«Το να πω ότι έπρεπε να βρω τον τρόπο να γίνω επιτυχημένος θα ήταν ευφημισμός. Αν δεν το έκανα, θα ήμουν σε μια πολύ κακή θέση για χρόνια, ίσως για δεκαετίες. Αυτού του είδους η πίεση είναι που χρειάζεσαι μερικές φορές για να βρεις την επιτυχία (…) Οι πιο καλές επιχειρήσεις δημιουργούνται σε εποχές απελπισίας, όταν χρειάζεται να πετύχεις (…) όχι απλώς γιατί το θέλεις, αλλά γιατί δεν έχεις άλλη επιλογή» λέει, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Αμερικανός επιχειρηματίας, επενδυτής και φιλάνθρωπος Τζον Ρόα (John Roa), που από την ηλικία των 14 ετών έχει δημιουργήσει έξι επιχειρήσεις, ενώ έχει ιδρύσει τη Roa Ventures, που χρηματοδοτεί κυρίως επιχειρήσεις σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης, έργα και πειράματα σε εταιρείες lifestyle.
Όπως επισημαίνει ο επιχειρηματίας, που τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχει επενδύσει εκατομμύρια ευρώ στη Μύκονο και “σκανάρει” συνολικά την ελληνική αγορά για τον εντοπισμό περισσότερων επενδυτικών ευκαιριών, όταν δημιούργησε την πρώτη του επιχείρηση, στα 14, πήρε σκληρά μαθήματα σε τρυφερή ηλικία. Κι αυτό διότι δύο χρόνια αργότερα, κολλητός του φίλος, με τον οποίο μεγάλωσαν μαζί, κατέληξε να του κλέψει όλη την επιχείρηση, μαζί με τα χρήματα που υπήρχαν μέσα στην εταιρεία. Οι περιπέτειές του όμως, δεν τελείωσαν εκεί: εν έτει 2010, όταν ξεκίνησε την τελευταία του επιχείρηση, ήταν -όπως λέει- τόσο απένταρος, που χρησιμοποιούσε την τελευταία του πιστωτική κάρτα για να πληρώσει τις οφειλές του στις υπόλοιπες. Το χρέος του ανερχόταν τότε σε 200.000 ευρώ, ενώ οι γονείς του είχαν χάσει και οι δύο τη δουλειά τους, οπότε δεν μπορούσε να προσβλέπει σε οικονομική στήριξη από πλευράς τους.
“Βοηθά να είσαι απελπισμένος”
Για αυτό άλλωστε, θεωρεί ότι εν μέσω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και παρά τις δύσκολες συνθήκες, οι άνθρωποι που «έχουν το πακέτο», μπορούν να πετύχουν πολλά. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι οι επιχειρήσεις που είχαν δημιουργηθεί κατά τη Μεγάλη ‘Υφεση στις ΗΠΑ, αλλά και στην προ δεκαετίας ύφεση, παραμένουν από τις δυναμικότερες της χώρας.
«Νομίζω ότι το ίδιο ισχύει για κάθε οικονομικό κλίμα, οπουδήποτε στον κόσμο. Ενώ (σε περιόδους κρίσεων) δεν υπάρχει τόση πρόσβαση σε επενδυτικά κεφάλαια, ενώ δεν υπάρχουν τόσες επιχειρήσεις που ν’ αγοράζουν από startups, όποιες και αν είναι οι προκλήσεις, αυτές δεν σε σταματούν από το να δημιουργείς εξαιρετικές επιχειρήσεις που έχουν ωφελιμότητα» λέει και προσθέτει: «(…) Βοηθά να είσαι απελπισμένος, σε πολύ δύσκολη θέση. Αν έχεις την πολυτέλεια να πας αργά και να πάρεις τα πράγματα όπως έρχονται, αν έχεις τα χρήματα ή κάποιο εναλλακτικό εισόδημα, θα είναι δύσκολο να ξεκινήσεις μια επιχείρηση και να το κάνεις πολύ καλά».
