Ο τουρισμός είναι ο πρώτος και μεγάλος «ασθενής» του κοροναϊού στον τομέα της οικονομίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Φυσικά η Ελλάδα ακολουθεί, όντας μάλιστα πιο ευάλωτη από άλλες χώρες αφού ο τουρισμός είναι η βαριά της βιομηχανία. Οι προβλέψεις είναι εξαιρετικά δυσοίωνες ενώ η κυβέρνηση αποφάσισε και το κλείσιμο όλων των τουριστικών καταλυμάτων τουλάχιστον μέχρι την 1η Μαΐου. Τουριστικοί πράκτορες και ξενοδόχοι σκιαγραφούν την κατάσταση στο Τvxs.gr, με μελανά χρώματα, τονίζοντας ότι το Πάσχα έχει ήδη χαθεί, ενώ η καλοκαιρινή σεζόν θα κριθεί από την εξέλιξη της επιδημίας, με την κατάσταση να είναι ρευστή και να διαμορφώνεται ώρα με την ώρα. Αυτή τη στιγμή τα στοιχεία μόνο ενθαρρυντικά δεν είναι αφού οι μεγάλοι tour operators δεν καταβάλλουν τις προκαταβολές ενώ το μεγάλο ζήτημα είναι τι θα γίνει με τις τράπεζες και τίθεται ήδη ζήτημα βιωσιμότητας ολόκληρου του συστήματος.
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ), Γρηγόρης Τάσιος και ο Πρόεδρος Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Κρήτης, Μιχάλης Βλατάκης, δίνουν την εικόνα όπως διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή στον κρίσιμο για την ελληνική οικονομία τομέα του τουρισμού.
«Αυτή τη στιγμή βιώνουμε κάτι πολύ δύσκολο και πρωτόγνωρο. Το πρώτιστο για εμάς είναι η υγεία. Όσον αφορά τον τουρισμό και το επιχειρείν στη χώρα αντιμετωπίζουμε τεράστιες δυσκολίες. Όλη η Ελλάδα έχει πρόβλημα», εξηγεί στο tvxs.gr, ο Γρηγόρης Τάσιος.
«Είναι μια περίοδος που εμείς ήταν να εισπράξουμε προκαταβολές εν όψει του καλοκαιριού. Αυτές αναβάλλονται από τους μεγάλους tour operators. Το ότι δεν μπαίνουν προκαταβολές σημαίνει ότι δεν πληρώνονται επιταγές. Και αντιλαμβάνεστε ότι αυτό δημιουργεί μια μεγάλη αλυσίδα δυσκολιών από εδώ και στο εξής. Υπάρχουν επιπλέον γραφεία που αρνούνται πια τις συμφωνίες γιατί έχουν δυσκολίες στις χώρες τους. Είναι ένα μεγάλο ντόμινο πια. Και ακόμη στη χώρα δεν τα έχουμε δει όλα. Δηλαδή η χώρα δεν έκλεισε εντελώς τη δραστηριότητα της».
«Ζήτημα βιωσιμότητας του συστήματος»
Ο Γρηγόρης Τάσιος, τονίζει ότι πρόκειται για ζήτημα που αφορά στο σύνολο της την οικονομία και ότι πρόκειται για θέμα βιωσιμότητας του συστήματος. «Οι 12μηνης λειτουργίας είναι έτσι κι αλλιώς χαμένοι εδώ και δυο εβδομάδες. Δεν έχουν πελάτες στα ξενοδοχεία τους. Και όσον αφορά την εποχικότητα μπορεί να μην έχουμε ακυρώσεις αλλά έχουμε φύγει από αυτή τη σκέψη πια διότι εδώ τίθεται πια θέμα βιωσιμότητας του συστήματος». Δηλαδή «το ζήτημα είναι το πως θα μπορέσει το δημόσιο να εγγυηθεί δάνεια και υποχρεώσεις των επιχειρήσεων κατ’ επέκταση των ξενοδοχείων».
