Ανοιχτή επιστολή της Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ στην κυβέρνηση και τη Βουλή: Πάρτε πίσω τη διάταξη
Τι προβλέπεται εις βάρος των Δήμων
Με το άρθρο 5 της ΠΝΠ που εύγλωττα ονομάζεται «Παράδοση κοινοχρήστων χώρων, χώρων κοινής ωφέλειας και κοινωνικής ανταποδοτικότητας στο Ελληνικό» αντί οι χώροι να αποδοθούν όπως ίσχυε μέχρι σήμερα στον οικείο δήμο και δια αυτού στους πολίτες που θα έχουν πληρώσει τον λογαριασμό (!) αποδίδεται στο σύνολό τους στον επενδυτή, κάτι προφανώς αντίκειται στον συνταγματικά κατοχυρωμένο δημόσιο χαρακτήρα των οδών, των πλατειών και των χώρων πρασίνου.
Ενδεικτική της σημασίας αυτής της ανατροπής του ισχύοντος καθεστώτος για τους κοινόχρηστους χώρου είναι ότι ομόφωνα η Γενική Συνέλευση της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ αποφάσισε να ζητήσει με ανοιχτή επιστολή προς τη Βουλή των Ελλήνων, τον πρωθυπουργό και τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου της σχετικής διάταξης, με την οποία «μεταβιβάζονται στον επενδυτή για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα [δεν προβλέπεται από την ΠΝΠ συγκεκριμένος χρονικός ορίζοντας] και μετά από απροσδιόριστες διαδικασίες οι οποίες δεν υφίστανται στην νομοθεσία [με ποιο τρόπο θα παραλάβει το Ελληνικό Δημόσιο από την Ελληνικό ΑΕ, πότε, κτλ]».
Ολόκληρη η Ανοιχτή Επιστολή της Σχολής Αρχιτεκτόνων έχει ως εξής: «Η άμεση απόδοση των Κοινοχρήστων και Κοινωφελών χώρων στον οικείο δήμο μετά την πολεοδόμηση οποιασδήποτε περιοχής (δημόσιας ή ιδιωτικής) αποτελεί την ισχύουσα μοναδική διαδικασία έως σήμερα. Η πάγια αυτή διαδικασία εξασφάλισης του δημοσίου συμφέροντος μέσω της κοινής χρήσης των χώρων αυτών, καταστρατηγείται για πρώτη φορά με τη δημοσίευση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) της 30ης Σεπτεμβρίου 2019 (ΦΕΚ 145Α’) και συγκεκριμένα του άρθρου 5 «Παράδοση κοινοχρήστων χώρων, χώρων κοινής ωφέλειας και κοινωνικής ανταποδοτικότητας στο Ελληνικό». Στην περίπτωση του Ελληνικού, από τη στιγμή της έγκρισής του Σχεδίου πόλης ματαιώνεται ο κοινόχρηστος χαρακτήρας των εγκρινόμενων αυτών χώρων, διότι αυτοί αποδίδονται στο σύνολό τους στην επενδυτική Ανώνυμη Εταιρία, αποτελώντας έτσι την αρχή του τέλους του συνταγματικώς κατοχυρωμένου δημόσιου χαρακτήρα των οδών, πλατειών, χώρων πρασίνου κτλ.
Πιο συγκεκριμένα σε όλες ανεξαιρέτως τις ιδιωτικές πολεοδομήσεις βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, από τους Οικοδομικούς Συνεταιρισμούς ως τα Σχέδια Πόλης των μεγάλων επενδύσεων (ΕΣΧΑΔΑ και ΕΣΧΑΣΕ), οι Κοινόχρηστοι και Κοινωφελείς Χώροι [που αποτελούν το 50% της συνολικής έκτασης του σχεδίου] αποδίδονται αυτομάτως με την έγκριση του σχεδίου σε κοινή χρήση και στους οικείους Δήμους. Στην προκειμένη περίπτωση, όχι μόνο οι χώροι αυτοί δεν αποδίδονται αλλά επιπλέον μεταβιβάζονται στον επενδυτή για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα [δεν προβλέπεται από την ΠΝΠ συγκεκριμένος χρονικός ορίζοντας] και μετά από απροσδιόριστες διαδικασίες οι οποίες δεν υφίστανται στην νομοθεσία [με ποιο τρόπο θα παραλάβει το Ελληνικό Δημόσιο από την Ελληνικό ΑΕ, πότε, κτλ].
Η εν λόγω Ανώνυμη Εταιρία / ιδιοκτήτης θα εξακολουθεί επομένως για απροσδιόριστο χρόνο να έχει την κυριότητα, νομή και κατοχή ολόκληρου του Σχεδίου Πόλης (Οικοδομικά Τετράγωνα και Κοινόχρηστοι Χώροι) ενώ η Τοπική Αυτοδιοίκηση που εκπροσωπείται από τον διαδημοτικό «Φορέα Διαχείρισης Κοινοχρήστων εντός του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού-Αγίου Κοσμά» θα μένει ουσιαστικά ανενεργή και αμέτοχη.
Από τα παραπάνω συνάγουμε ότι, για πρώτη φορά, έχουμε πλήρη «ανατροπή» της έννοιας του δημοσίου συμφέροντος, μιας και ενώ με την έγκριση των πολεοδομικών μελετών, που επέχουν θέση σχεδίου πόλεως, οι Κοινόχρηστοι Χώροι καθίσταται χωρίς άλλη διατύπωση ή ενέργεια, δημόσιοι / ελεύθεροι χώροι που αποτελούν πράγματα εκτός συναλλαγής, τα οποία ανήκουν σύμφωνα με τον αστικό κώδικα, είτε στο δημόσιο είτε στον οικείο Δήμο, στην προκειμένη περίπτωση αυτό δεν θα συμβεί. Αντιθέτως, προκύπτει ότι η παραχώρηση των χώρων αυτών, μετατίθεται σε απροσδιόριστο χρόνο και δεν υπάρχει καμία απολύτως δέσμευση ότι εν τέλει θα αποδοθούν σε δημόσια χρήση και ότι θα επέλθουν «οι σχετικές εμπράγματες μεταβολές».
Τα παραπάνω θίγουν σημαντικές αξίες της σύγχρονης ελληνικής πολιτείας, και δημιουργούν τον ορατό κίνδυνο για εφαρμογή ανάλογων πρακτικών και σε άλλες περιπτώσεις / κατηγορίες πολεοδομικών εφαρμογών.
Η Γενική Συνέλευση της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ ομόφωνα ζητεί την μη κύρωση της παραπάνω διάταξης του 5ου άρθρου της ΠΝΠ της 30ης Σεπτεμβρίου 2019 (ΦΕΚ 145Α’) από την Βουλή των Ελλήνων, για τους λόγους που αναλυτικά αναφέρονται στο παρόν κείμενο».