Τέσσερα πολιτικά πρόσωπα, παρασκηνιακές κινήσεις, ένας διαγωνισμός, μια καπνοβιομηχανία και ένα πρόστιμο εκατομμυρίων ευρώ για το οποίο κανείς δεν γνώριζε τίποτα.
Η ιστορία της απόκτησης της ΣΕΚΑΠ από τον επιχειρηματία Ιβάν Σαββίδη το 2013 μοιάζει βγαλμένη από καλοστημένο πολιτικοεπιχειρηματικό θρίλερ, στο οποίο εμπλέκονται κορυφαία στελέχη της τότε κυβέρνησης της ΝΔ, ακόμη και ο ίδιος ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Τα όσα ανέφερε στη συνέντευξή του ο κ. Σαββίδης αλλά και όσα προέκυψαν από την έρευνα του Documento εγείρουν ερωτηματικά για τη στάση της σημερινής ηγεσίας της ΝΔ.
Το καλοκαίρι του 2012 ο τότε εκκαθαριστής της Αγροτικής Τράπεζας (ΑΤΕ) Νίκος Μαράντος απηύθυνε πρόσκληση προς όσους επιθυμούσαν να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό για την απόκτηση της ΣΕΚΑΠ. Σύμβουλος πώλησης ορίστηκε η Deloitte. Ηταν η δεύτερη απόπειρα πώλησης της θρακικής καπνοβιομηχανίας. Η πρώτη, λίγους μήνες πριν, είχε καταλήξει σε ναυάγιο, με τον διαγωνισμό να κηρύσσεται άγονος. Μέτοχοι της ΣΕΚΑΠ την περίοδο εκείνη ήταν η ΑΤΕ με ποσοστό 50,36% και η Συνεταιριστική Ενωση Καπνοπαραγωγών Ελλάδος (ΣΕΚΕ) με 34,16%, ενώ γύρω στο 8% κατείχαν και οι εργαζόμενοι.
Τον Σεπτέμβριο του 2012 αρχικά εκδήλωσαν την πρόθεση να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό πέντε εταιρείες. Μεταξύ αυτών και η τουρκική Seba Dis Ticaret Ve Nakliyat AS, η οποία είχε συμμετάσχει και στον πρώτο διαγωνισμό το 2011. Ηταν και η μόνη εταιρεία που κατέθεσε δεσμευτική προσφορά για την απόκτηση της ΣΕΚΑΠ μέχρι και τις 15 Οκτωβρίου που έληγε η προθεσμία. Στη συνέχεια συνέπραξε με την ελληνικών συμφερόντων ΕΛΓΕΚΑ ούτως ώστε να αποκτήσουν την καπνοβιομηχανία. Τον Δεκέμβριο του 2012 η πώληση της ΣΕΚΑΠ στην παραπάνω κοινοπραξία είχε θεωρηθεί σχεδόν δεδομένη. Δημοσιεύματα της εποχής το προεξοφλούσαν. Το να πέσει η ελληνική καπνοβιομηχανία σε τουρκικά χέρια ήταν κάτι που προκαλούσε ανησυχία στα τότε κυβερνητικά στελέχη.
Οποιος αποκτούσε τη ΣΕΚΑΠ θα μετατρεπόταν σε ισχυρό οικονομικό παράγοντα σε μια ευαίσθητη ακριτική περιοχή. Μέσω αυτής θα μπορούσε να ασκεί πολιτική αλλά και οικονομική επιρροή και το ενδεχόμενο κάτι τέτοιο να γινόταν από μια τουρκικών συμφερόντων εταιρεία προκαλούσε πονοκέφαλο στο Μέγαρο Μαξίμου.
Οι συναντήσεις με Σαμαρά και ο Κεδίκογλου
Την ίδια περίοδο ακούστηκε για πρώτη φορά το όνομα του κ. Σαββίδη ως ενδιαφερόμενου να αγοράσει τη ΣΕΚΑΠ. Ο επιχειρηματίας συναντιέται με τον τότε πρωθυπουργό κ. Σαμαρά στο μνημόσυνο του Κύπριου πρώην προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου στη Μεγαλόνησο. Η συνάντηση ανακοινώνεται επίσημα στην ιστοσελίδα του κ. Σαββίδη, με τους δύο άντρες να συζητούν «θέματα που σχετίζονται με την ικανότητα προσέλκυσης ρωσικών επενδύσεων στην ελληνική οικονομία». Κάποια άλλα δημοσιεύματα της εποχής ανέφεραν ωστόσο ότι ο κ. Σαββίδης τελικά δεν ενδιαφερόταν για την απόκτηση της ΣΕΚΑΠ.