Οι ώρες και οι μέρες περνούν
«Έχουμε καταθέσει προτάσεις μέτρων στο υπουργείο Οικονομικών και περιμένουμε. Αλλά περνούν οι ώρες και οι μέρες με διαφορετική προσέγγιση καθημερινά. Το μεγάλο πρόβλημα είναι τι θα γίνει με τις τράπεζες. Για όλες τις επιχειρήσεις. Τα μέτρα αναστολής πληρωμών είναι προσωρινά. Το θέμα είναι να παραμείνουμε στην αγορά. Δεν έχουμε πολλά να περιμένουμε πια παρά τις ανακοινώσεις μετά το Eurogroup της 16ης Μαρτίου. Είναι καίριο το τι θα πουν, αφορά όλη την Ευρώπη».
«Το Πάσχα έχει χαθεί»
Ο Μιχάλης Βλατάκης είναι πρόεδρος των Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Πρακτόρων Κρήτης, εκ των δυνατότερων χαρτιών του ελληνικού τουρισμού και γι’ αυτό ένα είδος βαρόμετρου. «Έχουμε μια λογική ανάσχεση της ροής των νέων κρατήσεων. Έχουμε ακυρώσεις για τον Απρίλιο και το Μάιο σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό, όσον αφορά τις προκρατήσεις. Μεμονωμένες κρατήσεις για τη σεζόν, δηλαδή Ιούλιο – Αύγουστο – Σεπτέμβριο. Τα προγραμματισμένα τσάρτερ και αεροπλάνα δεν έχουν ακυρωθεί ακόμη αλλά αν συνεχιστεί αυτή τη κατάσταση πώς θα πετάξουν; Χωρίς επιβάτες; Η κατάσταση είναι πάρα πολύ ρευστή. Διαμορφώνεται όχι μέρα με τη μέρα, αλλά ώρα με την ώρα».
«Το Πάσχα χάθηκε. Αυτή τη στιγμή αξιολογούμε τον επόμενο μήνα. Και ο επόμενος μήνας δείχνει ότι θα είναι καταστροφικός. Λόγω του Πάσχα αρκετά ξενοδοχεία θα άνοιγαν, τουλάχιστον στην Κρήτη που αρχίζει νωρίς η σεζόν. Τώρα οι κρατήσεις που έχουν παραμείνει δεν αρκούν για να ανοίξουν πολλά ξενοδοχεία και δεν ξέρω αν θα ανοίξουν και ποια», τονίζει ο Μιχάλης Βλατάκης.
Για το καλοκαίρι τα πράγματα είναι, σύμφωνα με τον ίδιο ακόμη πιο ρευστά. «Η καλοκαιρινή σεζόν θα εξαρτηθεί από το πόσο θα διαρκέσει αυτή η κατάσταση. Μετά από μερικές εβδομάδες ίσως μπορώ να πω με στοιχεία πόσο θα επηρεαστεί το καλοκαίρι. Προς το παρόν η σεζόν δεν έχει επηρεαστεί όσον αφορά τις προκρατήσεις, δηλαδή μιλάμε για ένα 50% περίπου κάλυψη. Περιμέναμε τις νέες κρατήσεις για να ανεβάσουμε αυτό το ποσοστό. Αυτό προς το παρόν δεν γίνεται. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση τότε δεν θα μπορούμε να μιλάμε για σεζόν», καταλήγει εξηγώντας ότι όλα θα εξαρτηθούν από την πορεία της επιδημίας.
Ιδιαίτερα ευάλωτη η Ελλάδα
H αμερικανική επενδυτική τράπεζα Citigroup σχολιάζει πως η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών που θα πληγούν σχετικά περισσότερο, σε οικονομικό επίπεδο, από την επιδημία, καθώς αυτή επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τον τουρισμό. Στην Ελλάδα ο τουρισμός αντιστοιχεί περίπου στο 20% του ΑΕΠ (άμεση και έμμεση συμβολή) και επομένως τα όποια «συμπτώματα» σε αυτόν εκδηλώνονται βαρύτερα στη συνολική εικόνα της οικονομίας.
«Η Ελλάδα θα έχει να χάσει σχετικά περισσότερα από άλλες χώρες από την επιδημία του Covid-19 καθώς ο τουρισμός ευρύτερα είναι από τους κλάδους που επηρεάζονται περισσότερο στην παγκόσμια οικονομία», αναφέρει χαρακτηριστικά η Citi και υπογραμμίζει ότι το να τεθεί υπό έλεγχο ο ιός τώρα πριν την θερινή περίοδο είναι ζωτικής σημασίας για την ελληνική οικονομία.
