Σωσίβιο για τον Μητσοτάκη το «μαξιλάρι» του Τσακαλώτου

Οι οικονομολόγοι του ΟΗΕ προειδοποίησαν χθες ότι η επιδημία του κορονοϊού μπορεί να προκαλέσει φέτος στην παγκόσμια οικονομία απώλειες ύψους μεταξύ 1 τρισ. και 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (μεταξύ 877 δισ. και 1,772 τρισ. ευρώ).

Η επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Γκίτα Γκόπινατ κάλεσε τις κυβερνήσεις να πάρουν άμεσα και «ουσιαστικά» δημοσιονομικά, νομισματικά και χρηματοπιστωτικά μέτρα και πρότεινε άνοιγμα απ’ ευθείας γραμμών οικονομικής στήριξης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις παράλληλα με φοροελαφρύνσεις.

Στις αγορές, η ταχύτητα της πτώσης παραπέμπει σε κραχ και θυμίζει εποχή Lehman Brothers. Και όπως δήλωσε χθες ο επικεφαλής του τμήματος στρατηγικής των αμερικανικών επιτοκίων στο Bloomberg Intelligence Ιρα Τζέρσεϊ, «είμαστε στην φάση τιμολόγησης μιας παγκόσμιας ύφεσης κάποιου μεγέθους».

Η Moody’s στο ήπιο σενάριό της για την εξέλιξη της επιδημίας του κορονοϊού δίνει αναιμικό ρυθμό ανάπτυξης φέτος στην ευρωζώνη, μόλις 0,7%, έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για 1,2%. Στο δυσμενέστερο σενάριο, εκείνο μιας ενδεχόμενης πανδημίας, το ΑΕΠ της ευρωζώνης θα αυξηθεί οριακά, κατά 0,4%, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης στο σύνολο των χωρών της G20 θα είναι 1,4%.

Σε «αχαρτογράφητα νερά»

Δεν χρειάζονται πολλά περισσότερα για να γίνει αντιληπτό ποιας κλίμακας είναι η πρόκληση που ανοίγουν και για την ελληνική οικονομία – μια οικονομία που μόλις βγήκε από την χρεοκοπία και τα Μνημόνια.

«Oλα τελικώς θα κριθούν από τις εξελίξεις στη διεθνή οικονομία, με τη μεγάλη πτώση των τιμών του πετρελαίου και των κεφαλαιαγορών να προοιωνίζονται υφεσιακές επιπτώσεις σε αχαρτογράφητα εν πολλοίς νερά», είναι η εύγλωττη προειδοποίηση που περιλαμβάνεται στο μηνιαίο οικονομικό δελτίο του ΣΕΒ, του προνομιακού κοινωνικού εταίρου και συνομιλητή της κυβέρνησης. Και ακόμη πιο εύγλωττο ίσως είναι το μήνυμα του γενικού διευθυντή του ΙΟΒΕ – του Ινστιτούτου Ερευνών του ΣΕΒ – Νίκου Βέττα, ο οποίος έδειξε τον μεγάλο και καταλυτικό παράγοντα που ακόμη παραμένει αστάθμητος, τον τουρισμό: «Ο τουρισμός», είπε, «είναι εκείνος που κράτησε την ελληνική οικονομία σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης την τελευταία πενταετία. Εάν, λόγω της επιδημίας του κορονοϊού, χαθεί τουριστικό εισόδημα της τάξης του 10%, αυτό σημαίνει αυτομάτως και κόστος για το ΑΕΠ της τάξης του 1,5%».

Και ο κίνδυνος, και τα μεγέθη αυτά, είναι γνωστά στο οικονομικό επιτελείο. Όπως είναι σιωπηλά παραδεκτό ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να πιαστεί ο – ήδη υπερφιλόδοξος – στόχος του προϋπολογισμού για ρυθμό ανάπτυξης 2,8% το 2020. Ηδη άλλωστε, πολύ πριν εκδηλωθεί το πρώτο κρούσμα κορονοϊού ακόμη και στην Κίνα, οι ρυθμοί ανάπτυξης είχαν μπει σε τροχιά καθίζησης: Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ την περασμένη Παρασκευή έδειξαν ότι στο τέταρτο τρίμηνο του 2019 το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 0,7% σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο, ενώ σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2018 μεγεθύνθηκε κατά μόλις 1%.

