Διαφωνία στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ προκλήθηκε με αφορμή μια κοινοβουλευτική ερώτηση για την κατανομή της διαφημιστικής εκστρατείας της καμπάνιας «Μένουμε Σπίτι».
Η ερώτηση, που συνυπέγραψαν 77 βουλευτές εστιάζει στον αποκλεισμό της εφημερίδας Documento από τη διαφημιστική δαπάνη για την ενημέρωση του κοινού και η συζήτηση προκλήθηκε από το γεγονός ότι δεν την συνυπέγραψε ο Γραμματέας του Κόμματος Πάνος Σκουρλέτης καθώς επίσης ο πρώην Πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης και σημαίνοντα στελέχη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης όπως οι Ευκλείδης Τσακαλώτος, Ανδρέας Ξανθός, Νίκος Φίλης, που επισημαίνουν ότι το ζήτημα έπρεπε να τεθεί συνολικά.
Πριν και μετά την κατάθεση της ερώτησης υπήρξαν αρκετές συζητήσεις στο εσωτερικό του κόμματος και της κοινοβουλευτικής ομάδας, δημοσιεύματα του συμπολιτευόμενου τύπου αλλά και παρεμβάσεις κυβερνητικών στελεχών που επιχειρούν να εμφανίσουν εικόνα σύγκρουσης στο ΣΥΡΙΖΑ. Πάντως, μετά από καιρό, επανήλθε η εσωστρέφεια και αναδείχτηκαν δύο διαφορετικές πολιτικές προσεγγίσεις που επικρατούν στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και αγγίζουν και τα θέματα των ΜΜΕ.
Διαψεύδει ο Σκουρλέτης ότι ζήτησε απόσυρση
Ο Γραμματέας της ΚΕ ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρλέτης, με δήλωσή του διαψεύδει ότι αξίωσε την απόσυρση της ερώτησης που κατατέθηκε αλλά επισημαίνει ότι ζήτησε να συμπεριλαμβάνει συνολικά τα ΜΜΕ που αποκλείονται και να μην εστιάζει στο Documento, λόγος για τον οποίο τελικά δεν τη συνυπέγραψε. Μεταξύ άλλων ανέφερε:
«Ζήτησα η Ερώτηση, η οποία δεν είχε κατατεθεί μέχρι τότε, να αναπροσαρμοσθεί και να συμπεριληφθούν σε αυτή και άλλα site και έντυπα που δεν έτυχαν της παραμικρής ενίσχυσης από την κυβέρνηση επειδή δεν της είναι αρεστά, καθώς και να ζητηθούν αναλυτικά στοιχεία που πήγαν τα είκοσι εκατομμύρια. Ανέφερα δε ενδεικτικά την ΑΥΓΗ και άλλα έντυπα και site. Είναι φανερό πως η κυβέρνηση της ΝΔ χτίζει τις νέες σχέσεις διαπλοκής με τους φίλους της, καναλάρχες και λοιπούς κατόχους Μέσων ενημέρωσης, στην περίοδο του κορονοϊού. Η πρότασή μου έγινε αποδεκτή από το προεδρείο της Κ.Ο. ωστόσο στο τελικό κείμενο της Ερώτησης δεν συμπεριελήφθη κανένα άλλο Μέσο. Αυτός ήταν και ο λόγος που τελικώς, παρόλο ότι επέμενα μέχρι τελευταία στιγμή, εγώ και άλλοι σύντροφοι δεν βάλαμε την υπογραφή μας». Παράλληλα άφησε αιχμές για την κριτική που δέχεται, αναφέροντας: «Δεν μου προξενεί εντύπωση ούτε το σχόλιο, ούτε η αξιοποίησή του από εχθρούς και “φίλους”. Μας έχουν συνηθίσει σε επιθέσεις αλλά και σε χολερικά σχόλια, “φιλικές συμβουλές” που έναν και μόνο σκοπό έχουν, να διχάσουν, να δηλητηριάσουν, να απαξιώσουν και τελικώς να χειραγωγήσουν τον χώρο μας».
