Τρία χρόνια μετά την έναρξη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας οι χώρες της ΕΕ ποντάρουν σημαντικά σε αυτό. Ειδικότερα, για την Ελλάδα, η διαχείριση της κλιματικής κρίσης είναι μια από τις κύριες πτυχές του ευρωπαϊκού σχεδίου ανάκαμψης.
Ποιος είναι όμως είναι ο αντίκτυπος του RRF της Ευρώπης στην ελληνική οικονομία; Η ρεπόρτερ του Euronews, Fanny Gauret ταξίδεψε στην Ελλάδα για να το μάθει. Και περιγράφει:
Μια παρατεταμένη περίοδος ξηρασίας και καύσωνα το 2023 πυροδότησε μια από τις χειρότερες περιόδους δασικών πυρκαγιών που έχει βιώσει ποτέ η χώρα. Η πυρκαγιά της Αλεξανδρούπολης και του Έβρου, που ξέσπασε στις 19 Αυγούστου κατέστρεψε περισσότερα από 81.000 στρέμματα, ενώ συνολικά καταστράφηκαν 170.000 εκτάρια γης σε όλη την Ελλάδα.
Το Δάσος των Μεγάρων, περίπου 60 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Αθήνας επλήγη επίσης. «Τα τελευταία πέντε χρόνια, μεγάλες πυρκαγιές εκδηλώθηκαν στο Δάσος των Μεγάρων, καταστρέφοντας δασικές εκτάσεις, δάση, σπίτια, επιχειρήσεις και ζώα», δήλωσε στο Euronews η Γιασμίν Γεωργίου, δασολόγος με μάστερ στη Διαχείριση Απορριμμάτων.
Το ελληνικό πρόγραμμα AntiNero δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση των «μεγα-πυρκαγιών» με τον καθαρισμό και τη συντήρηση των δασών, τη φύτευση δέντρων βραδείας καύσης και τη δημιουργία διαφορετικών ζωνών πρόληψης πυρκαγιών. Η κ. Γεωργίου εξήγησε ότι ο καθαρισμός των πολύ εύφλεκτων θάμνων και δασικών υπολειμμάτων είναι απαραίτητος για να αποφευχθεί η ανεξέλεγκτη εξάπλωση των πυρκαγιών, ειδικά κατά τη θερινή περίοδο. Ωστόσο, δημόσιες πρωτοβουλίες όπως αυτές απαιτούν σημαντικές επενδύσεις για την κάλυψη του κόστους των εργολάβων, του προσωπικού και του βασικού εξοπλισμού.
«Ο προϋπολογισμός του έργου ξεπερνά τα 400 εκατ. ευρώ, πρόκειται για τη μεγαλύτερη παρέμβαση που έχει γίνει ποτέ για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος στη χώρα μας, χάρη στους πόρους που εξασφάλισε το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», δήλωσε η Γιούλη Βουρνά, project manager του ΤΑΙΠΕΔ.
Τα μέτρα που χρηματοδοτούνται από το RRF καθορίζονται σύμφωνα με τις προτεραιότητες κάθε χώρας. Η Ελλάδα έχει πρόσβαση σε 35,9 δισ. ευρώ, που διανέμονται σε επιχορηγήσεις και δάνεια που θα καλύψουν επίσης τον εκσυγχρονισμό των δημόσιων υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των κέντρων υγείας.
Ο δρόμος για καλύτερη υγειονομική περίθαλψη
Εκτός από την κλιματική αλλαγή, ένα ακόμα μεγάλο στοίχημα για την ελληνική οικονομία είναι η βελτίωση των νοσοκομειακών υποδομών. Η δημοσιογράφος του Euronews επισκέφθηκε το Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Μεταξά στην Αθήνα, που είναι «το μεγαλύτερο ογκολογικό νοσοκομείο στα Βαλκάνια». Ο διευθυντής Σαράντος Ευσταθόπουλος ξενάγησε το Euronews στο συγκρότημα που δεν είχε ανακαινιστεί από την κατασκευή του τη δεκαετία του 1960.
