Με πέντε καυτά μέτωπα στην οικονομία έρχεται αντιμέτωπη η νέα κυβέρνηση που θα πρέπει να πιάσει αμέσως δουλειά προκειμένου να διαχειριστεί μείζονα προβλήματα, όπως η ακρίβεια και ο πληθωρισμός το υψηλό κόστος χρήματος από τις αυξήσεις στα επιτόκια και το ιδιωτικό χρέος των 257 δισ. ευρώ.
Στην ατζέντα με τα ανοιχτά θέματα βρίσκονται ακόμη η επανεξέταση του φορολογικού πλαισίου για τους ελεύθερους επαγγελματίες, η ενίσχυση των μισθών, τα πρωτογενή πλεονάσματα και οι νέοι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας που θα κρίνουν την έκταση της δημοσιονομικής προσαρμογής και των κοινωνικών παροχών.
Αναλυτικότερα η ατζέντα με τις προκλήσεις περιλαμβάνει:
1. Δημοσιονομική πειθαρχία: Εν όψει της διαμόρφωσης του νέου Συμφώνου Σταθερότητας που θα ενεργοποιηθεί από το 2024 στη νέα κυβέρνηση πέφτει το βάρος της διαπραγμάτευσης για το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων με στόχο να μην αποτελέσουν θηλιά για την οικονομία. Ένα πρώτο στίγμα έχει δοθεί από την Κομισιόν με τη δημοσιοποίηση των δημοσιονομικών κατευθύνσεων και την τοποθέτηση του πήχη στο 2,3% του ΑΕΠ αλλά το πού ακριβώς θα «καθίσει η μπίλια» θα αποφασισθεί το φθινόπωρο οπότε θα εξειδικευθούν οι στόχοι και το χρονοδιάγραμμα καθώς και οι δεσμεύσεις και στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων που θα υλοποιηθούν την επόμενη τετραετία και συνδέονται ευθέως με το Ταμείο Ανάκαμψης. Πάντως με βάση το Πρόγραμμα Σταθερότητας η Αθήνα έχει προεξοφλήσει το μέγεθος της δημοσιονομικής προσαρμογής θέτοντας το πήχη για το πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,1% του ΑΕΠ το 2023 και ακόμα υψηλότερα στο 2,1% του ΑΕΠ το 2024, στο 2,3% του ΑΕΠ το 2025 και στο 2,5% του ΑΕΠ το 2026. Τα νέα πλεονάσματα αλλά και οι οροφές στις πρωτογενείς δαπάνες που μπαίνουν στο νέο Σύμφωνο Σταθερότητας καθιστούν δύσκολο στην πράξη το πρόγραμμα της επόμενης κυβέρνησης, καθώς μόνο αν γίνουν αλλαγές στο μείγμα των φόρων θα υπάρξει η δυνατότητα για αντίστοιχες παροχές.
2. Ακρίβεια – πληθωρισμός: Μετά τα πλήγματα στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς από το κύμα των ανατιμήσεων σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες και με τη συνέχιση των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας το στοίχημα είναι σε πρώτη φάση η αναπλήρωση των εισοδηματικών απωλειών και σε δεύτερη η «διάχυση» του αναπτυξιακού οφέλους στους μισθούς και τις συντάξεις και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Προτεραιότητα αποτελούν η αναπροσαρμογή του κατώτατου και του μέσου μισθού στον ιδιωτικό τομέα καθώς και αύξηση των συντάξεων και των επιδομάτων σε αδύναμα οικονομικά στρώματα. Επίσης στη πρώτη γραμμή βρίσκεται η καθιέρωση νέου μισθολογίου στο δημόσιο τομέα με αναπροσαρμογή του βασικού μισθού και ενσωμάτωση επιδομάτων στις συνολικές αποδοχές και αλλαγές στα μισθολογικά κλιμάκια, με έμφαση στους εισαγωγικούς μισθούς και στις θέσεις ευθύνης.
3. Ιδιωτικό χρέος: Με το πληθωρισμό να τρέχει με υψηλές ταχύτητες και να ασκεί πιέσεις στα εισοδήματα και στην κατανάλωση εκ των πραγμάτων τίθεται θέμα διορθωτικών παρεμβάσεων στα προγράμματα ρυθμίσεων για την διευκόλυνση των φυσικών προσώπων και των επιχειρήσεων στην αποπληρωμή των οφειλών προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία και την αποτροπή περαιτέρω διόγκωσης του χρέους στο Δημόσιο που στερεί πολύτιμα έσοδα στα κρατικά ταμεία. Τα «κόκκινα» χρέη προς την Εφορία ανέρχονται σε 114 δισ. ευρώ και αν προστεθούν τα 28 δισ. ευρώ των οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία και τα 115 δισ. ευρώ των δανείων (72 δισ. ευρώ είναι επιχειρηματικά δάνεια, 29,38 δισ. ευρώ είναι στεγαστικά και περίπου 8,6 δισ. ευρώ είναι καταναλωτικά) αθροίζεται ένα ποσό που ξεπερνά τα 257 δισ. ευρώ.
4. Φορολογική μεταρρύθμιση: Είναι κοινή παραδοχή αποτελεί ότι το φορολογικό σύστημα χρειάζεται ριζικές αλλαγές με στόχο την ελάφρυνση των μεσαίων εισοδημάτων, την δικαιότερη κατανομή του φορολογικού βάρους, τη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, την αντιμετώπιση του ανταγωνισμού από τις γειτονικές χώρες και την στήριξη των επενδύσεων. Στο επίκεντρο θα βρεθούν οι αλλαγές στη κλίμακα και τους συντελεστές φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, ο περιορισμός του φορολογικού βάρους στις επιχειρήσεις καθώς και η επανεξέταση των συντελεστών του ΦΠΑ. Στο πλαίσιο της φορολογικής μεταρρύθμισης αναμένεται να τεθούν στο τραπέζι οι φοροαπαλλαγές και οι εκπτώσεις που ισχύουν σήμερα για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις καθώς και οι 1.047 δαπάνες που μειώνουν το φόρο ή παρέχουν πλήρη απαλλαγή. Στο πλαίσιο αυτό θα γίνει έλεγχος και καταγραφή όλων των φοροαπαλλαγών για να προσδιοριστεί το κόστος τους για τον προϋπολογισμό και τα οφέλη και οι κατηγορίες των δικαιούχων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού ο αριθμός των φοροαπαλλαγών ανέρχονται σήμερα στις 1.047 με το δημοσιονομικό κόστος τους να φθάσει στα 12,88 δισ. ευρώ.
5. Επανεξέταση των φόρο-κινήτρων για τις ηλεκτρονικές αποδείξεις: Τα στοιχεία δείχνουν ότι το μέτρο της έκπτωσης φόρου έως 2.200 ευρώ με αποδείξεις από 20 κατηγορίες επαγγελματιών απέτυχε και στο τραπέζι εκ των πραγμάτων μπαίνει η καθιέρωση νέου συστήματος εκπτώσεων στους φορολογούμενους για το χτύπημα της φοροδιαφυγής από τη μη έκδοση αποδείξεων.
Μάριος Χριστοδούλου
www.bankingnews.gr