Κ. Βαξεβάνης: «Οι οχτροί τους δίνουν τα εύσημα»
Στον αντίποδα, ο εκδότης του Documento σε ανάρτησή του αφήνει αιχμές για τη στάση των βουλευτών που δεν υπέγραψαν λέγοντας πώς οι εχθροί τους αποδίδουν τα εύσημα και υποστηρίζει ότι δίνουν λαβή σε στελέχη της κυβέρνησης να ορίσουν ως αρεστά και μη, στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με κριτήριο τη στάση τους απέναντι στην εφημερίδα:
«Είναι προσβλητικό για τους 77 βουλευτές του κόμματος που υπεράσπισαν τη Δημοκρατία να εμφανίζονται ως χειραγωγημένοι, κακοί, καιροσκόποι έναντι των καλών που δεν υπέγραψαν την ερώτηση. Αυτό που βλέπουν τα δικά μου μάτια (και έχουν δει πολλά αυτά τα 30 χρόνια δημοσιογραφίας) είναι πως το σύστημα, με σύστημα, διαμορφώνει μια επετηρίδα σοβαρών και αρεστών βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ τους οποίους αντιπαραβάλει με όσους δίνουν μάχες, συγκρούονται ή επιμένουν να ελέγχουν την εξουσία. Ο Μητσοτάκης δια των sites και των εφημερίδων που ελέγχει, μοιράζει πιστοποιητικά κόσμιας Αντιπολίτευσης και πολιτικής ορθότητας σε ομάδα Αριστερών βουλευτών. Το γιατί το κάνει ο Μητσοτάκης το καταλαβαίνει ο καθένας. Το γιατί αρέσει στους βραβευμένους δεν μπορώ να καταλάβω. Αγαπητοί σύντροφοι, παραμένω εχθρός του συστήματος και του κάθε Μητσοτάκη που το εκπροσωπεί. Αν εσείς θέλετε να δείχνετε εμένα ως εχθρό ή τους εργαζόμενους του Documento, είναι δικαίωμά σας. Δεν θα σας υποδείξω εγώ τους εχθρούς. Απλώς έπρεπε να σας απασχολεί πως αυτοί σαν δείχνουν ως φίλους. Εμένα μου αρκεί που με έχουν εχθρό».
Η ερώτηση των 77 βουλευτών προς το Στέλιο Πέτσα
Το πλήρες κείμενο της ερώτησης, που δεν συνυπέγραψαν οι βουλευτές Π. Σκουρλέτης, Ε. Τσακαλώτος, Ν. Φίλης, Α. Ξανθός, Γ. Βαρεμένος, Π. Πέρκα, Χ. Ζεϊμπέ.
Θέμα: «Προκλητικός αποκλεισμός “ενοχλητικών” εφημερίδων και ιστοτόπων από τη διαφημιστική δαπάνη της εκστρατείας “Μένουμε Σπίτι”, για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα περιοριστικά μέτρα εξαιτίας της πανδημίας Covid-19».
«Στο άρθρο 30 της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου στις 14.3.2020 προβλέπεται ότι: «1. Εφόσον εξακολουθεί να υφίσταται άμεσος κίνδυνος εμφάνισης και διασποράς του κορονοϊού COVID-19, η έλλειψη του οποίου βεβαιώνεται με απόφαση του Υπουργού Υγείας, και πάντως για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει την 31η.5.2020, είναι δυνατή η ανάθεση υπηρεσιών επικοινωνίας και ενημέρωσης των πολιτών προς τον σκοπό αυτό, καθώς και κάθε συναφούς υπηρεσίας που απαιτείται για την υλοποίηση της εκστρατείας, κατά παρέκκλιση των κείμενων εθνικών διατάξεων».
Σύμφωνα με την απάντηση του Κυβερνητικού Εκπροσώπου στην με αριθμ. 5248/27.03.2020 ερώτηση και στην με αριθμ. 246/27.03.2020 αίτηση Κατάθεσης Εγγράφων 65 Βουλευτών της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥ.ΡΙΖ.Α προς τον Υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, «Ο εξαιρετικά απρόβλεπτος χαρακτήρας της έξαρσης και εξάπλωσης του ιού έχει διαφοροποιήσει ουσιωδώς τόσο τις ανάγκες ενημέρωσης των πολιτών όσο και τα περιθώρια χρονικής αντίδρασης της Κυβέρνησης σε αυτό. Ως εκ τούτου απαιτείται πλέον μια συνολική καμπάνια επικοινωνίας και ενημέρωσής τους, άμεσα και έγκαιρα υλοποιήσιμη, για την προστασία της δημόσιας υγείας και τον περιορισμό της διασποράς του κορονοϊού. Η δεύτερη αυτή φάση ενημέρωσης θα διαρκέσει μέχρι και την 31η Μαΐου 2020».
Κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 3, του άρθρου 30 της ΠΝΠ στις 14.3.2020 εκδόθηκε η ΚΥΑ 227 (Β’ 948) του Υφυπουργού Οικονομικών και του Υφυπουργού στον Πρωθυπουργό, όπου η Προεδρία της Κυβέρνησης, κατά παρέκκλιση των κείμενων εθνικών διατάξεων, αναθέτει την παροχή υπηρεσιών επικοινωνίας και ενημέρωσης, ήτοι την εκπόνηση σχεδίου για κάθε είδους εκστρατεία επικοινωνίας και ενημέρωσης των πολιτών, με βάση τις εκάστοτε ομάδες και κατηγορίες κοινού στις οποίες απευθύνονται τα επί μέρους μηνύματα (γενική κοινή γνώμη, ευπαθείς ομάδες, εργαζόμενοι, επιχειρηματίες, ελεύθεροι επαγγελματίες κ.λπ.), προς το σκοπό της εμπέδωσης των μέτρων πρόληψης και αποφυγής διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19 καθώς και κάθε συναφή υπηρεσία που απαιτείται για την υλοποίηση εκάστης.
Η εκπόνηση σχεδίου εκστρατείας περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το σχεδιασμό, τη δημιουργία και την παραγωγή κατά περίπτωση μακέτας για εφημερίδες/περιοδικά, μακέτας για αφίσα, μηνυμάτων για το διαδίκτυο (συμπεριλαμβανομένων μέσων κοινωνικής δικτύωσης), τη σύνταξη και την υποβολή πρότασης που θα περιλαμβάνει τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ανά κατηγορία, τον τρόπο και τη συχνότητα μετάδοσης ή καταχώρησης σε αυτά, τη σύνταξη και την υποβολή πρότασης κατανομής της προϋπολογιζόμενης δαπάνης του επικοινωνιακού προγράμματος στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Η παρούσα απόφαση αφορά σε έντυπα, ραδιοφωνικά, τηλεοπτικά και διαδικτυακά μέσα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθιστώντας την εκστρατεία αυτή ποσοτικά και ποιοτικά διαφορετική από την πρώτη φάση, καθώς καλύπτει επιπλέον ως προς τα ΜΜΕ τις εφημερίδες, διαδικτυακά μέσα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία δεν ήταν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 31 της ΠΝΠ.
Η συνολική δαπάνη της εκστρατείας ενημέρωσης κατά τη Β’ Φάση δεν μπορεί να υπερβεί τα 11 εκατομμύρια ευρώ και αφορά σε όλες τις ανωτέρω υπηρεσίες, την αμοιβή της εταιρείας που θα υλοποιήσει το έργο καθώς και τη δαπάνη καταχώρησης του υλικού σε όλα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (έντυπα, ραδιοφωνικά, τηλεοπτικά και διαδικτυακά μέσα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Επίσης, σύμφωνα με τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο έχει ληφθεί ειδική μέριμνα για τις επιχειρήσεις των περιφερειακών μέσων ενημέρωσης και έχει προβλεφθεί ρητά η συμμετοχή στην κατανομή της συνολικής δαπάνης των τοπικών και περιφερειακών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης κάθε κατηγορίας.
