Ποιος ελέγχει τώρα τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ: Μια παγιδευμένη Fed ή ο νέος βασιλιάς των εμπορευμάτων;
Οι στιγμές ηρεμίας στη «λεκάνη απορροής» πέρασαν… Οι περισσότεροι μετά βίας το παρατήρησαν.
Η G20 δεν εξέπεσε στην αναμενόμενη άθλια αντιπαράθεση Δύσης – Ρωσίας, με τα κράτη της G7, τα οποία ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Jake Sullivan, αποκάλεσε «διευθύνουσα επιτροπή του ελεύθερου κόσμου», να απαιτούν τη ρητή καταδίκη της Ρωσίας για την Ουκρανία, έναντι των υπολοίπων – όπως συνέβη πέρυσι στο Μπαλί.
Ωστόσο, η G7 απροσδόκητα «παραδόθηκε» σε μια ανερχόμενη παγκόσμια «Μη Δύση» – αυτή που επέμεινε με συνοχή στη συλλογική της στάση.
Κάπως έτσι γίναμε μάρτυρες της νέας τάξης πραγμάτων στη Σύνοδο Κορυφής των BRICS τον Αύγουστο.
Οι μη δυτικές χώρες δεν θα παρασυρθούν ή θα εξαναγκαστούν να υποστηρίξουν τη «γραμμή» της G7 στη Ρωσία.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία μόλις και μετά βίας αναφέρθηκε στην τελική –συμφωνηθείσα– δήλωση.
Η εξαγωγή σιτηρών (ρωσικών και ουκρανικών) αντιμετωπίστηκε κατά τρόπον ίσο.
Ήταν ένα αριστούργημα της ινδικής διπλωματίας.
Η G7 προφανώς αποφάσισε ότι το «παιχνίδι» της Ουκρανίας δεν άξιζε.
Έτσι δόθηκε προτεραιότητα στην επίτευξη συναίνεσης, αντί στο να συντριβεί η G20 (με μια αδιέξοδη δήλωση).
Αλλά για λόγους σαφήνειας να πούμε πως δεν ήταν η υποβάθμιση της Ουκρανίας που σηματοδοτεί την «κοινή απορροή».
Η στροφή στο ζήτημα της Ουκρανίας, που τώρα έχει παγιωθεί στο πλαίσιο μιας ευρύτερης αλλαγής πολιτικής των ΗΠΑ, ήταν πολύ σημαντική αλλά όχι πρωταρχική.
Τι προηγήθηκε…
Είχε προηγηθεί η συλλογική Μη Δύση, που μπόρεσε να συσπειρωθεί γύρω από το επείγον αίτημα για ριζική μεταρρύθμιση του παγκόσμιου συστήματος.
Είναι πλέον σαφές πως τα κράτη θέλουν αλλαγή στην παγκόσμια οικονομική αρχιτεκτονική, αμφισβητούν τις δομές, δηλαδή τα συστήματα ψηφοφορίας που βρίσκονται πίσω από θεσμικές δομές όπως ο ΠΟΕ, η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ, και κυρίως αντιτίθενται στην οπλοποιημένη ηγεμονία του δολαρίου.
Απαιτούν μια θέση στα τραπέζια των αποφάσεων…
Τίποτα από αυτά δεν είναι καινούργιο…
Οι σπόροι είχαν φυτευτεί στην περίφημη Διακήρυξη Μπαντούνγκ (1955), το ψήφισμα της οποίας έθεσε τα θεμέλια για το κίνημα των αδέσμευτων.
Τότε, αυτά τα κράτη δεν είχαν την επιρροή να πραγματοποιήσουν τους στόχους τους.
Σήμερα είναι διαφορετικά: με επικεφαλής την Κίνα, τη Ρωσία, την Ινδία και τη Βραζιλία, οι χώρες μέλη των BRICS έχουν την οικονομική βαρύτητα να αμφισβητήσουν την «Παλαιά Τάξη Πραγμάτων» και να επιμείνουν στο ότι, εάν πρόκειται να υπάρξουν «Κανόνες», πρέπει να υπάρξει συναίνεση.
Αυτή είναι μια πραγματικά ριζοσπαστική ατζέντα.
Όλα αυτά είναι καλά στη θεωρία, αλλά πρέπει να δούμε και την πράξη.
Προφανώς, η Ινδία φιλοδοξεί να αποκτήσει μόνιμη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Πολλοί θα υποστήριζαν ότι η Ινδία έχει τα προσόντα.
Άλλωστε, η δομή του Συμβουλίου Ασφαλείας σήμερα τείνει να μοιάζει με απολιθωμένο λείψανο από την εποχή μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αλλά ποιος θα προσφερόταν εθελοντικά να παραχωρήσει τη θέση του σε μια άξια Ινδία;
Αλλά και η Βραζιλία πιστεύει ότι η Νότια Αμερική πρέπει να έχει μόνιμο λόγο και στο Συμβούλιο.
