Την Κυριακή 19 Γενάρη τα καταστήματα θα είναι ανοιχτά στο πλαίσιο της ισχύουσας νομοθεσίας και των χειμερινών εκπτώσεων. Η κυριακάτικη λειτουργία των καταστημάτων είναι ένα μέτρο που προκαλεί μεγάλες συζητήσεις και αντιδράσεις από οργανώσεις και φορείς της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και των εργαζομένων.
Το tvxs.gr ζήτησε την άποψη του Περικλή Γκόγκα, Αν. Καθηγητή Οικονομικών στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΔΠΘ, για τους μύθους και την πραγματικότητα γύρω από το ζήτημα, τα οικονομικά όσο και τα κοινωνικά δεδομένα που προκύπτουν από την επιπλέον μέρα λειτουργίας. Όπως αναφέρει ο κ. Γκόγκας, η κυριακάτικη λειτουργία της αγοράς δεν επιφέρει παραπάνω έσοδα αλλά, απεναντίας, αυξάνει τα κόστη των επιχειρήσεων και μειώνει τα κέρδη. Μοιραία μεταφέρει εμπορική κίνηση από μικρότερες επιχειρήσεις σε μεγάλες αλυσίδες, όμως εκτός από τη «μεσαία τάξη» οι μεγάλοι χαμένοι είναι οι εργαζόμενοι και, συνολικά, το κοινωνικό σύνολο. Τέλος, ανάμεσα στις πολλές αρνητικές επιπτώσεις, θέτει και την αρνητική περιβαλλοντική διάσταση της επιπλέον μέρας λειτουργίας. Άλλωστε, όπως σημειώνει, δεν είναι ο χρόνος που λείπει από τους καταναλωτές αλλά τα χρήματα.
- Τι στοιχεία υπάρχουν για πιθανή αύξηση της εμπορικής κίνησης και του τζίρου ως αποτέλεσμα των ανοιχτών καταστημάτων τις Κυριακές που εφαρμόζεται εδώ και χρόνια; Καταγράφεται κάποια αύξηση ή απλώς επιμερίζεται ο ίδιος τζίρος σε περισσότερες μέρες λειτουργίας των καταστημάτων;
Όπως συνηθίζω να λέω, δεν μας λείπει ο χρόνος για να ψωνίσουμε, αλλά τα χρήματα. Ας αναρωτηθούμε αν ο λόγος που δεν ψωνίζουμε περισσότερη είναι επειδή 5 πρωινά και απογεύματα την εβδομάδα και ένα ολόκληρο Σάββατο δεν μας φτάνουν. Φυσικά το πρόβλημα είναι το χρήμα και όχι ο χρόνος, ειδικά σε μια Ελλάδα που βγαίνει μέσα από την 2η μεγαλύτερη κρίση – και πρώτη σε χρονική διάρκεια που γνωρίσαμε ποτέ παγκόσμια – σε ειρηνική περίοδο. Οπότε το αν είναι ανοιχτά τα καταστήματα την Κυριακή δεν βοηθάει τελικά κανέναν σήμερα στην Ελλάδα. Μια σχετική μελέτη που έγινε πριν μερικούς μήνες έδειξε ίδιες πωλήσεις ανά μήνα με αυξημένο το κόστος λειτουργίας των καταστημάτων, όπως είναι λογικό καθώς ανοίγουν μία επί πλέον ημέρα. Το τελικό αποτέλεσμα λοιπόν είναι μείωση του κέρδους για την επιχείρηση.
- Συμφωνείτε με την άποψη ότι η λειτουργία της αγοράς τις Κυριακές, δεν προσφέρει κάτι στην οικονομία ή τις επιχειρήσεις αλλά, μοιραία, μεταφέρει εμπορική κίνηση από μικρά και συνοικιακά καταστήματα σε μεγάλες αλυσίδες και εμπορικά κέντρα;
Αυτό είναι πολύ σημαντικό και είναι μια πραγματικότητα. τα μικρά καταστήματα δεν έχουν την ίδια δυνατότητα να λειτουργούν σε αυξημένα ωράρια.
Φυσικά στόχος πολλών μέτρων μέσα στην κρίση ήταν ο περιορισμός των μικρών καταστημάτων προς όφελος των “μεγάλων” κυρίως για τη μείωση της φοροδιαφυγής. Καταλήγουμε λοιπόν στο να εξουθενώνουμε τους ανθρώπους αυτούς, ιδιοκτήτες μικρών καταστημάτων, στην προσπάθειά τους να ανταγωνιστούν τις μεγάλες αλυσίδες.
