Ξεκάθαρα σαν φύλακας άγγελος των συμφερόντων του κυκλώματος τραπεζών, funds και servicers λειτουργεί ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών της Ελλάδας Κωστής Χατζηδάκης. Απόδειξη γι’ αυτό αποτελούν όσα φροντίζει να περνάει στα ψιλά γράμματα, μολονότι δηλώνει στη Βουλή πως δήθεν κόπτεται για την τακτοποίηση των «κόκκινων» δανείων και για το συμφέρον των δανειοληπτών.
- Από τους Μαρία Παναγιώτου και Νίκο Τσακανίκα
Εφημερίδα Δημοκρατία
Στην έρευνα που αρχίζει σήμερα η «δημοκρατία» και θα δημοσιεύεται κάθε εβδομάδα φέρνουμε στο φως μία κίνηση του υπουργού πριν από λίγους μήνες, η οποία δεν βρήκε ποτέ τον δρόμο της δημοσιότητας. Μία κίνηση που τελικά στρέφεται σε βάρος εκατοντάδων χιλιάδων δανειοληπτών ακινήτων που προσπαθούν με κάθε τρόπο να σώσουν τα σπίτια τους από την «αρπακτική» δράση των «κορακιών».
Η υπόθεση εξαγοράς των «κόκκινων» δανείων από funds αγνώστων συμφερόντων αποτελεί στην πραγματικότητα τη μεγαλύτερη επιχείρηση υφαρπαγής της ακίνητης περιουσίας των Ελλήνων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έτσι θα καταγράψει την Ιστορία ο ιστορικός του μέλλοντος, αφού τα funds, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, δεν στοχεύουν σε κάποιο -έστω- και υπέρογκο κέρδος μέσα από τις ρυθμίσεις που δήθεν μπορεί να επιτύχει κάθε δανειολήπτης. Στοχεύουν στο να αλλάξουν ιδιοκτησιακό καθεστώς τα ακίνητα.
Αδιαφάνεια
Οι ανακεφαλαιοποιημένες -από τα λεφτά των φορολογουμένων- τράπεζες και τα funds δεν δημοσίευσαν ποτέ το ποσό εξαγοράς των «κόκκινων» δανείων, παρότι ο νόμος (3156/2003) το απαιτούσε. ∆ηλαδή, σε μια εποχή διευρυμένης διακυβερνητικής υποχρέωσης δημοσιοποίησης των πάντων, για λόγους διαφάνειας, εμείς δεν μάθαμε ποτέ πόσο αγόρασαν τα funds τα «κόκκινα» δάνεια.
Η δημοσιοποίηση του τιμήματος της εξαγοράς του δανείου θα έδινε τη δυνατότητα στους οφειλέτες να προστατευτούν από προσπάθειες αισχροκέρδειας και έμμεσου εκβιασμού των funds και των εταιριών διαχείρισης που τα εκπροσωπούν (servicers), κάτι που είναι αδύνατο όταν δεν είναι γνωστό το ποσό εξαγοράς.
Συγκεκριμένα, ο νόμος απαιτούσε οι όροι της σύμβασης (σ.σ.: μεταξύ τραπεζών και funds) να αναφέρονται σε σχετικό, ειδικό έντυπο, το οποίο θα μπορούσε να δει και ο δανειολήπτης. Στους όρους θα έπρεπε να περιλαμβάνονται «το νόμισμα και το ποσό ή ο τρόπος υπολογισμού του τιμήματος αγοράς». Με λίγα λόγια, ο νόμος όριζε ότι έπρεπε να γίνεται γνωστό είτε έτσι είτε αλλιώς πόσο πλήρωσε το fund για κάθε δάνειο.
Πριν από περίπου έναν χρόνο ο ανεξάρτητος βουλευτής Φλώρος Κωνσταντίνος είχε ρωτήσει τον κ. Χατζηδάκη για ποιον λόγο δεν γίνεται υποχρεωτική η αναγγελία του τιμήματος με το οποίο τα funds αγόρασαν τα δάνεια. Σε εκείνη την ερώτηση ο υπουργός Οικονομικών είχε απαντήσει πως βεβαίως και είναι θεσμοθετημένη η αναφορά αυτή με βάση τον νόμο που προαναφέραμε.
Τον ∆εκέμβριο του 2023 ακολουθεί η ψήφιση νέου νόμου, ο οποίος προσδιορίζει τα σχετικά με τα «κόκκινα» δάνεια και το πρόγραμμα «Ηρακλής», με το οποίο θα ασχοληθούμε στη συνέχεια της έρευνάς μας. Κι έτσι τον Φεβρουάριο του 2024 ο Κωστής Χατζηδάκης εκδίδει υπουργική απόφαση (ΦΕΚ: 19169 ΕΞ 2024) κανονιστικής σημασίας για τον νέο νόμο.