«Η πρώτη κουβέντα με τον πρωθυπουργό Σαμαρά για την εξαγορά της ΣΕΚΑΠ ολοκληρώθηκε με τη δική μου κατηγορηματική άρνηση να αγοράσω τη συγκεκριμένη εταιρεία. Απάντησα μάλιστα πως “ακόμα κι αν μου πληρώσετε λεφτά, δεν θέλω να την αγοράσω επειδή η ΣΕΚΑΠ δεν έχει προοπτική, δεν έχει ιδέα, δεν έχει τίποτα”» ανέφερε στη συνέντευξή του στο «Πρώτο Θέμα» ο κ. Σαββίδης.
Μεταξύ των δύο αντρών υπήρξε και ακόμη μία επίσημη συνάντηση λίγους μήνες μετά, τον Μάρτιο του 2013. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο Μακεδονία Παλλάς στη Θεσσαλονίκη. Παρών ήταν μεταξύ άλλων και ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος Σίμος Κεδίκογλου. Ο τελευταίος φέρεται ότι ήταν και ο συνδετικός κρίκος μεταξύ του κ. Σαμαρά και του επιχειρηματία. Σε παλιότερες δηλώσεις του ο κ. Κεδίκογλου είχε υπογραμμίσει τη φιλία που τον συνδέει με τον κ. Σαββίδη, η οποία ξεκίνησε από «όταν είχα εκλεγεί για πρώτη φορά βουλευτής ως πρόεδρος της Ελληνορωσικής Ομάδας Φιλίας της Βουλής κι αυτός ήταν αντίστοιχα πρόεδρος της Ελληνορωσικής Ομάδας της Ρωσικής Βουλής». Το 2007 μάλιστα ο κ. Σαββίδης παρέδωσε επιταγή 300.000 ευρώ στους πυρόπληκτους της Ευβοίας, εκλογικής περιφέρειας του κ. Κεδίκογλου. Ο νυν αναπληρωτής τομεάρχης Εξωτερικών της ΝΔ και βουλευτής Ευβοίας δεν έκρυψε ποτέ και την ικανοποίησή του όταν ο κ. Σαββίδης απέκτησε τη ΣΕΚΑΠ. «Θεωρώ πολύ σημαντικό ότι κράτησε αυτή την ιστορική βιομηχανία ζωντανή και μάλιστα σε ελληνικά χέρια» είχε αναφέρει, υπογραμμίζοντας τη συμβολή του κ. Σαββίδη ώστε η Ελλάδα «να είναι γέφυρα μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης».
«Πάρε τη ΣΕΚΑΠ για εθνικούς λόγους»
Εκτός όμως από τον κ. Σαμαρά και τον κ. Κεδίκογλου, ο κ. Σαββίδης κατονόμασε και δύο ακόμη στελέχη της ΝΔ τα οποία ζήτησαν από τον ίδιο να αγοράσει τη ΣΕΚΑΠ. Το ένα ήταν ο Ευριπίδης Στυλιανίδης και το δεύτερο ο Αλέξανδρος Κοντός. «Οταν ο κ. Σαμαράς για δεύτερη φορά πήρε άρνηση από εμένα για την αγορά της εταιρείας, μάλλον μίλησε με τον κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη που τότε ήταν υπουργός Εσωτερικών και κατάγεται από την Κομοτηνή, με τον κ. Αλέξανδρο Κοντό και τον κ. Σίμο Κεδίκογλου, υπουργό του επίσης. Κατόπιν, ο καθένας από αυτούς ξεχωριστά μίλησε προσωπικά με εμένα. Ο πιο πειστικός ήταν ο Στυλιανίδης. Μου είπε πράγματα που δεν μπορώ να πω δημοσίως» ανέφερε στη συνέντευξή του στο «Πρώτο Θέμα» ο κ. Σαββίδης.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Documento, πράγματι ο κ. Στυλιανίδης συναντήθηκε με τον κ. Σαββίδη παραπάνω από μία φορά. Κύκλοι του πρώην βουλευτή Ροδόπης και υπουργού της ΝΔ σημείωναν στο Documento ότι σε μία από τις πρώτες συναντήσεις ο κ. Στυλιανίδης ζήτησε από τον επιχειρηματία δύο πράγματα: το ένα ήταν «να πάρει ο κ. Σαββίδης τη ΣΕΚΑΠ για εθνικούς λόγους» και συγκεκριμένα «για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων». Το δεύτερο αίτημα είχε να κάνει με το ποδόσφαιρο: «Πάρε το πρωτάθλημα με τον ΠΑΟΚ» φέρεται να είπε στον ομογενή επιχειρηματία.