Στο μεταξύ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO), ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα – πριν την ανακοίνωση της πανδημίας από τον ΠΟΥ, μία πρώτη εκτίμηση σχετικά με την επίπτωση της επιδημίας του Covid-19 στον τουρισμό σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με την οποία οι τουριστικές αφίξεις θα μειωθούν το 2020 κατά περίπου 1%-3%, ενώ η αρχική πρόβλεψη ήταν αύξηση κατά 3%-4%. Οι εισπράξεις αντίστοιχα προβλέπεται ότι θα μειωθούν κατά 30-50 δισ. δολάρια.
Με βάση μια ανάλυση της Alpha επί των στοιχείων του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, εφαρμόζοντας μία μείωση της τάξης του 3% επί των τουριστικών αφίξεων του 2019, η αναμενόμενη μείωση της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης στη χώρα μας για το 2020, θα είναι 940 χιλ. ταξιδιώτες. Η αρνητική επίπτωση εκτιμάται ότι θα είναι περιορισμένη, μεταξύ άλλων, λόγω του «εποχικού προτύπου» του ελληνικού τουριστικού κλάδου, αφού το 85% των συνολικών τουριστικών αφίξεων λαμβάνει χώρα μεταξύ Μαΐου – Οκτωβρίου κάθε έτους, δεδομένου ότι επικρατεί η άποψη – χωρίς να δύναται να επιβεβαιωθεί εν προκειμένω – ότι η επικράτηση υψηλότερων θερμοκρασιών αποδυναμώνουν τη μεταδοτικότητα του ιού.
Ωστόσο, θα πρέπει να συνεκτιμηθεί η σημαντική παράμετρος πιθανής υποχώρησης των τουριστικών αφίξεων, κυρίως από πιο μακρινές χώρες προέλευσης, λόγω της γεωγραφικής γειτνίασης με την Ιταλία, όπου η εξάπλωση του ιού είναι ραγδαία τις τελευταίες εβδομάδες. Επιπλέον, προσθέτουμε δεν είναι γνωστό πως θα κινηθεί η επιδημία στην Ελλάδα, ενώ οι αφίξεις θα επηρεαστούν και από την κατάσταση στην οποία θα βρίσκονται οι χώρες που αποτελούν πηγή τουριστών.
Μέτρα ζητά ο ΣΕΤΕ
Τέλος από την πλευρά του, ο Σύνδεσμος Τουριστικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (ΣΕΤΕ), υπογραμμίζει ότι η χώρα μας έχει ακόμη μπροστά της την έξαρση των κρουσμάτων του κοροναϊού και οι υφιστάμενες προβλέψεις καθιστούν σαφές ότι έως τα τέλη Μαίου το αρνητικό κλίμα θα διογκώνεται.
Ως εκ τούτου προτείνει δέσμη δέκα μέτρων για δύο διαφορετικές φάσεις, οι οποίες αφορούν το σύνολο των τουριστικών επιχειρήσεων (καταλύματα, τουριστικά γραφεία, οργανωτές εκθέσεων και συνεδρίων, τουριστικά λεωφορεία, αεροπορικές εταιρείες, αεροδρόμια, εταιρείες επίγειας εξυπηρέτησης, εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων, ακτοπλοΐα, κρουαζιέρα, γιώτινγκ, μαρίνες, λιμάνια, υπαίθριες δραστηριότητες, κ.λπ.).
Η λογική των προτεινόμενων μέτρων είναι η μείωση του λειτουργικού κόστους για τους μήνες της κρίσης, η στήριξη της απασχόλησης, η εξασφάλιση ρευστότητας και η δυνατότητα γρήγορης «επαναφοράς» μετά την εξομάλυνση της κατάστασης. Μεταξύ άλλων οι τουριστικοί φορείς ζητούν την αναστολή των τρεχουσών φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, την επιχορήγηση των ασφαλιστικών υποχρεώσεων, ενώ σε ό,τι αφορά τις αεροπορικές εταιρίες που επιχειρούν σε ελληνικά αεροδρόμια προτείνεται η μείωση των τελών στο τμήμα που καταλήγει στο Δημόσιο ή τα αεροδρόμια.