Συνολικά, η μεταρρύθμιση του Συμβουλίου ήταν ένα ζήτημα που, τουλάχιστον μέχρι τώρα, έχει αποδειχθεί «άθικτο».
Οι καιροί όμως «αλλάζουν».
Αυτό είναι ένα θέμα στο οποίο ο Παγκόσμιος Νότος έχει δείξει τα δόντια του, και θα συνεχίσει να το κάνει…
«Οι δύο Σφαίρες»
Μετά υπάρχει το θέμα των «Δύο Σφαίρων».
Τόσο οι δηλώσεις των χωρών μελών του οργανισμού των BRICS όσο και η G20 επιμένουν ότι στόχος τους δεν είναι να υποκαταστήσουν την υπάρχουσα «τάξη», αλλά να συμμετέχουν σε αυτήν με δίκαιους όρους, μετά από μεγάλη ανασυγκρότηση και επαναπροσανατολισμό.
Η Ινδία, μάλιστα, είναι εξαιρετικά απρόθυμη να κάψει τις γέφυρες με τη Δύση και κλίνει προς την ιδέα μιας σταδιακής μεταρρύθμισης της παγκόσμιας οικονομικής δομής, που θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας ενιαίας εμπορικής σφαίρας (η Ινδία έχει πολλά συμφέροντα στη Δύση).
Αλλά και άλλα κράτη BRICS συμμερίζονται αυτήν την άποψη.
Αρνούνται να αναγκαστούν να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο ασύμβατες σφαίρες.
(Η Κίνα ήταν αυτής της άποψης, αλλά τώρα βλέπει ότι οι ΗΠΑ είναι αυτές που σκοπεύουν να κάψουν γέφυρες!)
Δεν είναι όμως λίγο αφελές να περιμένουμε από τη Δύση να αποκηρύξει την κρυφή αποικιοκρατία της;
Η δυτική πρωτοκαθεδρία «κρέμεται» στους πυλώνες ενός επαπειλούμενου οικονομικού πολέμου και των κυρώσεων, καθώς επίσης και στο μονοπώλιο των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας της τεχνολογίας, των ρυθμιστικών προτύπων και των διαφόρων ειδών πρωτοκόλλων.
Πιστεύει πραγματικά ο πρωθυπουργός Μόντι ότι η Δύση μπορεί να παρακινηθεί απλώς να παραιτηθεί από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία επειδή το ζητάει ο Παγκόσμιος Νότος;
Λοιπόν, αυτά τα «γεγονότα», τα οποία ορισμένα μέλη των BRICS δεν είναι ακόμη έτοιμα να εσωτερικεύσουν, είναι ο λόγος για τον οποίο τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα προετοιμάζουν μια εναλλακτική οικονομική σφαίρα, εντελώς αποκομμένη από το δολάριο και το τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα που συνδέεται με το δολάριο…
Είναι ένα σχέδιο «Β», το οποίο μπορεί εύκολα να γίνει σχέδιο «Α».
Πολλά θα εξαρτηθούν από την αντίδραση των Δυτικών…
Αυτά τα ζητήματα μπορεί να εμφανιστούν νωρίτερα από ό,τι αναμένουν ορισμένοι – ίσως ακόμη και στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ την επόμενη εβδομάδα.
Ειλικρινά, η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι εάν οι ΗΠΑ παραιτηθούν της κατίσχυσής τους στην παγκόσμια οικονομική αρχιτεκτονική, το βιοτικό επίπεδο των Αμερικανών θα μειωθεί σημαντικά, δεδομένου ότι η ζήτηση για δολάρια θα εξασθενήσει (με αυξημένες παγκόσμιες συναλλαγές ιδίων νομισμάτων).
Η ζήτηση του δολαρίου, φυσικά, δεν θα εξαφανιστεί εντελώς.
Το χρονοδιάγραμμα αυτής της συλλογικής απαίτησης για μια νέα χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική –μια νέα συμφωνία αλά «Bretton Woods»– δεν θα μπορούσε να έρθει σε μια πιο ευαίσθητη στιγμή για τη Δύση.
Ωραία για τη Ρωσία και την Κίνα…;
Αν και πολλοί στη Δύση πιστεύουν ότι όλα «είναι καλά», ότι η Fed πιθανότατα θα θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό και σύντομα θα μειώσει τα επιτόκια, οι τιμές του πετρελαίου έχουν αυξηθεί 37% και αυξάνονται συνεχώς.
«Οι άνθρωποι ξεχνούν οι τιμές του πετρελαίου μειώθηκαν σχεδόν κατά 50% από την κορύφωσή τους και αυτή η πτώση τελείωσε τον Μάιο του τρέχοντος έτους.
Και αυτή η μεγάλη πτώση στις τιμές του πετρελαίου ήταν ο κύριος παράγοντας για τη μείωση του πληθωρισμού από το 9% στο 3%».
