κατάσταση.
Συνεχίζοντας όμως και σε ό,τι αφορά το 2022 επισημαίνουν ότι «παρότι είναι αρκετά νωρίς να μιλήσουμε, είναι υπαρκτό το συγκεκριμένο ενδεχόμενο. Γιατί αν μείνουμε σε αυτά τα μέτρα και δεν προχωρήσουμε περαιτέρω προκειμένου να θεραπεύσουμε το μεγάλο πρόβλημα των κόκκινων δανείων, σίγουρα το 2022 θα υπάρξει ανάγκη για ανακεφαλαιοποίηση».
Σε ό,τι έχει να κάνει με το βάρος που θα κληθούν να επωμιστούν για μια ακόμη φορά οι Έλληνες φορολογούμενοι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αναφέρουν με νόημα ότι «δεδομένα θα υπάρξει και δημοσιονομικό κόστος», υπενθυμίζοντας ότι «το ελληνικό δημόσιο έχει βάλει πολλές φορές λεφτά για τις τράπεζες αποκτώντας ακόμη και το 90% των μετοχών τους για κάποιες περιόδους, χωρίς όμως ποτέ να μπορέσει να πάρει τον έλεγχο».
Σε κάθε περίπτωση, το «τραπεζικό πρόβλημα» δεν δείχνει στην παρούσα συγκυρία να αφορά μόνο την Ελλάδα, καθώς σε οριακό σημείο βρίσκεται το τραπεζικό σύστημα σε Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Βέλγιο αλλά και τη Γερμανία.
Αυτός είναι μάλλον κι ο λόγος που οι ηγεσίες σε Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη δείχνουν μπροστά στον ορατό κίνδυνο ενός τραπεζικού «Αρμαγεδώνα» να αναθεωρούν βασικές πτυχές κάποιων πολιτικών τους. Η βασικότερη έχει να κάνει με την επανεξέταση της πρότασης για δημιουργία μιας Bad bank για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων, η οποία παρότι είχε απορριφθεί μετ’ επιτάσεως το 2017 όταν και είχε διατυπωθεί για πρώτη φορά, σήμερα επανέρχεται στο προσκήνιο από διάφορες μεριές (ανάμεσα του και η Τράπεζα της Ελλάδος).
Υπενθυμίζεται πάντως ότι αυτή τη στιγμή εξακολουθούν να ισχύουν οι ευρωπαϊκοί κανόνες για το bail in, που επιβάλλουν να υφίστανται ζημιές οι μέτοχοι και πιστωτές των τραπεζών πριν λάβουν κρατική ενίσχυση, ακόμη και αν αυτή η ενίσχυση έλθει έμμεσα, δια της σύστασης bad bank.