Στην Ευρώπη φιλοξενούνται μερικές από τις μεγαλύτερες και πιο ανεπτυγμένες οικονομίες παγκοσμίως. Όμως, οι οικονομικές και κοινωνικές διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών παραμένουν σημαντικές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, διευρύνονται.
Η Ευρώπη, ένας κόμβος παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας, φιλοξενεί μερικές από τις πλουσιότερες οικονομίες του κόσμου. Η δυναμική των ευρωπαϊκών οικονομικών μεγεθών καθορίζεται κυρίως από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), το οποίο λειτουργεί ως ο πλέον βασικός δείκτης για το μέγεθος και την ισχύ κάθε χώρας.
Οι τελευταίες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου εκτιμούν ότι το συνολικό ΑΕΠ της Ευρώπης θα φτάσει τα 27,0 τρισεκατομμύρια ευρώ το 2026
Η οικονομική πρωτοκαθεδρία ανήκει παραδοσιακά σε έναν πυρήνα ισχυρών κρατών, οι οποίοι καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την πορεία της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά. Η Γερμανία παραμένει ο αδιαμφισβήτητος οικονομικός «γίγαντας», με το βιομηχανικό της μοντέλο να αποτελεί τον κινητήριο μοχλό της ευρωπαϊκής παραγωγής.
Οι χώρες που ακολουθούν και συμπληρώνουν την πεντάδα
Παρά την αποχώρησή του από την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο διατηρεί τη θέση του ως μία από τις κορυφαίες ευρωπαϊκές οικονομίες, κυρίως λόγω του πανίσχυρου χρηματοοικονομικού του κέντρου. Ακολουθούν η Γαλλία και η Ιταλία, οικονομίες με ισχυρή βάση σε υπηρεσίες, μεταποίηση και εξειδικευμένες βιομηχανίες.
Την πεντάδα συμπληρώνει η Ισπανία, η οποία έχει επιδείξει σημαντική ανθεκτικότητα και ανάπτυξη, στηριζόμενη σε έναν συνδυασμό υπηρεσιών και βιομηχανίας όμως σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές, το 2026 αναμένεται να χάσει τη θέση της από τη Ρωσία (δεν ανήκει στην ΕΕ).
Το 40%
Από την επεξεργασία των οικονομικών δεικτών, παρατηρούμε ότι μετά από δύο χρόνια υποτονικής δραστηριότητας, η οικονομία της Γηραιάς Ηπείρου αναμένεται να ανακτήσει τη δυναμική της.
Η τελευταία έκθεση του ΔΝΤ για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές προβλέπει ότι το συνολικό ΑΕΠ θα φτάσει τα 27,0 τρισεκατομμύρια ευρώ το 2026, με τα μεγαλύτερα κέρδη να συγκεντρώνονται στη Δυτική Ευρώπη.
Η Γερμανία αναμένεται να ανακτήσει τη δυναμική της αντιπροσωπεύοντας περίπου το 17% του συνολικού ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Θα ακολουθήσουν από κοντά το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία. Αθροιστικά οι τρεις αυτές μεγάλες οικονομίες θα αντιπροσωπεύουν πάνω από το 40% της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας της Ευρώπης.
Ευρώπη δύο ταχυτήτων
Μια προσεκτική ματιά στους αριθμούς δείχνει τις μεγάλες διαφορές που προκύπτουν μεταξύ της βόρειας και δυτικής Ευρώπης σε σχέση με τη νότια και ανατολική.
Η Ιταλία και η Ισπανία, υπολογίσιμες δυνάμεις της νότιας Ευρώπης, βρίσκονται σε πορεία μέτριας ανάπτυξης. Στην ανατολική Ευρώπη, η Ρωσία κινείται ανοδικά χάρη στις εξαγωγές ενέργειας, ενώ η Πολωνία εισέρχεται στην πρώτη δεκάδα. Ωστόσο, παρά τη δεκαετία υπερβολικής ανάπτυξης που ανέβασε το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ανατολική Ευρώπη υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για να κλείσει το χάσμα με τη δύση.
Το ΔΝΤ έχει καλά και κακά νέα
Τα καλά νέα είναι ότι η πανδημία και οι ενεργειακές κρίσεις έχουν περάσει και η ήπειρος βρίσκεται επίσημα σε φάση ανάκαμψης χάρη στις «σωστές πολιτικές αποφάσεις». Αυτό οδήγησε σε αύξηση των πραγματικών μισθών, η οποία ενίσχυσε την κατανάλωση, ιδίως στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία.
Τα κακά νέα είναι ότι ο εμπορικός πόλεμος του Ντόναλντ Τραμπ προκαλεί αβεβαιότητα και θα μειώσει την ανάπτυξη κατά 0,5%, κάτι που θα αντισταθμιστεί εν μέρει από τις υψηλότερες δαπάνες για υποδομές και άμυνα.
Ωστόσο, αυτή η αύξηση των δημόσιων δαπανών επιτυγχάνεται με κόστος το χρέος.
Η θέση της Ελλάδας
Η θέση της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή κατάταξη διαφοροποιείται ανάλογα με τον δείκτη που χρησιμοποιείται. Με βάση το ονομαστικό ΑΕΠ (σε δισεκατομμύρια ευρώ), η Ελλάδα κατατάσσεται περίπου στη μέση. Από τα στοιχεία που παρουσίασε το ΔΝΤ και επεξεργάστηκε το visualcapitalist σε σύνολο 41 χωρών η Ελλάδα βρίσκεται (με βάση τις προβλέψεις για το 2026) στην 20η θέση βλέποντας την «πλάτη» της Φινλανδίας, της Πορτογαλίας, της Τσεχίας, της Ρουμανίας και της Δανίας.
Οι χώρες που ακολουθούν σε χαμηλότερη θέση, από κοντά την Ελλάδα, είναι η Ουγγαρία, η Ουκρανία, η Σλοβακία και η Βουλγαρία.
Το ΑΕΠ της χώρα μας, σε τρέχουσες τιμές το 2024, ανήλθε σε 237,6 δισ. ευρώ. Η ελληνική οικονομία, βάσει αυτών των ονομαστικών μεγεθών, έχει επιτύχει την επιστροφή στα επίπεδα του ΑΕΠ πριν την οικονομική κρίση. Οι προβλέψεις θέλουν το 2026 να ξεπερνά τα 260 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η ελληνική οικονομία, με βασικούς πυλώνες τον τουρισμό και τις υπηρεσίες, έχει εισέλθει σε μια σταθερή τροχιά ανάκαμψης, καταγράφοντας υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη πρόκληση παραμένει η ουσιαστική σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, κάτι που αποτυπώνεται στον δείκτη Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης (ΜΑΔ). Σύμφωνα με τη Eurostat, το βιοτικό επίπεδο της Ελλάδας, μετρημένο με αυτόν τον δείκτη, βρίσκεται ακόμα περίπου 30% κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ, τοποθετώντας τη χώρα στις χαμηλότερες θέσεις της κατάταξης.