Για τον Τζον Ρόα, ύστερα από όλες τις παραπάνω περιπέτειες, το εγχείρημα τελικά πέτυχε: η μεγαλύτερη επιχείρησή του, η ?KTA, αυτή που ιδρύθηκε το «δύσκολο» 2010, με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής και σχεδιασμού τεχνολογίας, κατεγράφη ώς μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες εταιρίες στην Αμερική κατά τα έτη 2013 και 2014 και στη συνέχεια, τον Σεπτέμβριο του 2015, πωλήθηκε στη Salesforce Inc, έναντι τιμήματος που δεν αποκαλύφθηκε.
“Η αποτυχία μπορεί να είναι ακόμη και διασκεδαστική, αν αντιληφθείς πώς να αποτύχεις σωστά”
Ερωτηθείς αν συμμερίζεται το ρητό του Γουίνστον Τσόρτσιλ ότι η επιτυχία συνίσταται στο να προχωράς από αποτυχία σε αποτυχία χωρίς να χάνεις τον ενθουσιασμό σου, ο ίδιος απαντά: «Αυτό είναι εξαιρετικά αληθές. Ως επιχειρηματίας πρέπει όχι απλώς να είσαι ΟΚ με την αποτυχία, αλλά να την απολαμβάνεις, να την αγκαλιάζεις και να συνειδητοποιείς ότι δεν είναι ταμπού (…), για την ακρίβεια μπορεί να είναι κάτι διασκεδαστικό, αν αντιληφθείς πώς να αποτύχεις σωστά (…) Η στιγμή που ξέρεις ότι (η ιδέα σου) δεν θα δουλέψει, είναι στην πραγματικότητα πολύ ανακουφιστική. Μπορείς να προετοιμαστείς για την επόμενη πρόκληση (…). Κι όποιος είναι από τη φύση του λύτης προβλημάτων αγαπά αυτή τη στιγμή. Μιλάω όλη την ώρα για κάποια από τα πρότζεκτ που ανέπτυξα, τα οποία ήταν θλιβερές αποτυχίες. Είτε απαίσιες ιδέες είτε φτωχές εκτελέσεις, κακό timing, και αυτές ήταν εκείνες από τις οποίες έμαθα τα περισσότερα, από τις οποίες βρήκα την επιτυχία την επόμενη φορά… Δεν παθαίνω ποτέ κατάθλιψη (με την αποτυχία), δεν είναι ποτέ αρνητικό (πράγμα) για μένα. Αν ήταν, θα ήταν ένα ξεκάθαρο σημάδι ότι δεν είμαι φτιαγμένος για επιχειρηματίας» εξηγεί στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Επιχειρηματίας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι
Για τον Τζον Ρόα, που η επιχειρηματικότητα υπήρχε κατά τα φαινόμενα «στο αίμα του», αλλά όχι στη στενή οικογένειά του (ο πατέρας του, μετανάστης από τη Βενεζουέλα, εργαζόταν σε τμήμα συναρμολόγησης αυτοκινητοβιομηχανίας και η μητέρα του έμεινε σπίτι μεγαλώνοντας τα παιδιά) επιχειρηματίας γεννιέσαι. Δεν γίνεσαι. Κι αυτό το γεγονός κρίνει σε μεγάλο βαθμό τις πιθανότητες επιτυχίας ενός επιχειρηματικού εγχειρήματος.