Ο όρος-κλειδί και η συμφωνία με ΣΕΚΕ
Στο μεταξύ η κοινοπραξία Seba/ΕΛΓΕΚΑ συνέχιζε τις διαπραγματεύσεις με τη ΣΕΚΕ για την απόκτηση του ποσοστού των μετοχών της. Μέχρι και τις 6 Μαρτίου όμως, οπότε έληξε η προθεσμία που είχε δώσει ο κ. Μαράντος, οι διαπραγματεύσεις απέβησαν άκαρπες. Ο εκκαθαριστής της ΑΤΕ εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία έδινε παράταση στη διαγωνιστική διαδικασία για την απόκτηση της ΣΕΚΑΠ μέχρι τις 20 Μαρτίου. Με τη μόνη διαφορά ότι προστίθετο ένας επιπλέον όρος, που αποτέλεσε όμως κλειδί για την έκβαση του διαγωνισμού. Ο προτιμητέος υποψήφιος θα έπρεπε να έχει εξασφαλίσει έγγραφη συμφωνία με τον μέτοχο της καταστατικής μειοψηφίας της ΣΕΚΑΠ, δηλαδή τη ΣΕΚΕ. Με λίγα λόγια, όποιος τα έβρισκε με τη ΣΕΚΕ ουσιαστικά γινόταν και αφεντικό της ΣΕΚΑΠ. Γενικός διευθυντής της ΣΕΚΕ την περίοδο εκείνη, όπως και σήμερα, είναι ο κ. Κοντός, ένα από τα πρόσωπα που κατονόμασε στη συνέντευξή του ο κ. Σαββίδης από την πλευρά της ΝΔ ότι ήρθαν σε επαφή μαζί του προκειμένου να τον πείσουν να πάρει τη ΣΕΚΑΠ. Κύκλοι του περιβάλλοντος του πρώην υπουργού επιβεβαιώνουν στο Documento ότι έγινε μια σειρά από συναντήσεις με τον κ. Σαββίδη προκειμένου ο πρόεδρος του ΠΑΟΚ να αγοράσει τη ΣΕΚΑΠ.
Στις 16 Μαρτίου ανακοινώθηκε συμφωνία μεταξύ της ΣΕΚΕ και της ρωσικής εταιρείας Donskoy Tabak JSC, συμφερόντων του κ. Σαββίδη. Η εταιρεία αποκτούσε το 34,18% των μετοχών στη ΣΕΚΑΠ και ουσιαστικά το πάνω χέρι για την απόκτησή της. Στη νέα διαγωνιστική διαδικασία υπέβαλαν τελικά προσφορές τέσσερις υποψήφιοι: Biosyntec SA (Γαλλία), Donskoy Tabak JSC (Ρωσία), European Tobacco AS (Τουρκία), Seba/ΕΛΓΕΚΑ (Τουρκία/Ελλάδα). Νέο αφεντικό της ΣΕΚΑΠ αναδείχτηκε τον Ιούλιο του 2013 η εταιρεία του κ. Σαββίδη.
Κανείς δεν ήξερε για τα πρόστιμα
Ο νέος ιδιοκτήτης έριξε αμέσως ζεστό χρήμα στην εταιρεία. Το συνολικό ποσό έχει αγγίξει μέχρι σήμερα τα 35 εκατ. ευρώ, ενώ η καπνοβιομηχανία έχει μπει ξανά σε ανοδική τροχιά. Στα τέλη του 2014 επεβλήθη στη ΣΕΚΑΠ πρόστιμο 38 εκατ. ευρώ από τις τελωνειακές αρχές. Αφορούσε υπόθεση λαθρεμπορίας, η οποία αποκαλύφθηκε τον Μάιο του 2009 όταν στο λιμάνι της Αιδηψού εντοπίστηκε το πλοίο «Μitridat» που μετέφερε παράνομα 3.950.000 πακέτα τσιγάρα. Ο κ. Σαββίδης υποστήριξε στη συνέντευξή του ότι δεν γνώριζε τίποτα για το πρόστιμο.
