του Μιχάλη Παπανίδη
Με αξιοσημείωτη ψυχραιμία υπολογίζει όλες τις παραμέτρους η κυβέρνηση, προκειμένου να αποφασίσει τον χρόνο κατά τον οποίο θα «βγει στις αγορές», εκδίδοντας το 5ετές ομόλογο των τεσσάρων δισ. ευρώ.
Απαλλαγμένη από όλα τα πιεστικά «άγχη» των τελευταίων 2,5 ετών και διανύοντας την πιο ανέφελη περίοδο της διακυβέρνησής της, δεν έχει λόγο να παρασυρθεί, να πιεστεί και τέλος να οδηγηθεί σε ένα πολιτικό κυρίως λάθος, το οποίο θα έχει και οικονομικές προεκτάσεις.
Ο Τύπος διέσπειρε επαρκώς το θέμα, αλλά η κοινωνία έδειξε να μην το θέτει σε προτεραιότητα. Να μην την απασχολεί όσο θα ήθελαν στο Μαξίμου και συνεπώς να μην επενδύει, ούτε καν σε επίπεδο προσδοκιών και κλίματος.
Μόνο κάποιες «κλειστές ομάδες» ειδικών, αλλά και διαχειριστών του συστήματος αντιλαμβάνονται τη σημασία του βήματος αυτού και προσδοκούν ακόμη μεγαλύτερη βελτίωση του κλίματος.
Η σχετική αδιαφορία της κοινής γνώμης βοήθησε την κυβέρνηση να μη βιαστεί και να μην υποκύψει σε πολύ ισχυρές πιέσεις για άμεση έξοδο στις αγορές. Ουδείς γνωρίζει ετούτη την ώρα εάν έπραξε το σωστό. Εξάλλου, αυτά τα ζητήματα κρίνονται εκ του αποτελέσματος.
Ποιες τράπεζες ανέλαβαν το εγχείρημα
Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, η Αθήνα φέρεται να ανέθεσε σε έξι τράπεζες του εξωτερικού να διοργανώσουν την επιστροφή στις αγορές με έκδοση ομολόγων.
Σύμφωνα με την αναφορά, η Ελλάδα έχει επιλέξει τις Bank of America Merrill Lynch, BNP Paribas, Citigroup, Deutsche Bank, Goldman Sachs και HSBC.
Η πηγή ανέφερε πως η έκδοση ενδέχεται να γίνει ακόμη και την επόμενη εβδομάδα, αλλά ακόμη τίποτε δεν είναι βέβαιο, καθώς η κυβέρνηση περιμένει την έγκριση των πιστωτών.
Σε τι εξυπηρετούσε η αναβολή
Τι ήταν, όμως, εκείνο που βάρυνε περισσότερο στην απόφαση να αναβληθεί το εγχείρημα;
Ο βασικότερος φόβος εδράζεται στο ενδεχόμενο το ΔΝΤ να χαρακτηρίσει σήμερα «μη βιώσιμο» το ελληνικό χρέος, προκαλώντας αμηχανία και εμπλοκή στους ενδιαφερόμενους επενδυτές. Ο δεύτερος αφορά στο επιτόκιο δανεισμού που θα πετύχει η χώρα και έχει κυρίως πολιτική σημασία και ελάχιστα οικονομική.
Το κυβερνητικό αφήγημα έχει όμως στηθεί και «ζυμώνεται» εσωτερικά. Η συνεδρίαση του πολιτικού γραφείου του ΣΥΡΙΖΑ έδωσε τον τόνο. Η σύγκληση του υπουργικού συμβουλίου πολλαπλασίασε την ένταση του αφηγήματος και η κομματική διάχυση θα γίνει την Παρασκευή στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ.
Η δυνατότητα της χώρας να επιστρέψει στις αγορές θεωρείται δεδομένη και η συζήτηση επικεντρώνεται στο πότε πρέπει να γίνει το… βήμα.