Απαντώντας σε ερώτημα σχετικά με το αν έχει εντοπίσει κοινά χαρακτηριστικά στις νεοφυείς επιχειρήσεις που δεν αποδεικνύονται θνησιγενείς, σημειώνει: «Δεν γνωρίζω τις στατιστικές στην Ελλάδα, αλλά στις ΗΠΑ το 90% των startups αποτυγχάνουν τον πρώτο χρόνο και το 99% μετά από δέκα χρόνια (…) Υπάρχουν πολύ κοινά στοιχεία που (…) κάνουν τη διαφορά μεταξύ επιτυχίας και αποτυχίας. Το πρώτο είναι: ιδρύονται οι επιχειρήσεις από αληθινούς επιχειρηματίες; (…) Υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν ότι όλοι είναι (δυνητικά) entrepreneurs, ότι όλοι μπορούν να γίνουν αν προσπαθήσουν (…) Άλλοι άνθρωποι πιστεύουν ότι επιχειρηματίας πρέπει να γεννηθείς (…) Εγώ πιστεύω περισσότερο αυτή την πλευρά. Οι (πετυχημένοι) άνθρωποι που έχω συναντήσει είναι καθαρόαιμοι entrepreneurs, υπάρχουν σημάδια γι’ αυτό από την εποχή που ήταν παιδιά (…) Το πρώτο χαρακτηριστικό λοιπόν που εντοπίζω είναι ότι πίσω από τις επιτυχημένες επιχειρήσεις βρίσκονται αληθινοί επιχειρηματίες (…) Γι΄αυτό, όταν πάω να επενδύσω κάπου για παράδειγμα, ολόκληρη η πρώτη συνέντευξη με ένα άτομο δεν είναι για την επιχείρησή του ή για το προϊόν του, αλλά για το άτομο ώς ανθρώπινο ον».
Πόσο αληθινό είναι το πρόβλημα που πας να λύσεις;
Το δεύτερο χαρακτηριστικό, προσθέτει, είναι το ποιο πρόβλημα προσπαθεί να λύσει η startup και πόσο αληθινό είναι αυτό το πρόβλημα. «Είναι ειλικρινά ενδημικό στην τεχνολογία ότι πολλές επιχειρήσεις προσπαθούν να λύσουν ένα πρόβλημα που δεν υπάρxει ή που το “φτιάχνουν” μεγαλύτερο από ό,τι πραγματικά είναι. Ειδικά στην Αμερική, όπου η τεχνολογία είναι τόσο καυτή τάση και όπου όλοι θέλουν να δημιουργήσουν την επόμενη πετυχημένη εφαρμογή ή το επόμενο ιnstagram ή facebook… Είναι τόσο εύκολο να κάνεις ένα app! Προσλαμβάνεις έναν developer, έναν designer και το έχεις. Επειδή τα εμπόδια είναι τόσο χαμηλά (οι επιχειρηματίες συχνά) δεν μελετούν, για να δουν αν όντως υπάρχει πραγματική ανάγκη (για αυτό το προϊόν) ή αν απλώς είναι μια ενδιαφέρουσα ιδέα, που δεν θα γίνει ποτέ επιχειρηματική ευκαιρία. Οι επιχειρηματίες που επενδύουν τον χρόνο για να κάνουν την (αναγκαία) έρευνα και να αξιολογήσουν πραγματικά μια ανάγκη, είναι πάντα πιο πετυχημένοι».
Η ιδιότητα του επιχειρηματία έχει «ρομαντικοποιηθεί» τόσο, που πολλοί πιστεύουν ότι οι επιχειρηματίες ζουν σαν ροκ σταρς
Σύμφωνα με ερευνητές γνωστών πανεπιστημίων της Καλιφόρνιας, το 49% των επιχειρηματιών αντιμετωπίζουν τουλάχιστον μία ψυχική ασθένεια, ενώ το ένα τρίτο τουλάχιστον δύο. Γιατί λοιπόν να γίνει κάποιος επιχειρηματίας; ρωτήσαμε τον Τζον Ρόα. «Έρχονται πολλές δυσκολίες μαζί (με την επιχειρηματικότητα) και οι άνθρωποι δεν τις αντιλαμβάνονται πάντα τόσο καλά όσο θα έπρεπε (…) Νομίζω ότι είναι σημαντικό να είμαστε ειλικρινείς ώς προς τι σημαίνει (να είσαι επιχειρηματίας), γιατί (η ιδιότητα αυτή) έχει “ρομαντικοποιηθεί” τόσο πολύ σήμερα, που πολλοί πιστεύουν ότι οι διάσημοι επιχειρηματίες ζουν σαν ροκ σταρς, με δόξα, ιδιωτικά τζετ και πάρτι, αλλά αυτή δεν είναι καθόλου η πραγματική τους ζωή. Στην πραγματικότητα πολύ λίγοι φτάνουν εκεί, και αν φτάνουν είναι το 1% της ζωής τους, το υπόλοιπο 99% είναι πολύ δύσκολο. Δεν μιλάμε όμως αρκετά για αυτό» επισημαίνει.