Εν ολίγοις, οι υποσχέσεις περί αναπτυξιακής και οικονομικής απογείωσης έχουν ήδη ακυρωθεί παταγωδώς και η επιδημία του κορονοϊού έρχεται τώρα να λειτουργήσει ως επιταχυντής. Και το ερώτημα είναι τι προτίθεται, τι σχεδιάζει και τι μπορεί να κάνει η κυβέρνηση για να αποτρέψει μια νέα ύφεση, πέραν του να χρησιμοποιεί την επιδημία ως το βολικό, επικοινωνιακό άλλοθι για να δικαιολογήσει την αποτυχία του οικονομικού της, νεοφιλελεύθερου μοντέλου.

Αδύνατο το πλεόνασμα του 3,5%

Σε δεύτερο επίπεδο, η επιδίωξη της κυβέρνησης είναι να επωφεληθεί από την πίεση όλων των ευρωπαϊκών χωρών ενώπιον της επιδημίας του κορονοϊού για να πετύχει άμεση, και σημαντική, μείωση των στόχων για το πλεόνασμα – μείωση, δηλαδή, από εφέτος αντί του 2021 ή 2022 όπως σχεδίαζε έως τώρα.

Ηδη άλλωστε χθες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στο οικονομικό φόρουμ του Βερολίνου, ομολόγησε πως ο στόχος του 3,5% στο πλεόνασμα δεν θα πιαστεί φέτος. «Το 2020», είπε χθες από το οικονομικό φόρουμ του Βερολίνου, «θα είναι μια διαφορετική χρονιά από αυτή που περιμέναμε. Και ίσως δημοσιονομικοί στόχοι οι οποίοι μπορεί να τέθηκαν σε άλλες συγκυρίες ενδεχομένως να μην μπορούν να επιτευχθούν».

Η, παρούσα στο φόρουμ, Ανγκελα Μέρκελ τον παρέπεμψε διπλωματικά στο Eurogroup, δηλώνοντας πως τα όποια μέτρα θα πρέπει να είναι ενιαία, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ο δε επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ έσπευσε να διαμηνύσει πως, από την δική του πλευρά τουλάχιστον, η απάντηση για μείωση των στόχων για τα πλεονάσματα θα είναι αρνητική.

Όπως είπε, ο κορονοϊός είναι «σοβαρό, αλλά προσωρινό πρόβλημα». Κι έσπευσε να συμπληρώσει ότι δεν μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για αναστολή του Συμφώνου Σταθερότητας, παράκαμψης των δημοσιονομικών κανόνων και γενικευμένων φορολογικών ελαφρύνσεων.

Το «μαξιλάρι» των 37 δις

Εάν αυτή η άποψη υπερισχύσει, ο Χρήστος Σταϊκούρας θα έχει εξαιρετικά δύσκολο έργο στο Eurogroup της επόμενης Δευτέρας, κι ακόμη πιο δύσκολους μήνες μπροστά του. Προς άμβλυνση των δυσκολιών αυτών, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το έτερο αίτημα που θα θέσει στους εταίρους ο υπουργός Οικονομιών θα είναι η άντληση σημαντικού ποσού από το «μαξιλάρι» των 37 δις ευρώ για την στήριξη της οικονομίας ενώπιον των έκτακτων συνθηκών.

Επ’ αυτού, τα μηνύματα από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο δεν είναι αρνητικά, υπό προϋποθέσεις όμως που θα επιβάλουν την διοχέτευση των όποιων κονδυλίων χρησιμοποιηθούν σε «αναπτυξιακές» και «επενδυτικές» δράσεις. Μένει να φανεί πώς θα ορίσει τις δράσεις αυτές η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Όπως και το εάν θα… στείλει τις ευχαριστίες της στον Ευκλείδη Τσακαλώτο και τον ΣΥΡΙΖΑ που άφησαν πίσω τους απόθεμα 37 δις και όχι άδεια ταμεία όπως κάποιοι άλλοι το 2015.