τη διερεύνηση των μοντέλων ασφάλισης των ακινήτων βρίσκονται κυβέρνηση και άλλοι αρμόδιοι φορείς της ελληνικής αγοράς προκειμένου να υιοθετήσουν το καταλληλότερο μοντέλο.
Η συχνότητα και η ένταση των καιρικών φαινομένων όπως και της εκδήλωσης πυρκαγιών επισπεύδουν τις όποιες διαδικασίες για την εφαρμογή ενός συστήματος ασφάλισης τόσο των κατοικιών όσο και των πολύ μικρών επιχειρήσεων. Πάντως το κυρίαρχο σενάριο θέλει τη θέσπιση κινήτρων καθώς πολλά από τα συστήματα που εξετάζονται στην Ευρώπη είναι στα όρια της συνταγματικότητας.
Συνταγματική νομιμότητα
«Το ζήτημα της υποχρεωτικής ασφάλισης από φυσικές καταστροφές στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζεται προς το παρόν σε επίπεδο Κράτους Μέλους από τις οικείες εθνικές νομοθεσίες», σχολιάζει στον ΟΤ ο Ορέστης Ομράν, νομικός ευρωπαϊκού δικαίου. Εξάλλου, όπως σημειώνει μια καθολική υποχρεωτικότητα μέσω ευρωπαϊκού Κανονισμού θα προσέκρουε στη συνταγματική τάξη ορισμένων Κρατών Μελών.
Μοντέλο ΣΔΙΤ
Τι ισχύει όμως σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη;
Τα κυρίαρχα μοντέλα είναι αυτά των ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδωτικού Τομέα) και της παροχής κινήτρων.
Για παράδειγμα, στη Γαλλία, όπου ισχύει η υποχρεωτικότητα ασφάλισης κατοικίας για τον ενοικιαστή έχει αναπτυχθεί ένα σύστημα αποζημίωσης από φυσικές καταστροφές με τη μορφή σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όπου το δημόσιο λειτουργεί στην πράξη ως αντασφαλιστής.
Στην Ισπανία, όπου επίσης ισχύει αντίστοιχη σχετική υποχρεωτικότητα, επιβάλλονται τέλη στα ασφαλιστικά συμβόλαια, τα οποία συγκεντρώνονται από το κράτος για την καταβολή αποζημιώσεων από φυσικές καταστροφές.
Στην Ιταλία, όπου η ασφάλιση δεν είναι υποχρεωτική, παρέχονται φορολογικά κίνητρα, καθώς για κάθε ασφάλιση κατοικίας έναντι φυσικών καταστροφών παρέχεται φορολογική απαλλαγή ίση με το 19% του ασφαλίστρου.
Τέλος, στο Βέλγιο εξασφαλίζονται επίσης προσιτά τιμολόγια για προστασία από φυσικές καταστροφές.
Υποχρεωτικότητα
Σε όσες ευρωπαϊκές χώρες κυριαρχεί η υποχρεωτικότητα η ασφάλιση διακρίνεται σε δύο βασικές κατηγορίες:
- Αστική Ευθύνη. Υποχρεωτική σε επαγγελματικές ιδιότητες, επιχειρήσεις και οργανισμούς.Στην Ολλανδία για παράδειγμα, η ιδιωτική ασφάλιση κτιρίων, κατοικιών και επαγγελματικών ακινήτων, αποτελεί υποχρέωση των ιδιοκτητών και ενοικιαστών τους. Εκτείνεται και στην ασφάλιση της ευθύνης τους έναντι τρίτων.
- Ασφάλιση Περιβαλλοντικών Κινδύνων. Υπερβαίνει την αστική ευθύνης. Αφορά επιχειρήσεις όπου η δραστηριότητα ενδέχεται να αφήσει ρυπογόνο αποτύπωμα στο περιβάλλον.
Τι ισχύει στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα δεν ισχύει η υποχρεωτική ασφάλιση στα ακίνητα, αλλά σε αλλά περιουσιακά στοιχεία όπως στο αυτοκίνητο. Η ελληνική κυβέρνηση έδωσε πρόσφατα, πρόσθετο κίνητρο για να σπεύσουν οι ιδιοκτήτες να ασφαλίσουν την κατοικία τους παρέχοντας έκπτωση 10% στον ΕΝΦΙΑ.
Μετά τις καταστροφές τη Θεσσαλία η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι από την 1η Ιανουαρίου 2024 καθίσταται υποχρεωτική η ιδιωτική ασφάλιση για όλες τις επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 2 εκατ. ευρώ, οι οποίες από την ίδια ημερομηνία δεν θα αποζημιώνονται από το κράτος για τις απώλειες από φυσικές καταστροφές. Ανοίγει λοιπόν ο δρόμος για να εξεταστεί η εφαρμογή και για τα φυσικά πρόσωπα.
Το κόστος για ασφάλιση – Παράδειγμα
Το κόστος ασφάλισης εξαρτάται από την ασφαλιστική εταιρεία και τα ποσά αλλάζουν αναλόγως της παλαιότητας και του μεγέθους. Μπορεί να κυμαίνεται από περίπου 200 ευρώ έως 300 ευρώ το χρόνο για ακίνητα 20ετίας και τετραγωνικών μέτρων από 80-120 τμ.
Σε αυτά τα ποσά δεν έχει υπολογιστεί η έκπτωση 10% επί του ΕΝΦΙΑ. Με τη νέα διάταξη, η μείωση του φόρου κατά 10% από το 2024 παρέχεται εφόσον η αξία της ασφαλισμένης κατοικίας έναντι φυσικών καταστροφών δεν είναι χαμηλότερη από 1.000 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο και το ασφαλιστήριο συμβόλαιο θα καλύπτει ολόκληρη την αξία του ακινήτου.
Παράλληλα, ξεκαθαρίζεται ότι η φόρο-έκπτωση θα είναι αναλογική με τη διάρκεια ασφάλισης η οποία όμως δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τρεις μήνες.
Για παράδειγμα, ένα σπίτι του 2006, στο κέντρο της Αθήνας, 80 τμ μέτρων σε πολυκατοικία αναλόγως το προϊόν μπορεί να έχει ασφάλιστρο στα 50 -100 ευρώ. Με βάση τα παραπάνω τετραγωνικά μέτρα προτείνεται ασφαλιζόμενο κεφάλαιο €88.000 για το κτίριο (Το κτίριο ασφαλίζεται από €1.100 έως €1.800/τ.μ.) και €12.000 για το περιεχόμενο. Το περιεχόμενο ασφαλίζεται από €150 έως €450/τ.μ..