Η ενέργεια είναι μια σημαντική εισροή κόστους που πρέπει να μετακυλίεται στους καταναλωτές.
Και το ίδιο ισχύει και για τους τόκους του χρέους, οι οποίοι αυξάνονται καθώς οι αυξήσεις των επιτοκίων διαχέονται σε όλο το οικονομικό φάσμα.
Όλοι περιμένουν από τη Fed να μειώσει τα επιτόκια, γιατί ο μόνος τρόπος για την κυβέρνηση των ΗΠΑ, τους Αμερικανούς καταναλωτές και τις επιχειρήσεις να διαχειριστούν το τρέχον χρέος τους (στο οποίο φόρτωσαν – με μηδενικά επιτόκια) είναι η πτώση των επιτοκίων.
Οι πολίτες το καταλαβαίνουν αυτό, αλλά απλώς υποθέτουν ότι δεν πρόκειται να αποτελέσει πρόβλημα, επειδή, φυσικά, η Fed «θα μειώσει τα επιτόκια».
Ωστόσο, είναι απίθανο οι δυτικές αρχές να μειώσουν ξανά τα επιτόκια στο μηδέν.
Η πώληση περαιτέρω πετρελαίου από το Στρατηγικό Απόθεμα των ΗΠΑ απλώς δεν πρόκειται να συμβεί:
Σε αυτό το σημείο, με τα τρέχοντα αποθέματα πετρελαίου τη, η οικονομία των ΗΠΑ μπορεί να λειτουργήσει μόνο για 20 ημέρες.
Και η Fed θα βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να αρχίσει να τυπώνει χρήμα, εάν η οικονομία πέσει σε ύφεση.
Ωστόσο, έτσι θα δημιουργηθεί περισσότερος πληθωρισμός.
Το θέμα είναι ότι πολλά από τα κυρίαρχα στρώματα εξακολουθούν να μην «το καταλαβαίνουν»: η εμπειρία δεκαετιών σχεδόν μηδενικού πληθωρισμού που βίωνε η Δύση έχει αποτυπωθεί στη συλλογική νοοτροπία – αλλά αυτός ο κόσμος της αβίαστης δημιουργίας χρήματος ήταν παρέκκλιση, όχι κανόνας.
Με απλά λόγια, η Δύση είναι τώρα κατά κάποιον τρόπο παγιδευμένη με διάφορους οικονομικούς τρόπους, όπως η δημοσιονομική εξάντληση (δηλαδή οι δαπάνες για το έλλειμμα των ΗΠΑ έχουν φτάσει στο 8,5% του ΑΕΠ).
Αν και είναι αλήθεια ότι πολλοί στη Δύση δεν καταλαβαίνουν ότι η εποχή του μηδενικού πληθωρισμού ήταν μια παρέκκλιση, που προκλήθηκε από παράγοντες που δεν ισχύουν πλέον – σίγουρα, η παρέκκλιση είναι καλά κατανοητή στο Πεκίνο και τη Μόσχα.
Ο Liam Halligan σημειώνει ομοίως ότι οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν σχεδόν κατά το ένα τρίτο τους τελευταίους τρεις μήνες: «Είναι μια εξαιρετικά σημαντική αύξηση που θα μπορούσε να επιδεινώσει σοβαρά την κρίση κόστους ζωής.
Ωστόσο, το κύμα φαίνεται ότι μόλις και μετά βίας έγινε αντιληπτό από το μεγαλύτερο μέρος των πολιτικών και των μέσων ενημέρωσης».
Οι αγορές αργού άρχισαν να σφίγγονται νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι, αφού το καρτέλ του ΟΠΕΚ συμφώνησε να παρακρατήσει τις προμήθειες πετρελαίου σε μια προσπάθεια να αυξήσει τις τιμές, και ο Halligan παρατηρεί: «Όποιος υποβαθμίζει τη δύναμη του ΟΠΕΚ δεν γνωρίζει τίποτα για τις παγκόσμιες αγορές Ενέργειας και ακόμη λιγότερο για τη γεωπολιτική».
Είναι τυχαίο ότι ο οικονομικός πόλεμος, που πυροδοτήθηκε από την αποδολαριοποίηση και το υψηλότερο ενεργειακό κόστος, θα μπορούσε τελικά να δώσει στους BRICS τον μοχλό για να εξαναγκάσουν μια αλλαγή πολιτικής στη Δύση;
Και αν συνεχιστεί η απροθυμία της Δύσης για αναδιάρθρωση, μπορεί η δύναμη των BRICS να αυξηθεί;
Το πρόσφατα επεκτεινόμενο BRICS, τελικά, είναι πλέον ένα Powerhouse εμπορευμάτων.
Λοιπόν, ποιος ελέγχει τώρα τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ: Μια παγιδευμένη Fed ή ο νέος βασιλιάς των εμπορευμάτων;
www.bankingnews.gr