Στην υπουργική απόφαση εκ πρώτης όψεως όλα μοιάζουν να πηγαίνουν… ρολόι, καθώς συνεχίζει να αναφέρεται, όπως και στον προηγούμενο νόμο, πως στο σχετικό έντυπο δημοσίευσης της αγοράς των δανείων πρέπει να αναφέρεται ο τρόπος υπολογισμού της αγοράς κάθε δανείου, δηλαδή το ποσό με το οποίο αγοράστηκε.
Μάλιστα, οι ενώσεις δανειοληπτών ένιωσαν ανακούφιση με την παραμονή της υποχρέωσης αναγγελίας του ποσού, γιατί έτσι θα μπορούσαν να συνεχίσουν να τη διεκδικούν. Όταν όμως πήραν στα χέρια τους το Παράρτημα, που δημοσιεύτηκε μαζί με την υπουργική απόφαση, διαπίστωσαν τον… δράκο που κρυβόταν σε ψιλά γράμματα.
Στο Παράρτημα αυτό (Παράρτημα 2, όρος 2α, σελίδα 7841), σε μια μικρή υποσημείωση διευκρινιζόταν πως το τίμημα κάθε δανείου αρκεί να αναφέρεται στη σύμβαση πώλησης και μεταβίβασης, δηλαδή στο ιδιωτικό συμφωνητικό που υπογράφει η τράπεζα με το fund. Και ως γνωστόν, τα ιδιωτικά συμφωνητικά δεν έχουν υποχρέωση δημοσιοποίησης.
Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά στον Σύλλογο Ελλήνων ∆ανειοληπτών & Προστασίας Καταναλωτών Βορείου Ελλάδας, «το υπουργείο, αντί να εφαρμόσει τον νόμο που επιβεβαίωσε το 2023, επέβαλλε -έμμεσα και με τακτική πονηρού μικροαπατεώνατην απόκρυψη του ποσού αγοράς. Έτσι το δικαστήριο δεν μπορεί πλέον να ελέγξει αν υπάρχει αισχροκέρδεια και επιτρέπει στα funds να απαιτούν οτιδήποτε από κάθε άτυχο που πέφτει στα νύχια τους». Και φυσικά τα funds, μέσω των servicers, με τους οποίους επίσης θα ασχοληθούμε στη συνέχεια, προτείνουν λύσεις που δεν ανταποκρίνονται καν στο οφειλόμενο κεφάλαιο. Ειδικά όταν εκτιμούν ότι ο δανειολήπτης έχει δυνατότητες απομύζησης ή όταν επιθυμούν να αγοράσουν τα ίδια ένα ακίνητο, μέσω εταιριών real estate που σκανδαλωδώς ελέγχουν και αποκαλούνται ReoCO (Real Estate Owned Companies).
Ρύθμιση με δόση των 50.000 ευρώ μηνιαίως (!)
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση δανειολήπτη (μία από τις πολλές που έχουμε συγκεντρώσει), ο οποίος χρωστούσε σε κεφάλαιο 47.186,35 ευρώ. Στην επιστολή/πρόταση (δήθεν) διακανονισμού που δημοσιεύουμε σήμερα, ένας από τους πιο γνωστούς servicers τού ζητάει (για λογαριασμό του fund Frontier που είχε εξαγοράσει το δάνειό του από την Εθνική Τράπεζα) να αποπληρώσει 150.941,11 ευρώ! Του κάνει δηλαδή και χάρη, καθώς έχει υπολογίσει πως το συνολικό ποσό οφειλής μαζί με τους τόκους είναι 167.712,34 ευρώ, δηλαδή οι τόκοι είναι λίγο πάνω από 120.000 ευρώ. Βεβαίως, το πώς υπολογίστηκαν οι τόκοι και πού βρίσκονται οι συμβάσεις από τις οποίες προκύπτουν αυτοί οι τόκοι είναι μία άλλη πικρή υπόθεση.
Ο servicer λοιπόν κάνει τη… γαλαντομία να κόψει 17.000 ευρώ, με μία προϋπόθεση: ο δανειολήπτης να το πληρώσει σε τρεις «ισόποσες δόσεις, ποσού 50.941,11 ευρώ εκάστη». Και το πιο απλοϊκό μυαλό μπορεί να καταλάβει πως στην πραγματικότητα στόχος είναι το επόμενο βήμα, δηλαδή η κατάσχεση. Αλήθεια, θα ξαφνιαζόταν κανείς εάν το fund έχει αγοράσει το συγκεκριμένο δάνειο για ευτελές ποσό ελάχιστων χιλιάδων; Αλλά πόσο ακριβώς αγόρασαν τα δάνεια τα funds; Αυτή είναι η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου, την απάντηση της οποίας ο υπουργός φρόντισε να μη μάθουμε ποτέ.