Η νέα ρύθμιση αναμένεται να αλλάξει ριζικά το τοπίο των ηλεκτρονικών πληρωμών – Χιλιάδες επιχειρήσεις και πάροχοι καλούνται να προσαρμοστούν άμεσα στις νέες απαιτήσεις
Ριζικές αλλαγές σε ιδιωτικό χρέος, ηλεκτρονικές πληρωμές και φορολογικές διαδικασίες φέρνει πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας για την αξιοποίηση των σχολάζουσων κληρονομιών που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση.
Το νομοσχέδιο συνδυάζει μέτρα για την προστασία οφειλετών, την ενίσχυση της διαφάνειας στις συναλλαγές και την εξωδικαστική επίλυση φορολογικών διαφορών, ενώ επεκτείνει τις φοροαπαλλαγές για κοινωφελείς οργανισμούς και ακίνητα.
Αναλυτικότερα:
1. Ιδιωτικό χρέος: Παγώνουν οι ποινικές διώξεις και έρχεται δωρεάν κρατική στήριξη
Αλλαγές στο τοπίο του ιδιωτικού χρέους φέρνουν οι νέες διατάξεις του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας με τις οποίες «παγώνουν» οι ποινικές διώξεις με την κήρυξη πτώχευσης ενώ θεσπίζεται κρατική δωρεάν συμβουλευτική και ψυχολογική στήριξη σε επαγγελματίες που απειλούνται με οικονομική κατάρρευση.
Με στόχο να αποσυμφορηθούν τα δικαστήρια και να ενισχυθεί η κουλτούρα δεύτερης ευκαιρίας, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι με την εγγραφή στο Μητρώο Φερεγγυότητας «παγώνει» αυτομάτως κάθε ποινική διαδικασία για οφειλές προς την Εφορία και τον ΕΦΚΑ.
Αν ο οφειλέτης ολοκληρώσει την πτώχευση και απαλλαγεί νόμιμα από τα χρέη του, τα αδικήματα διαγράφονται οριστικά μετά την πάροδο ενός έως τριών ετών – μια διάταξη που χαρακτηρίζεται από κυβερνητικές πηγές ως «κομβική» για να ξεμπλοκάρουν χιλιάδες υποθέσεις.
Την ίδια στιγμή, το υπουργείο ενεργοποιεί για πρώτη φορά έναν πλήρως θεσμοθετημένο μηχανισμό πρόληψης οικονομικής κατάρρευσης.
Μέσω ειδικών συμβούλων «έγκαιρης προειδοποίησης», οι επαγγελματίες που εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο αφερεγγυότητας θα ειδοποιούνται εγκαίρως και θα λαμβάνουν voucher για να καλύψουν το κόστος πιστοποιημένων συμβούλων, οι οποίοι θα τους καταρτίζουν στοχευμένο σχέδιο διάσωσης.
Το πρόγραμμα επεκτείνεται και στην ψυχολογική διάσταση του χρέους, προσφέροντας υπηρεσίες υποστήριξης και εμψύχωσης (mentoring), αναγνωρίζοντας ότι το βάρος της υπερχρέωσης δεν είναι μόνο οικονομικό αλλά και ψυχικό. Η φιλοσοφία του νέου πλαισίου εστιάζει στην έγκαιρη παρέμβαση, πριν ο οφειλέτης βρεθεί σε μη αναστρέψιμη κατάσταση.
Παράλληλα, προβλέπεται ειδική μέριμνα για τους ευάλωτους οφειλέτες που επρόκειτο να παραδώσουν την κατοικία τους στον υπό ίδρυση Φορέα Ακινήτων λαμβάνοντας παράλληλα κρατική ενίσχυση. Με την ένταξη στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό και την υπογραφή νέας ρύθμισης η παλιά κρατική επιδότηση διακόπτεται αυτόματα. Στόχος είναι η μετάβαση του οφειλέτη στο νέο πλαίσιο προστασίας χωρίς να «τρέχουν» παράλληλα παλαιότερες επιδοτήσεις που δεν συνάδουν με τη νέα ρύθμιση.
