Σχέδιο ξεκαθαρίσματος του αρχείου με τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς την εφορία όπου έχουν συγκεντρωθεί 105 δισ. ευρώ –χωρίς τις προσαυξήσεις οι οποίες επίσης φτάνουν κοντά στα 70 δισ. ευρώ– θα ενεργοποιήσει το υπουργείο Οικονομικών μέσα στο έτος. Προβλέπει τον ταχύτερο χαρακτηρισμό μέρους των χρεών ως «ανεπίδεκτων είσπραξης» ώστε να πάψει η στατιστική να εμφανίζει τους οφειλέτες με χρέη μαμούθ.
Περιλαμβάνει την άμεση διαγραφή των οφειλών μέχρι του ποσού των 10 ευρώ, ώστε να μειωθεί αισθητά ο αριθμός των οφειλετών αλλά και την ενεργοποίηση της νέας πάγιας ρύθμισης με τις 24 ή τις 48 δόσεις προκειμένου να αυξηθεί ακόμη περισσότερο το ποσοστό των ληξιπρόθεσμων οφειλών που βρίσκονται σε καθεστώς ρύθμισης, καθώς σήμερα διαμορφώνεται –ακόμη και μετά τις 120 δόσεις– κοντά στο 6%. Το μεγάλο «στοίχημα», όμως, είναι η ενεργοποίηση της κοινοτικής οδηγίας, της λεγόμενης «δεύτερης ευκαιρίας», η οποία θα έρθει ως νόμος στη Βουλή μέχρι τον Μάιο. Ο συγκεκριμένος νόμος θα δίνει τη δυνατότητα διαγραφής των οφειλών και στην εφορία όσων οφειλετών αποδειχθεί ότι δεν έχουν δυνατότητα να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους. Το δικαίωμα της διαγραφής χρεών θα διασφαλίζεται μέσα σε τρία χρόνια από την υποβολή της σχετικής αίτησης και υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν προηγουμένως ρευστοποιηθεί όλα τα περιουσιακά στοιχεία των οφειλετών.
Δεδομένου όμως ότι χιλιάδες εκ των οφειλετών δεν έχουν πλέον κανένα περιουσιακό στοιχείο στο όνομά τους, ο νέος νόμος θα δώσει την ευκαιρία για το «μεγάλο ξεκαθάρισμα» του αρχείου χρεών. To ζητούμενο είναι μέσα από όλες τις διαδικασίες να μειωθεί αισθητά ο αριθμός των πολιτών που θα εμφανίζονται ως οφειλέτες της εφορίας –κρίνεται εφικτή η μείωση ακόμη και κατά ένα εκατομμύριο μέχρι τον Ιούνιο– να αυξηθεί το ποσοστό του χρέους που θα βρίσκεται σε καθεστώς ρύθμισης ακόμη και κοντά στο 10%, να γίνει άμεσα ο χαρακτηρισμός των οφειλών ως ανεπίδεκτων είσπραξης όπου πληρούνται οι προϋποθέσεις και να ενεργοποιηθεί ο νόμος που θα επιτρέψει στους οφειλέτες χωρίς περιουσιακά στοιχεία να διαγράψουν τα χρέη που ούτως ή άλλως δεν θα μπορούν να πληρώσουν.
Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΑΑΔΕ δείχνουν ότι το ληξιπρόθεσμο χρέος προς την εφορία έχει φτάσει στα 105,4 δισ. ευρώ. Από αυτό ως ανεπίδεκτο είσπραξης χαρακτηρίζεται ποσό της τάξεως των 20,15 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι το πραγματικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο περιορίζεται στα 85,27 δισ. ευρώ. Παρά την έμμεση αφαίρεση του ποσού των 20,15 δισ. ευρώ, ο στόχος του «αποχαρακτηρισμού» του χρέους έχει επιτευχθεί μόλις στο 53,3% για το 2019. H αλλαγή του πλαισίου χαρακτηρισμού των χρεών ως ανεπίδεκτων είσπραξης έχει απασχολήσει κατά καιρούς το υπουργείο Οικονομικών, ενώ η αλλαγή του «ορισμού» ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία είναι και πάλι στο τραπέζι. Το πότε ένα χρέος χαρακτηρίζεται ως ανεπίδεκτο είσπραξης και πότε όχι, προκύπτει από τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.
Συγκεκριμένα πρέπει:
1. Να έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες με βάση τα εκάστοτε πρόσφορα διαθέσιμα ηλεκτρονικά μέσα της φορολογικής διοίκησης, προκειμένου να διαπιστωθεί η μη ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και των συνυπόχρεων ή απαιτήσεων αυτών έναντι τρίτων.
2. Να έχει διαπιστωθεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών, ακινήτων ή απαιτήσεων του οφειλέτη με επίσπευση του Δημοσίου ή τρίτων ή με διαδικασία εκκαθάρισης και η παύση των εργασιών της πτώχευσης, εφόσον πρόκειται για πτωχό.
3. Εχει πραγματοποιηθεί έλεγχος από ειδικά οριζόμενο ελεγκτή της αρμόδιας φορολογικής ή τελωνειακής αρχής, ο οποίος να πιστοποιεί, με βάση ειδικά αιτιολογημένη έκθεση ελέγχου, ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις των προηγούμενων περιπτώσεων και ότι είναι αντικειμενικά αδύνατη η είσπραξη των οφειλών.
Η αλλαγή του πλαισίου αποχαρακτηρισμού, εξετάζεται και ενόψει της υιοθέτησης της κοινοτικής οδηγίας για την παροχή «δεύτερης ευκαιρίας» στους οφειλέτες (και του Δημοσίου και των τραπεζών). Με βάση το νέο πλαίσιο που θα ισχύει πιθανότατα από τον Μάιο, για όσους διαπιστωθεί ότι έχουν ρευστοποιηθεί όλα τα περιουσιακά τους στοιχεία, θα πρέπει να προωθείται η διαγραφή των ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Διαγραφή μικροοφειλών
Ο νόμος για τη διαγραφή των μικροοφειλών μέχρι του ποσού των 10 ευρώ έχει ήδη ψηφιστεί και μένει να υλοποιηθεί. Περισσότεροι από 530.000 οφειλέτες θα πάψουν να είναι οφειλέτες, οπότε ο αριθμός από τα 4,2 εκατομμύρια που ήταν τον Νοέμβριο, θα πέσει αυτομάτως κάτω από τα 3,7 εκατομμύρια. Δεδομένου ότι στο πρώτο εξάμηνο μειώνεται ούτως ή άλλως ο αριθμός των οφειλετών, (καθώς δεν υπάρχουν μεγάλες φορολογικές υποχρεώσεις όπως στο δεύτερο εξάμηνο), εκτιμάται ότι θα περιοριστεί ο αριθμός ακόμη και κοντά στα 3,2 εκατομμύρια. Στόχος επίσης είναι – με την ενεργοποίηση και της πάγιας ρύθμισης των 24 δόσεων, να αυξηθεί ακόμη περισσότερο το ποσό των χρεών σε καθεστώς ρύθμισης. Από τα 3,5 δισ. ευρώ που ήταν πριν ενεργοποιηθεί η ρύθμιση των 120 δόσεων, φτάσαμε πλέον κοντά στα 7 δισ. ευρώ, ενώ ο στόχος είναι σταδιακά, το ποσοστό των χρεών σε καθεστώς ρύθμισης να αυξηθεί ακόμη και κοντά στο 10% (από κάτω από 4% που ήταν προ ενός έτους).