- Εφόσον έχουμε αυτή τη μετακίνηση σε πιο ευρεία κλίμακα, μήπως πλήττονται και τα δημόσια έσοδα, καθώς ο τζίρος συγκεντρώνονται σε μεγαλύτερες εταιρίες, συνήθως πολυεθνικές, άρα φορολογείται με πιο ευνοϊκούς συντελεστές από ότι στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις;
Αυτό είναι μία διάσταση του θέματος όταν οι εταιρικοί φορολογικοί συντελεστές μειώνονται και δεν μειώνονται αντίστοιχα οι ατομικοί φορολογικοί συντελεστές. Αλλά αυτό είναι ήσσονος σημασίας σε αυτή την φάση για μένα. Ακόμα και αν φορολογικά κερδίζαμε από αυτό, στην γενική εξίσωση δεν βάζουμε μόνο αυτό, αλλά και την ποιότητα ζωής της κοινωνίας.
- Πέρα από την οικονομική διάσταση ποιος είναι ο κοινωνικός αντίκτυπος που πρέπει να λάβουμε υπόψη, δεδομένου ότι οι μεν εργαζόμενοι υπόκεινται μια βλαπτική μεταβολή των συνθηκών χωρίς αντίστοιχη αύξηση αποδοχών, οι δε μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, η πολυσυζητημένη μεσαία «τάξη», καταγράφουν αύξηση του κόστους και επιδείνωση της δικής της οικονομικής θέσης αλλά και ποιότητας ζωής;
Αυτό είναι το πλέον σημαντικό. Αν οι εργαζόμενοι πληρώνονταν κανονικά την εργασία της Κυριακής και συνολικά δεν δουλεύανε περισσότερο και μάλιστα απλήρωτοι για αυτό, τότε δεν θα είχαμε κανένα πρόβλημα. Όπως γίνεται σε αναπτυγμένες χώρες του εξωτερικού, όπου ο υπάλληλος είτε δεν θα δουλέψει συνολικά την εβδομάδα πάνω από 40 ώρες ή 35 – ανάλογα την χώρα – είτε θα πληρωθεί υπερωριακά και θα έχει όφελος και αυτός/ή αλλά και το κράτος από τις ασφαλιστικές εισφορές. Στην Ελλάδα όμως όλοι ξέρουμε ότι δεν ισχύει αυτό. Οπότε, είναι μια δυσμενής αλλαγή για το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων στα καταστήματα χωρίς να προσφέρει και κάτι πιο σημαντικό στο κοινωνικό σύνολο, όπως ανέφερα. Στη ζυγαριά, δηλαδή, του κόστους – όφελους πιστεύω ότι αποβαίνει αρνητικό, για τις συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα.
- Τι αναφέρει η διεθνής εμπειρία για τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές;
Σε πολλές χώρες λειτουργούν, για παράδειγμα στον Καναδά που σπούδασα και έζησα εγώ, κάθε Κυριακή είναι ανοιχτά 12 με 5 το απόγευμα. Όμως, εργάζονται part-time με τον τρόπο αυτό πολλοί φοιτητές, μαθητές καθώς και όσοι θέλουν να συμπληρώσουν το εισόδημά τους από τους μόνιμους υπαλλήλους, καθώς υπάρχουν ταυτόχρονα αυστηροί έλεγχοι για την τήρηση των ωραρίων, των κανόνων και του νόμου. Βέβαια, σε πολλές χώρες από την απαγόρευση πήγαμε στην πλήρη απελευθέρωση και τα τελευταία χρόνια αρχίζουν πάλι να μειώνουν τις Κυριακές που είναι ανοιχτά τα καταστήματα.
- Άρα και στη δική μας περίπτωση, σε ποια κατεύθυνση πιστεύετε ότι πρέπει να κινηθεί η νομοθεσία προκειμένου να επιτευχθεί ένα πιο ισορροπημένο πλαίσιο;
Πιστεύω ότι πρώτο μέλημά μας πρέπει να είναι η διασφάλιση της συνολικής κοινωνικής ευημερίας. Όλων μας. Στην παρούσα φάση, όπου οι έλεγχοι είναι μηδαμινοί, καταλήγουμε να έχουμε εργαζομένους στα καταστήματα που εργάζονται πολύ περισσότερες ώρες από όσες πληρώνονται. Και αυτό είναι αποτέλεσμα της υψηλής ανεργίας που δημιουργεί την εξάρτηση των εργαζομένων και την περιορισμένη δυνατότητά τους σε εργασιακές επιλογές. Έτσι, αυτά που κερδίζουμε οι υπόλοιποι αν πάμε για ψώνια την Κυριακή – που ούτως ή άλλως είναι λίγα – τα χάνουμε σε κοινωνική ευημερία λόγω του προβλήματος την υπεραπασχόλησης και της απλήρωτης εργασίας. Υπάρχουν φυσικά και άλλες διαστάσεις του θέματος, καθώς 7ήμερη λειτουργία των καταστημάτων σημαίνει μια – χωρίς λόγο – αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας, μόλυνσης του περιβάλλοντος, αύξησης της κυκλοφοριακής συμφόρησης, των ρύπων κλπ, χωρίς όπως είδαμε να αυξάνονται οι πωλήσεις των επιχειρήσεων και ενώ αυξάνεται το κόστος.