Προεκλογικά, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είχε περιγράψει την «πολιτική φοροελαφρύνσεων της ΝΔ σε έξι λέξεις: «Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι». H μετεκλογική επιβεβαίωση του πρώην υπουργού Οικονομικών μάλλον έρχεται πολύ γρήγορα, καθώς μετά τον πρώτο κύκλο επαφών της κυβέρνησης με τους εκπροσώπους των θεσμών το συμπέρασμα είναι σαφές: Η μείωση των φόρων θα… αργήσει δύο, μπορεί και τρία, χρόνια.
Επ’ αυτού, άλλωστε, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν απολύτως ειλικρινής και σε προεκλογικό χρόνο. Είχε εγκαίρως προειδοποιήσει πως για το 2019 δεν υπάρχει καθόλου δημοσιονομικός χώρος για ελαφρύνσεις, είχε τοποθετήσει την έναρξη ισχύος των – πρώτων – φορολογικών μειώσεων το 2020, και είχε δείξει ως καθοριστικό χρόνο για την επαναδιαπραγμάτευση των πλεονασμάτων και για τον κύριο όγκο της φορολογικής μεταρρύθμισης το 2021.
Το χρονοδιάγραμμα αυτό επικυρώθηκε οριστικά, χωρίς να αποκλείεται και περαιτέρω επιμήκυνσή του, μετά τον «κύκλο γνωριμίας» της κυβέρνησης με τους θεσμούς που ολοκληρώθηκε χθες. Οι εκπρόσωποι των δανειστών χαιρέτησαν μεν την πρόθεση Μητσοτάκη να μειώσει τους φόρους ως κίνηση αναπτυξιακού προσανατολισμού, υπενθύμισαν όμως – όπως υπενθύμιζαν και στην κυβέρνηση Τσίπρα – τα «συμφωνηθέντα και τις δεσμεύσεις». Και επειδή μάλλον μικρή σημασία έδωσαν στην… εξαγγελία του πρωθυπουργού για ανάπτυξη 4% σε έναν χρόνο από τώρα, υπενθύμισαν επίσης – όπως υπενθύμιζαν και στον Αλέξη Τσίπρα – πως η Ελλάδα βρίσκεται εκτός Μνημονίων μεν και χαράσσει πλέον μόνη της οικονομική πολιτική, με την προϋπόθεση όμως ότι θα πιάνει τους δημοσιονομικούς στόχους.
Κατόπιν τούτων, και παρά τον αρχικό σχεδιασμό για την κατάθεση του κύριου σώματος της φορολογικής μεταρρύθμισης μέσα στο καλοκαίρι, το βασικό και επικοινωνιακά πιο ισχυρό πακέτο μέτρων παίρνει μετάθεση για τον Οκτώβριο, ενώ το σύνολο των φορολογικών ελαφρύνσεων σπάει σε δύο, ή και σε τρία εάν απαιτηθεί, τμήματα.
Με βάση αυτόν τον νέο οδικό χάρτη μέσα στις επόμενες εβδομάδες και σίγουρα πριν από τις 10 Αυγούστου, θα κατατεθεί στην Βουλή προς ψήφιση ένα πρώτο light φορολογικό πακέτο με πυρήνα τη βελτίωση της ρύθμισης των 120 δόσεων. Η βελτίωση θα αφορά κυρίως τους μικρούς οφειλέτες με χρέη έως 3.000 ευρώ για τους οποίους η ελάχιστη μηνιαία δόση θα πέσει στα 20 ευρώ από τα 30 που είναι σήμερα, ενώ παράλληλα θα προβλέπεται και μείωση του ετήσιου επιτοκίου. Στο ίδιο πακέτο θα συμπεριληφθεί και η, καθολική πλέον, επέκταση του ήδη μειωμένου ΦΠΑ της εστίασης (13%) έτσι ώστε να καλύπτει και τον καφέ και τα αναψυκτικά. Από το οικονομικό επιτελείο υπάρχει εισήγηση να συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο και το χρονοδιάγραμμα μείωσης του ΕΝΦΙΑ – μιας μείωσης όμως που με βάση τις τελευταίες, χθεσινές πληροφορίες, δεν πρόκειται να εφαρμοστεί στο σύνολό της πριν από το 2021.
Το δεύτερο φορολογικό νομοσχέδιο που θα περιλαμβάνει και την αιχμή του δόρατος των προεκλογικών εξαγγελιών της ΝΔ, δηλαδή την μείωση των φορολογικών συντελεστών για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις θα κατατεθεί στην Βουλή τον Οκτώβριο, όταν θα έχουν κλειδώσει και τα μεγέθη του προϋπολογισμού. Προϋπόθεση αποτελεί να έχει επέλθει συμφωνία με τους δανειστές επί του δημοσιονομικού χώρου του 2020, με την σχετική συζήτηση να ανοίγει στο EuroWorkingGroup της 5ης Σεπτεμβρίου.
Εάν σ’ αυτήν την συζήτηση όλα εξελιχθούν ομαλά, τότε στο ίδιο νομοσχέδιο μπορεί να συμπεριληφθεί η μείωση των συντελεστών του ΦΠΑ από το 24% στο 22% και από το 13% στο 11% με προοπτική εφαρμογής και πάλι το 2021.
Εάν οι επιφυλάξεις των δανειστών δεν καμφθούν, τότε στο υπουργείο Οικονομικών εξετάζονται δύο σενάρια, το «ενδιάμεσο» και το «κακό». Το «ενδιάμεσο» σενάριο θέλει περαιτέρω επιμήκυνση του χρονοδιαγράμματος για την μείωση τόσο του ΦΠΑ όσο και του ΕΝΦΙΑ, μέσα από ένα τρίτο, ξεχωριστό φορολογικό πακέτο που θα έρθει στην Βουλή τον Δεκέμβριο.
Το «κακό» σενάριο είναι εκείνο που μπορεί να προκύψει εάν οι θεσμοί επιμείνουν στην εκτίμησή τους για δημοσιονομικό κενό κοντά στο 0,5% το 2020. Σ’ αυτήν την περίπτωση, μαζί με την μείωση του ΦΠΑ και του ΕΝΦΙΑ μετά το 2021, η κυβέρνηση μπορεί να αναγκαστεί να επανανομοθετήσει και την μείωση του αφορολόγητου από 1ης Ιανουαρίου του 2020 – την μείωση, που ακυρώθηκε νομοθετικά επί θητείας Τσίπρα. Πρόκειται για μια προοπτική την οποία κύκλοι του Μαξίμου απορρίπτουν, την άφησε όμως διάπλατα ανοιχτά ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ κατά την διήμερη επίσκεψή του στην Αθήνα.