Το πρώτο τεστ για τον νέο υπουργό Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ και την καινούργια επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν πλησιάζει. Τα συναλλαγματικά αποθέματα έχουν σημειώσει βουτιά από τις προσπάθειες στήριξης της λίρας που βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά έναντι του δολαρίου με την ισοτιμία να διαμορφώνεται στο 23,6 με απώλειες 20% μόνο φέτος.
Ο πληθωρισμός τρέχει με 40%, επισήμως τουλάχιστον, την ώρα που τα επιτόκια διαμορφώνονται σε μόλις 8,5%. Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε απροσδόκητα στα 5,4 δις δολάρια. Και το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης κάνει ράλι 25% σε ιστορικά υψηλά, εάν λόγω της υποχώρησης της λίρας όποιος έχει αγοράσει μετοχές -σto τοπικό νόμισμα- χάνει περίπου 20% λόγω της υποτίμησης.
Αυτά είναι τα άμεσα προβλήματα που καλούνται να διαχειριστούν Σισμέκ και Ερκάν, με την κεντρική τράπεζα μάλιστα να ετοιμάζεται να συνεδριάσει για πρώτη φορά στις 22 Ιουνίου, σύμφωνα με το επίσημο πρόγραμμα που ανακοινώνει στον ιστότοπό της.
Τι περιμένουν οι αγορές
Τώρα οι αγορές περιμένουν τα πρώτα δείγματα γραφής από το νέο οικονομικό επιτελείο της Τουρκίας. Ο Ερντογάν όρισε τον Σιμσέκ ως υπουργό Οικονομικών για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές πιέσεις που έχουν παγιώσεις τον πληθωρισμό και κάνουν να χάνονται δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια συναλλαγματικών αποθεμάτων. Όμως, μετά από χρόνια αντισυμβατικών πολιτικών –όπως χαμηλά επιτόκια σε περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού- και η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών που έχουν επανειλημμένα δεχτεί μεγάλο πλήγμα από κρατικές παρεμβάσεις στις αγορές της Τουρκίας, πιθανότατα θα χρειαστεί πολύ μεγαλύτερη προσπάθεια, σχολίαζαν διεθνείς αναλυτές στο Reuters.
Η αισιοδοξία μερίδας της αγοράς για αλλαγή πολιτικής από την Τουρκία προέρχεται μεταξύ άλλων από την αυξανόμενη πεποίθησή τους ότι η χώρα έχει σχεδόν ξεμείνει από επιλογές στις ανορθόδοξες πολιτικές που ακολουθεί, όπως φάνηκε από το ρεκόρ στο έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που ανακοινώθηκε.
Οι διεθνείς επενδυτές έχουν υποδεχτεί με ικανοποίηση το βετεράνο οικονομολόγο Σιμτσέκ ελπίζοντας ότι θα έχει την ελευθερία να χαράξει πολιτικές που θα αντιμετωπίσουν τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα της χώρας. Στις πρώτες του δηλώσεις μάλιστα ο ίδιος έκανε λόγο για την ανάγκη διαφάνειας, προβλεψιμότητας και χρηστών οικονομικών πρακτικών. Δείγματα γραφής περιμένουν οι αγορές και από την Ερκάν, ειδικά στις 22 Ιουνίου.
Κλειδί η πορεία της λίρας Τουρκίας και τα αποθέματα
Η νέα υποχώρηση στην αξία της λίρας Τουρκίας και μετά τις εκλογές αποδίδεται από ορισμένους διεθνείς παράγοντες στην μείωση ή ακόμη και παύση των παρεμβάσεων της Άγκυρας στις διεθνείς αγορές για στήριξη του νομίσματος, στα πλαίσια πιθανής επανεξέτασης πολιτικής.
Με τον επίσημο πληθωρισμό στα επίπεδα του 40% και τα επιτόκια της λίρας να έχουν μειωθεί με επιθυμία του Ερντογάν στο 8,5%, η Τουρκία έχει το χαμηλότερο κόστος δανεισμού από οποιαδήποτε άλλη μεγάλη οικονομία στον κόσμο.
Οι συνεχείς παρεμβάσεις ειδικά πριν τις εκλογές για τη στήριξη του εθνικού νομίσματος έχουν μειώσει σημαντικά τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας, με οικονομολόγους του Bloomberg να εκτιμούν ότι μόνο για το σκοπό αυτό δαπανήθηκαν από το Δεκέμβριο του 2021 έως και το Μάιο του 2023 σχεδόν 200 δις δολάρια. Μόνο τους μήνες πριν τις εκλογές εκτιμάται ότι δαπανήθηκαν για τη στήριξη της λίρας συναλλαγματικά αποθέματα άνω των 50 δις δολαρίων.
Θα αλλάξει πολιτική ο Ερντογάν;
Ουσιαστικά ο Ερντογάν, που αυτοχαρακτηρίζεται ως εχθρός των υψηλών επιτοκίων, θα πρέπει να αποδείξει ότι θα επιτρέψει στον Σίμσεκ και στην Ερκάν η οποία είναι το πέμπτο πρόσωπο ως επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας τα τελευταία χρόνια, να κάνουν ό,τι θεωρούν απαραίτητο για να αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός και βουτιά της λίρας.
Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε απροσδόκητα στα 5,4 δισεκατομμύρια δολάρια τον Απρίλιο, σύμφωνα με στοιχεία της κεντρικής τράπεζας που είδαν το φως της δημοσιότητας στις αρχές της εβδομάδας, από 4,9 δισεκατομμύρια δολάρια τον Μάρτιο.
Όσον αφορά τη λίρα, οι πολυετείς συνεχείς δαπανηρές παρεμβάσεις εξάντλησαν τα συναλλαγματικά αποθέματα διατηρώντας το νόμισμα κάπως πιο σταθερό, με τεχνητό όμως τρόπο.