Τέλος με το άρθρο 187 του νομοσχεδίου γενικεύεται η απαλλαγή από τον Ειδικό Φόρο Ακινήτων (Ε.Φ.Α.) για τα ακίνητα νομικών προσώπων και οντοτήτων που αποδεδειγμένα επιδιώκουν κοινωφελείς, εκπαιδευτικούς, πολιτιστικούς ή θρησκευτικούς σκοπούς στην Ελλάδα, καθώς και για τις εταιρείες που κατέχουν άμεσα ή έμμεσα το σύνολο των εταιρικών συμμετοχών τους. Εκκρεμείς υποθέσεις ενώπιον της Φορολογικής Διοίκησης για ακίνητα που εμπίπτουν στις νέες διατάξεις θα αρχειοθετούνται.
Υπενθυμίζεται ότι ο ΕΦΑ (15%) θεσπίστηκε το 2002 και επιβάλλεται στην κατοχή ακινήτων από νομικά πρόσωπα, με στόχο την ενίσχυση των δημοσίων εσόδων. Ωστόσο, έχει πλέον καταστεί ένας νόμος με πολυάριθμες εξαιρέσεις και περιορισμένη αποτελεσματικότητα για τα δημόσια έσοδα.
2. Οι «καμπάνες» για τα POS επεκτείνονται και στο IRIS
Σε νέο, αυστηρότερο πλαίσιο ελέγχου εισέρχονται οι ηλεκτρονικές πληρωμές, καθώς οι κυρώσεις που έως σήμερα αφορούσαν αποκλειστικά τα τερματικά POS επεκτείνονται πλέον και στο σύστημα άμεσων πληρωμών IRIS. Σύμφωνα με τη νέα διάταξη οι επιχειρήσεις που θα εντοπίζονται να μην έχουν αναβαθμίσει και διασυνδέσει τα συστήματα POS και IRIS με την ΑΑΕ αντιμετωπίζουν πλέον βαριές κυρώσεις.
Συγκεκριμένα θα επιβάλλονται «καμπάνες» 200.000 ευρώ σε επιχειρήσεις που δεν συμμορφώνονται με τις υποδείξεις της Ανεξάρτητης Αρχής για την εφαρμογή του μέτρου και σε περίπτωση υποτροπής μέσα στην ίδια πενταετία το πρόστιμο αυξάνει στο ποσό των 300.000 ευρώ.
Σημαντικές κυρώσεις προβλέπονται και για όσους δεν προχωρούν στις απαιτούμενες αναβαθμίσεις των POS μέσα στις προθεσμίες που ορίζει η ΑΑΔΕ. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ακυρώνεται η δήλωση συμμόρφωσης της επιχείρησης, ενώ επιβάλλεται πρόστιμο 100.000 ευρώ.
Για περιπτώσεις μερικής συμμόρφωσης, όπου αναβαθμίζεται μόνο μέρος του εξοπλισμού, το πρόστιμο ανέρχεται σε 500 ευρώ για κάθε τερματικό που παραμένει σε παλαιότερη έκδοση εκτός αν αποδειχθεί ότι η καθυστέρηση δεν οφείλεται στην επιχείρηση.
Με την είσοδο του IRIS στο ρυθμιστικό πλαίσιο, η Φορολογική Διοίκηση επιδιώκει να κλείσει κάθε πιθανό «παράθυρο» μη καταγεγραμμένων συναλλαγών. Είτε η πληρωμή γίνεται με κάρτα μέσω POS είτε με άμεση μεταφορά χρημάτων μέσω IRIS, το σύστημα πρέπει να καταγράφει και να μεταφέρει τα δεδομένα στην ΑΑΔΕ σε πραγματικό χρόνο.
Η νέα ρύθμιση αναμένεται να αλλάξει ριζικά το τοπίο των ηλεκτρονικών πληρωμών, ενώ χιλιάδες επιχειρήσεις και πάροχοι καλούνται να προσαρμοστούν άμεσα στις νέες απαιτήσεις. Από την 1η Δεκεμβρίου η εφαρμογή του IRIS θα είναι υποχρεωτική από όλη την αγορά. Η ΑΑΔΕ ολοκλήρωσε το κανονιστικό πλαίσιο για τη διασύνδεση των ταμειακών συστημάτων με τη Φορολογική Διοίκηση, ενσωματώνοντας τις άμεσες πληρωμές (Instant Payments) στην καθημερινότητα των καταναλωτών.