«Ανακαινίσαμε όλες τις αίθουσες ασθενών, όλες τις εγκαταστάσεις και τις τουαλέτες, προσθέσαμε τις κονσόλες για την παροχή οξυγόνου και ένα πολύ σημαντικό αξεσουάρ κλήσης για το νοσηλευτικό προσωπικό. Επίσης, θα ακολουθήσει πλήρης ανακατασκευή του έκτου ορόφου και του Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών. » εξήγησε ο Ευσταθόπουλος.
«Αυτό το έργο κόστισε περίπου 1 εκατ. ευρώ. Σίγουρα το RRF βοήθησε πολύ ολοκληρώνοντας γρήγορα αυτές τις εργασίες που γίνονται στα περισσότερα από 80 νοσοκομεία στο πλαίσιο του προγράμματος, ώστε ο ελληνικός λαός να έχει πρόσβαση σε ποιοτικές ιατρικές υπηρεσίες», είπε ο Ευάγγελος Μανώλης, επίσης project manager στο ΤΑΙΠΕΔ.
Σύμφωνα με το ελληνικό σχέδιο ανάκαμψης, το 38% των κονδυλίων θα διατεθεί σε στόχους για το κλίμα, το 22% στην ψηφιοποίηση και το 18% σε κοινωνικά έργα.
Ωστόσο, η Φοίβη Κουντούρη, καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρόεδρος του UN SDSN Global Climate Hub , είπε στο Euronews ότι απαιτείται η δημιουργία ευνοϊκού δημοσιονομικού χώρου, περισσότερος χρόνος και σημαντικές μεταρρυθμίσεις για να επιτύχει το ελληνικό RRF τους στόχους του.
«Καταφέραμε να λάβουμε σχεδόν το 50% των προπληρωμών και να απορροφηθεί το ένα τρίτο των χρημάτων σε επενδύσεις. Είναι ένα πρωτοφανές ποσοστό απορρόφησης για την Ελλάδα. Αλλά φυσικά, χρειαζόμαστε σίγουρα περισσότερο χρόνο για να μεταφερθεί στην πραγματικότητα αυτός ο δημοσιονομικός χώρος Σε υλοποιήσιμα έργα. Άρα χρειάζεται ο δημόσιος τομέας να γίνει πραγματικά παραγωγικός», υπογράμμισε.
Φωτεινή προοπτική για τα επόμενα χρόνια
Μετά από μια δύσκολη δεκαετία, ο Νίκος Παπαθανάσης , αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών αναμένει ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2,9% το 2024 – ελαφρώς υψηλότερη από την πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για 2,3% για το 2024 και το 2025.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαθανάση, ο οποίος είναι επίσης υπεύθυνος για τα ταμεία του RRF για την Ελλάδα, ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης στην Ευρώπη για το 2024 θα είναι 0,8%.
«Αναμένουμε από το RRF να συνεισφέρει, μαζί με τα άλλα ευρωπαϊκά ταμεία, σε περισσότερο από το 60% της ανάπτυξης που αναμένουμε για το 2024… οι μεταρρυθμίσεις κάνουν την οικονομία μας πιο ενδιαφέρουσα για επενδύσεις και φυσικά οι επενδύσεις βοηθούν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Και μειώσαμε την ανεργία τα τελευταία τέσσερα χρόνια από 17,5% σε λιγότερο από 10%».
Παράλληλα, ο κ. Παπαθανάσης είπε στο euronews ότι η αναβάθμιση των εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης θα παραμείνει κορυφαία προτεραιότητα και ότι γίνονται έλεγχοι για να διασφαλιστεί ότι τα χρήματα δαπανώνται σωστά.
«Υπάρχει εθνικός και ευρωπαϊκός έλεγχος, υποβάλλονται σε συνεχή εξέταση. Έτσι, αυτός είναι ο τρόπος που διασφαλίζουμε ότι τα χρήματα πηγαίνουν με τον σωστό τρόπο».