Το καλό νέο είναι πως η Ευρώπη έκανε το, μισό έστω, βήμα μπροστά. Το κακό νέο είναι ότι αργεί – για μια ακόμη φορά τρέχει πίσω από την κρίση και κινδυνεύει να μαζεύει ερείπια.

Και το… παλιό νέο είναι πως ακόμη και στο θετικό σενάριο, το όποιο τελικό deal θα είναι άνισο: ο λογαριασμός της πανδημίας θα είναι, και σε ανθρώπινες ζωές και σε κοινωνικό και οικονομικό κόστος, πολύ βαρύτερος για τον Νότο απ’ ό,τι για τον Βορρά.

Στο δια ταύτα, και συνοπτικά, το θετικό στοιχείο από την χθεσινή τηλεδιάσκεψη κορυφής είναι πως υπάρχει πλέον πολιτική συμφωνία για ένα ταμείο Ανάκαμψης το οποίο θα έχει την εγγύηση της ΕΕ: Για πρώτη φορά, η Ευρώπη θα δανειστεί από τις αγορές για λογαριασμό των χωρών της και στην συνέχεια θα τους μοιράσει τα κεφάλαια για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορονοϊού.

Δεν πρόκειται για ευρωομόλογο και αμοιβαιοποίηση των χρεών – δεν πρόκειται τα κράτη μέλη να πάρουν κεφάλαια απ’ ευθείας από τις αγορές με την εγγύηση της υψηλής πιστοληπτικής της ΕΕ. Εκείνη που θα δανειστεί θα είναι η Κομισιόν βάζοντας ως εγγύηση τον διευρυμένο, επταετή κοινοτικό προϋπολογισμό και εκείνη θα μοιράσει τα κεφάλαια που θα συγκεντρωθούν είτε με απ’ ευθείας επιδοτήσεις, είτε με δανειοδότηση.

Αυτό ακριβώς σημαίνει η κατ’ αρχήν χθεσινή συμφωνία για ένα  ταμείο Ανάκαμψης που θα συνδεθεί με τον κοινοτικό προϋπολογισμό της περιόδου 20221-2027. Το πώς όμως θα συγκροτηθεί, σε ποιο οικονομικό ύψος θα φθάσει και με ποιους οικονομικούς όρους θα διαθέτει τους πόρους αυτό το ταμείο παραμένει το μεγάλο, ανοιχτό ζητούμενο. Εκείνη που ανέλαβε να τετραγωνίσει τον κύκλο και να γεφυρώσει το χάσμα Βορρά και Νότου είναι επίσης η Κομισιόν, η οποία καλείται να παρουσιάσει συγκεκριμένο και συναινετικό τελικό σχέδιο στην επόμενη σύνοδο κορυφής στις 6 Μαίου.

Οι χώρες του Νότου ζήτησαν χθες οι πόροι του Ταμείου να φθάσουν στο 1 με 1,5 τρις ευρώ. Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, με την στήριξη και της Γαλλίας, ζήτησαν επίσης η διάθεση των πόρων να γίνει κατά βάση με απ’ ευθείας μεταφορά πόρων (επιδοτήσεις) και όχι με δάνεια, τα οποία, όσο ευνοϊκά κι εάν είναι θα συνεπάγονται σε βάθος χρόνου μνημονιακούς όρους.

Και, κυρίως, θα διογκώσουν το ήδη υπέρογκο δανειακό φορτίο των χωρών του Νότου απειλώντας άμεσα με μια νέα κρίση χρέους. Ολλανδία, Αυστρία, Δανία και Σουηδία έπαιξαν και αυτή την φορά τον ρόλο του σκληρού. Αρνήθηκαν ότι υπάρχει ανάγκη για «μπαζούκα» 1,5 τρις, ζήτησαν μικρότερη οικονομική εμβέλεια για το ταμείο και περιορισμένη διεύρυνση του κοινοτικού προϋπολογισμού και επέμειναν ότι  ο κύριος όγκος των χρηματοδοτήσεων πρέπει να γίνει με δάνεια και όχι με απ΄ευθείας μεταφορά πόρων. Η Γερμανία δεν βγήκε ούτε αυτή τη φορά μπροστά, η Ανγκελα Μέρκελ άκουσε περίπου σιωπηλή την Κριστίν Λαγκάρντ να προειδοποιεί ότι η ύφεση στην ευρωζώνη μπορεί να φθάσει και το 15%, αλλά είναι σαφές πως η θέση των «τεσσάρων του Βορρά» αποτυπώνει την γραμμή Βερολίνου.