Ωστόσο, πουθενά δεν προβλέπονται τα κριτήρια κατανομής της διαφημιστικής δαπάνης σε εφημερίδες και διαδικτυακούς τόπους (ιστοτόπους), καθιστώντας την αδιαφανή αυτή διαδικασία προσβλητική για την συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία του τύπου. Είναι μάλιστα, προκλητική και εμφανής η δυσμενής μεταχείριση εκείνων των εντύπων, τα οποία έχουν έντονο αντιπολιτευτικό περιεχόμενο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Κυριακάτικη εφημερίδα Documento και ο ιστότοπος Documentonews.gr. την ίδια στιγμή που άλλοι ειδησεογραφικοί ιστότοποι με χαμηλή επισκεψιμότητα λαμβάνουν μέρος στη διαφημιστική εκστρατεία. Ας σημειωθεί ότι η εβδομαδιαία εφημερίδα Documento είναι η μοναδική Κυριακάτικη εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας, που έχει μείνει εκτός της διαφημιστικής δαπάνης «Μένουμε Σπίτι» σχετικά με τα περιοριστικά μέτρα εξαιτίας της πανδημίας Covid-19. Είναι χαρακτηριστικό, ότι σχετική διαφήμιση δόθηκε ακόμη και σε έντυπα και ιστοτόπους στις ΗΠΑ, προκειμένου να ενημερωθεί ο Ελληνικής καταγωγής Νεοϋορκέζος πολίτης ενώ ο αναγνώστης της εφημερίδας Documento θεωρήθηκε πολίτης δεύτερης κατηγορίας.
Μάλιστα η εφημερίδα με ανακοίνωσή της έχει ταχθεί υπέρ της δωρεάν προβολής της συγκεκριμένης καμπάνιας, όπως προβλέπεται και από σχετική ΚΥΑ ζητώντας ταυτόχρονα το σύνολο της χρηματοδότησης να δοθεί στα νοσοκομεία για την αντιμετώπιση των έκτακτων δαπανών τους. Θυμίζουμε ότι, το Documento από τον περασμένο Σεπτέμβριο έχει μείνει αδικαιολόγητα εκτός της συνολικής διαφημιστικής δαπάνης, παρά το γεγονός, ότι είναι μεταξύ των κυριακάτικων εφημερίδων με τις περισσότερες πωλήσεις και οι εργαζόμενοί του με ανακοίνωσή τους έχουν καταγγείλει κυβερνητική μεθόδευση, προκειμένου η εφημερίδα να οδηγηθεί σε μαρασμό και να κλείσει.
Επειδή η απαγόρευση ή μονοπώληση των διαφημίσεων είναι αντισυνταγματική, καθώς η διαφήμιση είναι στοιχείο της ανεξαρτησίας του τύπου.
Επειδή από τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία του τύπου, και ιδίως από την ελευθερία της σύνταξης, συνάγεται το ανεπίτρεπτο οποιασδήποτε διακριτικής μεταχείρισης μεταξύ των εφημερίδων (βλ. Π. Δαγτόγλου, Ατομικά Δικαιώματα, 2005 σελ. 578).
Ερωτάται ο κ. Υφυπουργός:
1. Με ποια κριτήρια έγινε η επιλογή των εφημερίδων και των ιστοτόπων, που συμμετέχουν στη διαφημιστική δαπάνη της εκστρατείας «Μένουμε Σπίτι»;
2. Με ποια κριτήρια η εφημερίδα Documento και ο ιστότοπος Documentonews.gr έχουν αποκλεισθεί από τη διαφημιστική δαπάνη της εκστρατείας «Μένουμε Σπίτι»;
3. Αν και η εφημερίδα Documento με ανακοίνωσή της έχει προτείνει τη δωρεάν προβολή της συγκεκριμένης διαφημιστικής εκστρατείας με τη χορήγηση ταυτόχρονα του συνόλου της χρηματοδότησής στα νοσοκομεία, γιατί η πρόταση αυτή δεν έχει απαντηθεί μέχρι σήμερα;
Αίτημα Κατάθεσης Εγγράφων
Να προσκομισθούν α) αντίγραφα όλων των εγγράφων σχετικά με τα κριτήρια και τη διαδικασία, που ακολουθήθηκε για την επιλογή των εφημερίδων, των ιστοτόπων και εν γένει όλων των έντυπων και ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης καθώς και β) ο πλήρης κατάλογος των έντυπων, ραδιοτηλεοπτικών και διαδικτυακών μέσων μαζικής ενημέρωσης, στους οποίους χορηγήθηκε μέρος της διαφημιστικής δαπάνης της εκστρατείας «Μένουμε Σπίτι».