Σε κάθε περίπτωση το σκηνικό διαμορφώθηκε την περασμένη Κυριακή στις κλειστές συσκέψεις στο Μαξίμου. Οι διαρροές των προηγούμενων ημερών έπρεπε τώρα να «μαζευτούν» και να αρχίσουν να τίθενται ερωτήματα και διλήμματα.
Είναι σαφές ότι την Κυριακή επικράτησαν άλλες φωνές, οι οποίες υποστήριζαν ότι θα ήταν προτιμότερο να ξεκαθαρίσει το Ταμείο τη στάση του προκειμένου να αποφευχθούν οι εκπλήξεις. Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης θεωρούν ότι υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο η συνεδρίαση του Δ.Σ. του ΔΝΤ για την Ελλάδα σχετικά με την υπογραφή του νέου μνημονίου να μην καταλήξει σήμερα, Πέμπτη 20 Ιουλίου, σε συγκεκριμένη απόφαση και το θέμα να μετατεθεί για το φθινόπωρο.
Το βασικό επιχείρημα σε μια τέτοια περίπτωση θα είναι ότι δεν θα υπάρχουν νέα δεδομένα από την πλευρά των ευρωπαϊκών θεσμών σχετικά με τη διευθέτηση του χρέους. Επιβεβαίωση αυτού του σεναρίου θα σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει αρνητική δημοσιότητα, καθώς μαζί με την αναβολή της απόφασης για το νέο ελληνικό πρόγραμμα θα αναβληθεί και η δημοσίευση νέας έκθεσης για τη βιωσιμότητα του χρέους.
Το θέμα θα μετατεθεί χρονικά για μετά τις γερμανικές εκλογές, οπότε -σύμφωνα πάντοτε με το συγκεκριμένο σενάριο- θα υπάρχει πλέον και το έδαφος στους κόλπους των ευρωπαϊκών θεσμών για περισσότερη αποσαφήνιση όσον αφορά στο θέμα του χρέους. Αυτή καθαυτή η υπογραφή του μνημονίου με το ΔΝΤ δεν σηματοδοτεί άλλωστε κάτι σημαντικό για την Ελλάδα σε αυτήν τη φάση, δεδομένου ότι και τα δανειακά κεφάλαια που διακυβεύονται δεν προορίζονται για άμεση κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών.
Παράλληλα, στην κλειστή σύσκεψη κυβερνητικών στελεχών, με τη συμμετοχή και του συμβούλου του τραπεζικού οίκου Rothschild, συζητήθηκε το ενδεχόμενο μια νέα αρνητική έκθεση ενός οργανισμού όπως το ΔΝΤ για το ελληνικό χρέος να εκληφθεί ως αιφνίδια αλλαγή των συνθηκών σε χρονικό σημείο πολύ κοντινό με αυτό της έκδοσης του ελληνικού ομολόγου και να προκαλέσει προβλήματα όσον αφορά στην καταβολή των κεφαλαίων.
Δεν πρέπει να ξεχνά κάποιος και το ενδεχόμενο αναβάθμισης της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο Standard & Poor’s.
Στην κυβέρνηση «ποντάρουν» αρκετά στο ενδεχόμενο μιας αναβάθμισης της ελληνικής οικονομίας από τον Standard & Poor’s, έκθεση του οποίου αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα την Παρασκευή.
Στο… μικροσκόπιο η επερχόμενη έκδοση ομολόγου
Βήμα προς μια επιτυχημένη έξοδο από το πρόγραμμα διάσωσης θα αποτελέσει η επερχόμενη επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές, χωρίς ωστόσο να φέρει εντυπωσιακή αλλαγή, όπως επισημαίνει τηλεγράφημα του Reuters από τις Βρυξέλλες, επικαλούμενο Ευρωπαίους αξιωματούχους.
Πρώτο μέλημα της Αθήνας πρέπει να είναι να μην αφήσει καμία υπόνοια ότι θα υπαναχωρήσει στις συμφωνηθείσες μεταρρυθμίσεις. Αυτό θα καθιστούσε μεγαλύτερη την αστάθεια, ειδικά καθώς η χώρα παρακολουθείται στενά από τις αγορές. Σημαντικό θα είναι, επίσης, το ποιοι θα αγοράσουν τα ελληνικά ομόλογα.