«Οταν αποτυγχάνεις ουδείς θέλει να βοηθήσει. ΄Οταν πετυχαίνεις όλοι θέλουν ένα μερίδιο της επιτυχίας»
Ποια είναι λοιπόν η πραγματική ιστορία; «Γράφω ένα βιβλίο για αυτό το θέμα. Είναι τόσο σημαντικό για εμένα να βγει αυτό εκεί έξω. Γιατί όταν ήμουν νεότερος, δεν άκουσα τίποτα (για τις δυσκολίες), άκουγα μόνο πόσο δοξασμένο και σέξι είναι να είσαι επιχειρηματίας… Εύχομαι να υπήρχε ένα βιβλίο σαν αυτό που σκοπεύω να γράψω. ‘Οχι ότι θα με σταματούσε, πιθανώς θα με παρακινούσε, όσο παράξενο και αν ακούγεται, επειδή θα ένιωθα ότι έχω επίγνωση για όσα έρχονται, αντί να αντιμετωπίσω (απροετοίμαστος) τόσες σκληρές εκπλήξεις. Η πραγματική ιστορία είναι ότι (…) πρέπει να θυσιάσεις τον κόσμο άνεσης στον οποίο είσαι συνηθισμένος να ζεις, συμπεριλαμβανομένων φίλων, συγγενών και σχέσεων, πρέπει να θυσιάσεις το να είσαι παιδί και να έχεις μια φυσιολογική ζωή στα 20 και χρειάζεται να είσαι τόσο επικεντρωμένος στη δουλειά, που καταλήγει ανεύθυνο. Όσο άσχημο και αν είναι να το λέω, πρέπει να το φτάσεις σε ένα επίπεδο ανευθυνότητας (ώς προς αυτό), να αφιερώνεις τον εαυτό σου 110% όλη την ώρα σε έναν μόνο στόχο, που κάποιες φορές φαίνεται πολύ ανελέητος και λανθασμένος και (φτάνεις να αναρωτιέσαι) γιατί το κάνω όλο αυτό, όταν χάνω την αληθινή ζωή την ίδια ώρα. Είναι πολύ δύσκολο» υπογραμμίζει και προσθέτει ότι η επιχειρηματικότητα είναι η πιο κτηνώδης άποψη του μπίζνες με διαφορά, αφού -μεταξύ άλλων- «όταν αποτυγχάνεις κανείς δεν θέλει να βοηθήσει και όταν πετυχαίνεις όλοι θέλουν ένα μερίδιο της επιτυχίας (…)».