«Σε αυτή την έκθεση δεν υπήρχε αναφορά και επικέντρωση στο πρόβλημα του προστίμου. Απλά γράφτηκε ότι υπήρχε μια κάποια “αντιδικία”. Διάφορες επιχειρήσεις σε τέτοιες διαδικασίες έχουν πάντα κάποιου είδους εκκρεμότητες. Σε τι συνίσταται όμως το έγκλημα εκείνης της κυβέρνησης; Μετά από δύο χρόνια μάθαμε πως η Εισαγγελία ερευνούσε κάποια πράγματα εκεί. Θα μπορούσε η κυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ να πουλήσει τη ΣΕΚΑΠ έχοντας μια τέτοια εκκρεμότητα; Η απάντηση είναι όχι. Ποιος επενδυτής θα δεχόταν να αναλάβει τέτοιο βάρος; Τόσα πρόστιμα; Εγώ λοιπόν υποθέτω πως η εμπλοκή μου σε μια τέτοια εξαγορά ήταν συνειδητή. Ηθελαν να μου πουλήσουν δηλαδή μια εταιρεία και μετά να αποκαλυφθεί το πρόβλημα του προστίμου για τη λαθρεμπορία. Είναι ανοησία εγώ αγοράζοντας μετοχές να μην μπορέσω να φανταστώ ότι αγοράζω και την προϊστορία της επιχείρησης» ανέφερε στη συνέντευξή του.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Documento, στην έκθεση της Deloitte που δόθηκε στους μνηστήρες της ΣΕΚΑΠ πουθενά δεν αναφερόταν ότι υπήρχε περίπτωση επιβολής του συγκεκριμένου προστίμου. Υπήρχε μία μόνο επισήμανση περί «μίας υπό διερεύνηση υπόθεση του ΣΔΟΕ», αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Το κράτος δεν έχει εκδώσει κανένα έγγραφο που να επιβάλλει την πληρωμή οποιουδήποτε προστίμου στην εταιρεία». Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο έλεγχος του ΣΔΟΕ είχε ολοκληρωθεί από το 2011. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι και το 2013, όταν ο κ. Σαββίδης απέκτησε τη ΣΕΚΑΠ, δεν είχε επιβληθεί κανένα πρόστιμο.
Οπως επισημαίνει άλλωστε στο Documento ο πρόεδρος ενός εκ των δύο σωματείων εργαζομένων της ΣΕΚΑΠ Γιάννης Ζαπτής: «Πριν κάνουν όλοι αυτοί αντιπολίτευση, να αναλογιστούν ποιοι κυβερνούσαν τότε και ποιοι διόριζαν τις διοικήσεις στο εργοστάσιο που είναι υπεύθυνες για το πρόστιμο. Εάν γνώριζε ο κ. Σαββίδης ότι θα πλήρωνε πρόστιμο 38 εκατ. ευρώ, θα έπαιρνε την εταιρεία;».
Προτεραιότητα ο ΟΛΘ
Ο πρόεδρος του ΠΑΟΚ τα τελευταία χρόνια έχει ήδη πραγματοποιήσει στη χώρα μας σειρά σημαντικών επενδύσεων. Εκτός από τη ΣΕΚΑΠ και τον ΠΑΟΚ, έχει αποκτήσει την εταιρεία εμφιάλωσης και εμπορίας μεταλλικού νερού Σουρωτή, το ξενοδοχείο Μακεδονία Παλλάς και τελευταία τον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ). Εκεί ο κ. Σαββίδης στρέφει και το ενδιαφέρον του το επόμενο χρονικό διάστημα, καθώς υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί περίπου ένα οκτάμηνο μέσα στο οποίο θα στελεχωθεί ο ΟΛΘ με τους δικούς του ανθρώπους και θα ξεδιπλωθεί η στρατηγική Σαββίδη για την επόμενη μέρα στον οργανισμό.
Την ίδια ώρα, σε εκκρεμότητα βρίσκονται και ορισμένα άλλα project. Ενα από αυτά είναι η απόκτηση τουριστικής έκτασης στο Παλιούρι Χαλκιδικής, την οποία ο ομογενής επιχειρηματίας αγόρασε με την προοπτική πεντάστερου ξενοδοχείου και βιλών. Προς το παρόν υπάρχει εμπλοκή με το δασαρχείο, καθώς μέρος της έκτασης χαρακτηρίζεται δασική. Στις σκέψεις του επιχειρηματία είναι η δημιουργία ξενοδοχείου θεματικού χαρακτήρα, όπως για παράδειγμα να απευθύνεται σε ιατρικό τουρισμό.
Το βλέμμα του κ. Σαββίδη είναι επίσης στραμμένο στη Θέρμη, όπου και σχεδιάζει τη δημιουργία αθλητικού κέντρου για τον ΠΑΟΚ, το οποίο παράλληλα θα είναι και ανοικτό στο κοινό, ενώ θέλει επίσης να συνδέσει όλη την περιοχή μεταξύ Θέρμης, Χαλκιδικής και Σουρωτής με συγγενείς επιχειρήσεις που θα δώσουν πνοή στις τοπικές κοινωνίες.