Ένα από τα στοιχήματα της κυβέρνησης για την επόμενη τετραετία είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής. Η αντιμετώπιση της θα ανοίξει το δρόμο για νέες μειώσεις φόρων όπως των συντελεστών ΦΠΑ, ζήτημα στο οποίο είχε αναφερθεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης προεκλογικά.
Αναφερόμενος στο συγκεκριμένο θέμα ο πρωθυπουργός στις προγραμματικές του δηλώσεις, εξέπεμψε αυστηρό μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση λέγοντας: «Θέλω να προειδοποιήσω όλους όσοι έχουν βολευτεί πίσω από μία μακροχρόνια στρεβλή πραγματικότητα, που επιμερίζει άδικα τα φορολογικά βάρη στις πλάτες όλων όσων δεν μπορούν να κρύψουν τα εισοδήματά τους. Τους λέω, λοιπόν, ξεκάθαρα ότι αυτή η κυβέρνηση διαθέτει και την πολιτική νομιμοποίηση και τη βούληση και την τεχνογνωσία να σας εντοπίσει και να σας υποχρεώσει να κάνετε το αυτονόητο, να πληρώνετε δηλαδή τους φόρους που αναλογούν στο πραγματικό σας εισόδημα».
Στην πρώτη γραμμή της νέας προσπάθειας της κυβέρνησης βρίσκεται η περαιτέρω αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Από το 2021 έχει δοθεί κίνητρο για δήλωση δαπανών από 19 κατηγορίες ελευθέρων επαγγελματιών, με αντάλλαγμα την μείωση του 20% των δαπανών έως και 5.000 ευρώ από το φορολογητέο εισόδημα. Ένα μέτρο που θα οδηγούσε σε μείωση φόρου έως και 2.200 ευρώ. Παρόλα αυτά, το συγκεκριμένο μέτρο δεν απέφερε ικανοποιητικά αποτελέσματα. Ένας από τους λόγους για τους οποίους φαίνεται ότι δεν απέδωσε είναι το γεγονός ότι η μείωση του φόρου εισοδήματος που κερδίζει ο φορολογούμενος που ζητά και λαμβάνει απόδειξη από συγκεκριμένες κατηγορίες επαγγελματιών είναι πολύ μικρότερη από την έκπτωση που του κάνει ο επαγγελματίας στην τελική τιμή αν δεν πάρει απόδειξη.
Στην προσπάθεια αντιμετώπισης της «μαύρης οικονομίας» θα εξεταστεί η παροχή νέων φορολογικών κινήτρων για την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών όπως η υποχρεωτική επέκταση των POS σε περισσότερες οικονομικές δραστηριότητες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το 2022 ο συνολικός αριθμός των ενεργών καρτών πληρωμών σε κυκλοφορία ανήλθε σε 20,6 εκατ., αυξημένος κατά 4% σε σχέση με το 2021. Ο συνολικός αριθμός συναλλαγών με κάρτες πληρωμών έφτασε σε 1,93 δισ. από 1, 65 δισ. το 2021, αυξημένες κατά 16% σε σχέση με το 2021. Οι χρεωστικές κάρτες συνέχισαν να αποτελούν το κύριο υποκατάστατο της χρήσης μετρητών, με ποσοστό συμμετοχής 92% στο συνολικό αριθμό συναλλαγών με όλα τα είδη καρτών πληρωμών. Όσον αφορά την αξία των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών, ανήλθε στα 94 δισ. ευρώ, αυξημένη κατά 14% συγκριτικά με το 2021.
Η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών έχει περιορίσει τις απώλειες από τις δυνητικές εισπράξεις ΦΠΑ στα 2-3 δις. ευρώ από 5-6 δις. ευρώ που ήταν μέχρι πρότινος. Και πάλι όμως το ποσό είναι αρκετά σημαντικό αν αναλογιστεί κανείς ότι ισοδυναμεί με τον ΕΝΦΙΑ που εισπράττεται για ένα έτος.
Μία ακόμα αλλαγή που αναμένεται να «έρθει» σχετίζεται με την καταβολή των κοινωνικών επιδομάτων. Oι δικαιούχοι θα καλούνται να εξαργυρώνουν τα ποσά που λαμβάνουν μέσω των επιδομάτων σε επιχειρήσεις. Δηλαδή δεν θα μπορούν να σηκώσουν τα μετρητά. Βασικός στόχος είναι τα ποσά που εισπράττονται να δαπανώνται για την κάλυψη βασικών αναγκών.
Μένει η κυβέρνηση να προσδιορίσει τη λίστα των επιδομάτων που θα καταβάλλονται με τον νέο τρόπο, τυχόν εξαιρέσεις αλλά και από πότε θα ξεκινήσει ο νέος τρόπος καταβολής αυτών. Άλλωστε παρόμοιο σύστημα είχε εφαρμοστεί για την καταβολή του fuel pass, power pass αλλά και του market pass.
Επιπλέον, δεν έχει καθοριστεί ακόμη το ύψος της χρηματικής αμοιβής που θα λαμβάνουν όσοι φορολογούμενοι συμβάλλουν στην αποκάλυψη φαινομένων φοροδιαφυγής κάνοντας χρήση της εφαρμογής Appodixi.
Την ίδια ώρα η ηλεκτρονική διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS διαπιστώθηκε στο παρά πέντε της εφαρμογής της, στο τέλος Ιουνίου, ότι πάσχει από τεχνικά προβλήματα και μάλλον θα καθυστερήσει για λίγο ακόμα.
Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην τελευταία έκθεση της για το Πρόγραμμα Σταθερότητας της Ελλάδας αναφέρει ότι η φορολογική συμμόρφωση θα μπορούσε να βελτιωθεί με την επέκταση της εφαρμογής των ηλεκτρονικών πληρωμών και την αυξημένη χρήση των πληροφοριών που προέρχονται από τις ηλεκτρονικές πληρωμές. Ως παράδειγμα έφερνε την απόκλιση που καταγράφεται μεταξύ των χαμηλών δηλωθέντων εισοδημάτων και του κύκλου εργασιών των αυτοαπασχολούμενων.