Για να θεωρηθεί επιτυχημένη μια νέα έκδοση θα πρέπει να προσελκύσει κυρίως ξένα κεφάλαια, με μικρή συμμετοχή των ελληνικών τραπεζών, σημείωσε ένας αξιωματούχος.
Όμως, ακόμη και στην περίπτωση που η έκδοση ομολόγων ολοκληρωθεί με επιτυχία από πλευράς επενδυτικού ενδιαφέροντος και αποδόσεων, αξιωματούχοι συστήνουν προσοχή: η ελληνική κυβέρνηση δεν πρέπει να χαλαρώσει, επειδή μέρος των χρημάτων που θα αντληθεί πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργηθούν σημαντικά «μαξιλάρια» ρευστότητας.
Η Κομισιόν έχει διαμηνύσει ότι η Ελλάδα πρέπει να κρατήσει στην άκρη 9 δισ. ευρώ για να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες για τους πρώτους 10 μήνες μετά τη λήξη του προγράμματος.
Μέρος των χρημάτων αναμένεται να προέλθει από εξοικονόμηση πόρων και νέα δάνεια από το υφιστάμενο πρόγραμμα. Μέρος όμως της ρευστότητας θα προέλθει από πόρους που θα αντληθούν από τις αγορές, σημείωσαν δύο αξιωματούχοι.
Για να επιτύχει τον στόχο για το «μαξιλάρι» ρευστότητας και να ανακτήσει πλήρως την εμπιστοσύνη των επενδυτών, η Ελλάδα πρέπει να βγει στις αγορές περισσότερο από μία φορά έως τον Αύγουστο του 2018 και με εκδόσεις διαφορετικών και μεγαλύτερων ωριμάνσεων ομολόγων, τόνισαν οι αξιωματούχοι.
Η εκδοχή του Bloomberg
Την αναβολή της πολυαναμενόμενης εξόδου της Ελλάδας στις αγορές ομολόγων αυτήν την εβδομάδα επιχειρεί να εξηγήσει το Bloomberg.
Επικαλούμενο τρεις ανώνυμες πηγές, το πρακτορείο σημειώνει ότι η καθυστέρηση οφείλεται εν μέρει στο ανώτατο όριο για το ελληνικό χρέος που έχει θέσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ο διεθνής οργανισμός, ο οποίος αναμένεται να συζητήσει σήμερα μια νέα πιστωτική γραμμή προς την Ελλάδα, έχει ορίσει ανώτατο επίπεδο χρέους που μπορεί να διακρατά η χώρα.
Το ανώτατο όριο είναι τέτοιο, επισημαίνουν οι αξιωματούχοι, που η χώρα δεν μπορεί να εκδώσει άλλο χρέος μέχρι να δει πώς διαμορφώνεται η κατάσταση μετά και την πληρωμή 4 δις σε ομόλογα της ΕΚΤ. Η πληρωμή αυτή κατά τεκμήριο πρέπει να υλοποιηθεί σήμερα, Πέμπτη 20 Ιουλίου.
Ένας από τους αξιωματούχους, ωστόσο, δήλωσε πως ακόμη και αφού αποπληρώσει η Ελλάδα την ΕΚΤ, το συνολικό της χρέος θα παραμείνει πολύ υψηλό για να μπορέσει να εκδώσει νέα ομόλογα σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΝΤ.
Οι αξιωματούχοι που εμπλέκονται στις συζητήσεις αναμένουν το ζήτημα να αντιμετωπιστεί γρήγορα και η Ελλάδα να ανακτήσει σύντομα την πρόσβαση στις αγορές.
Ένας άλλος τρόπος θα ήταν η Ελλάδα να αποκτήσει πρόσβαση στις αγορές χωρίς να αυξήσει άμεσα το χρέος της, χρησιμοποιώντας αντ’ αυτού εργαλεία όπως τα swaps, που θα μπορούσαν να βελτιώσουν το προφίλ των λήξεων χωρίς να αυξήσουν το συνολικό φορτίο.