Έτσι, από τον επόμενο μήνα κατά την πληρωμή σε ένα ταμείο, εκτός από τη χρήση κάρτας ή μετρητών, θα υπάρχει και η επιλογή της άμεσης πληρωμής από το κινητό τους τηλέφωνο μέσω IRIS. Αυτό επιτρέπει την άμεση μεταφορά χρημάτων από τον τραπεζικό λογαριασμό του πελάτη στον λογαριασμό της επιχείρησης.
3. Εξωδικαστική λύση με «κούρεμα» έως 75% στα πρόστιμα
Οι φορολογούμενοι έχουν πλέον τη δυνατότητα να επιλύσουν οριστικά και αμετάκλητα τις φορολογικές τους διαφορές μέσω εξώδικης διαδικασίας, αποφεύγοντας τις δικαστικές αίθουσες. Μετά την παράταση λειτουργίας της ειδικής Επιτροπής έως τον Ιούλιο του 2026 όσοι επιλέξουν τον εξωδικαστικό δρόμο μπορούν να εξασφαλίσουν «κούρεμα» έως 75% σε πρόστιμα και προσαυξήσεις, καθώς και αποπληρωμή των οφειλών τους σε έως 24 μηνιαίες δόσεις.
Στο νομοσχέδιο για τις σχολάζουσες κληρονομιές περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία εξώδικης επίλυσης, τα στάδια, οι υποχρεώσεις του φορολογουμένου και οι συνέπειες αποδοχής ή απόρριψης της πρότασης συμβιβασμού. Η Επιτροπή εξετάζει ενστάσεις και αιτήματα που αφορούν πράξεις επιβολής πρόσθετων φόρων ή προστίμων, βασιζόμενη στη νομολογία και την πάγια πρακτική της Φορολογικής Διοίκησης.
Για να καταστεί οριστική η συμφωνία, ο φορολογούμενος οφείλει εντός δέκα εργάσιμων ημερών να καταβάλει τουλάχιστον το 30% του κύριου φόρου ή το 25% του αυτοτελούς προστίμου. Ποσά που έχουν ήδη πληρωθεί συμψηφίζονται. Αν παραβιαστεί κάποιος όρος ή καθυστερήσουν δύο συνεχόμενες ή οι δύο τελευταίες δόσεις, ο συμβιβασμός ακυρώνεται αναδρομικά και η αρχική οφειλή επανέρχεται.
Μετά την επεξεργασία των ισχυρισμών του φορολογουμένου, η Επιτροπή διαμορφώνει συγκεκριμένη πρόταση με αναλυτική καταγραφή του κύριου φόρου, των πρόσθετων φόρων, των τόκων, προσαυξήσεων και προστίμων, συνοδευόμενη από πλήρη αιτιολόγηση.
Ο φορολογούμενος έχει προθεσμία πέντε εργάσιμων ημερών για να αποδεχθεί την πρόταση, να επιλέξει τον αριθμό των δόσεων και να υπογράψει το σχετικό έγγραφο. Ακολουθεί η σύνταξη πρακτικού εξώδικης επίλυσης, το οποίο δημοσιεύεται στον ιστότοπο του Υπουργείου με διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων. Το πρακτικό αποτελεί εκτελεστό τίτλο και το οριστικοποιημένο ποσό βεβαιώνεται ως δημόσιο έσοδο, ενώ η αρχική οφειλή διαγράφεται.
Εάν ο αιτών δεν αποδεχθεί την πρόταση και συνταχθεί πρακτικό ματαίωσης, η ανασταλείσα δίκη συνεχίζεται μετά από αίτηση οποιουδήποτε διαδίκου· αν δεν ζητηθεί συνέχιση εντός 60 ημερών, η δίκη καταργείται.
Εκπτώσεις και «κούρεμα» προστίμων
Με την ολοκλήρωση του συμβιβασμού και την καταβολή τουλάχιστον 30% του κύριου φόρου εντός δέκα εργάσιμων ημερών, η υπόλοιπη οφειλή μπορεί να εξοφληθεί σε έως 24 δόσεις. Οι εκπτώσεις σε πρόσθετους φόρους, τόκους, προσαυξήσεις και πρόστιμα διαμορφώνονται ως εξής:
- 75% για εφάπαξ εξόφληση
- 65% για 2–4 δόσεις
- 55% για 5–8 δόσεις
- 50% για 9–12 δόσεις
- 45% για 13–16 δόσεις
- 40% για 17–20 δόσεις
- 35% για 21–24 δόσεις.
Μάριος Χριστοδούλου