Οι επενδύσεις στην Ελλάδα: ελληνική «σκοπιά» στο μισό χαρτοφυλάκιο
«Οι επενδύσεις σας περιλαμβάνουν ακίνητα στο νησί της Μυκόνου και τα πολυτελή χειροποίητα γυαλιά ηλίου “Ellison” επίσης στην Ελλάδα. Γιατί στην Ελλάδα; Γιατί τώρα;» ρωτήσαμε τον Τζον Ρόα. «Αν θέλω να είμαι ειλικρινής, πρέπει να πω ότι δεν κάθισα και ανέλυσα μια σειρά από ξένες αγορές για επενδύσεις με ένα business plan. Δεν ήταν καθόλου έτσι. ‘Εχω πολλούς Ελληνες φίλους και συναδέλφους από το Σικάγο, που είναι πολύ μεγάλο hub για τους Ελληνοαμερικάνους, έτσι είχα “έκθεση” στην ελληνική κουλτούρα κι επιχειρηματικότητα κτλ. Αυτό όμως που οδήγησε στην επένδυση δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα ταξίδι διακοπών στη Μύκονο. (…). Προσγειωθήκαμε στη Μύκονο και είδαμε μια πολύ αληθινή και πολύ επικερδή ευκαιρία, και την εκμεταλλευτήκαμε. Ως πρόσωπο έχω ήδη επενδύσει 10 εκατ. ευρώ στη Μύκονο για να οικοδομήσω μια βίλα για προσωπική χρήση και όλο αυτό πήγε τόσο καλά, που μίλησα σε κάποιους επιχειρηματίες από τον χώρο του real estate (…) Σε λιγότερο από έναν χρόνο χτίζουμε δεύτερη πολυτελή βίλα στο νησί και τώρα είμαστε σε διαδικασία σχηματισμού ενός real estate fund, πολλών εκατομμυρίων ευρώ, για να δημιουργήσουμε περισσότερες βίλες πολυτελείας και ενδεχομένως ένα ξενοδοχείο. Κοιτάζουμε σε όλη την Ελλάδα, αλλά και σε ανερχόμενες περιοχές όπως το Μαυροβούνιο και η Κροατία (…) Πιθανώς πάνω από το μισό μου χαρτοφυλάκιο έχει σήμερα ελληνική “σκοπιά” (angle). Εντελώς ξαφνικά. Δεν υπήρχε κάποιο master plan, αλλά έτσι λειτούργησε».
«Κυνηγώ ό,τι είναι συναρπαστικό σε κάθε δεδομένη στιγμή»
Ερωτηθείς ποια είναι τα μελλοντικά του σχέδια γιατην Ελλάδα απαντά ότι δεν έχει πλάνα: «Κυνηγώ ό,τι είναι συναρπαστικό σε κάθε δεδομένη στιγμή (…) Αλλά έχω πολλές προσδοκίες (για την αγορά της Ελλάδας). Ελπίζω ότι μπορούμε να βρούμε πολύ περισσότερα να κάνουμε εδώ. Γιατί απολαμβάνω το να κάνω δουλειές στην Ελλάδα. Έχουμε ήδη κάνει πολλή δουλειά για να θέσουμε θεμέλια για επιχειρηματικά, νομικά δίκτυα και networking. Έχουμε πολλούς φίλους και συνεργάτες εδώ, που είναι σαν οικογένεια για εμάς τώρα και ξέρουμε ότι μπορούμε να κάνουμε δουλειές υπεύθυνα και με ασφάλεια εδώ, σε σύγκριση με άλλους ξένους επενδυτές που ίσως βλέπουν πολύ ρίσκο στην ελληνική αγορά. Σκοπεύουμε να κινηθούμε μπροστά επιθετικά με το real estate πολυτελείας. Υπάρχουν πάντα συζητήσεις για εγχειρήματα στον χώρο της φιλοξενίας και του τουρισμού (…) Έχουμε βλέψεις να κάνουμε πολλές δουλειές εδώ στην Ελλάδα».
Ο Τζον Ρόα είναι επίσης ιδιοκτήτης του beach club «Santana», που άνοιξε τον Ιούλιο στη Μύκονο κι ενός καταστήματος λιανικής στο νησί, έχει αναπτύξει υπηρεσία concierge για VIPs, celebrities και ταξιδιώτες πολυτελείας στον κυκλαδίτικο προορισμό, ενώ παράλληλα κάνει brokering για μια πολύ δημοφιλή γκαλερί του Λονδίνου, που θέλει να έχει παρουσία εκεί, αλλά και για εταιρεία μόδας, ταχέως ανερχόμενη σε Λονδίνο και Παρίσι, που θέλει να διοργανώνει events στο νησί των ανέμων. «Η Μύκονος είναι ένα hot spot για εμάς» λέει ο επιχειρηματίας, που βρέθηκε στην Ελλάδα, ώς ομιλητής στο Πανόραμα Επιχειρηματικότητας στην Αθήνα (με τιμώμενη χώρα τις ΗΠΑ) και σε εκδήλωση της θερμοκοιτίδας OΚ ΤHESS και του αμερικανικού προξενείου στη Θεσσαλονίκη._
Αλεξάνδρα Γούτα
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