Δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις για την παγκόσμια παραγωγή ρυζιού, η οποία αναμένεται να είναι μειωμένη κατά 8,7 εκατ. τόνους, ενώ άσχημα παραμένουν τα μαντάτα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Αν και η ελληνική παραγωγή τη σεζόν 2022 –‘23 ήταν μειωμένη περίπου κατά 20 με 25%, η γενικότερη έλλειψη ρυζιού, που παρατηρήθηκε και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αφού η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα η Ιταλία, για δύο συνεχόμενα χρόνια πλήττεται από έντονη ξηρασία, δημιούργησε μία έντονη ζήτηση του ελληνικού ρυζιού στις εξαγωγές και μάλιστα σε υψηλές τιμές.
Το ελληνικό ρύζι, το οποίο είναι καθαρά εξαγώγιμο προϊόν, διατηρεί δυναμική παρουσία τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και στο εξωτερικό, κατατάσσοντας την χώρας μας από τις κορυφαίες σε παραγωγή σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μαζί, με την Ιταλία και την Ισπανία.
«Στην Ελλάδα δεν κινδυνεύουμε να ξεμείνουμε από ρύζι, σύμφωνα τουλάχιστον με τα δεδομένα, που έχουμε ως σήμερα»», λέει στον ΟΤ ο πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ρυζιού κ. Χρήστος Γκατζάρας, εξηγώντας ότι οι ανάγκες της χώρας μας καλύπτονται στο μεγαλύτερο μέρος από την εγχώρια παραγωγή.
Να σημειωθεί ότι, η χώρα μας παράγει περίπου 240.000 τόνους αναποφλοίωτο ρύζι, εκ των οποίων οι 90.000 τόνοι περίπου προορίζονται για την ελληνική αγορά και οι υπόλοιποι για εξαγωγή.
Τιμές σε υψηλά επίπεδα
«Οι συνθήκες που επικρατούν σε ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο με τις μειωμένες παραγωγές, ευνόησε το ελληνικό ρύζι, ώστε να διατηρηθούν οι τιμές σε υψηλά επίπεδα», λέει στον ΟΤ ο κ. Χρήστος Γκατζάρας.
Όπως εξηγεί μπορεί η τιμή για τον παραγωγό να έχει αυξηθεί κατά 30 με 40%, όμως έχει αυξηθεί και το κόστος παραγωγής: «Η συνάρτηση της τιμής με το κόστος παραγωγής είναι περίπου στα ίδια επίπεδα με τα 2 τελευταία χρόνια», σημειώνει.
Καλλιέργεια που «ξεπλένει» το έδαφος
Περίπου οχτώ δεκαετίες μετρά η συστηματική καλλιέργεια ρυζιού στην Ελλάδα, όταν εισήχθη ως μία καινοτόμα καλλιέργεια, με την ιδιότητα να «ξεπλένει» το έδαφος και να βελτιώνει την ποιότητά του.
Το ελληνικό ρύζι καλλιεργείται σε μία έκταση περίπου 250.00 στρεμμάτων. Οι ορυζώνες βρίσκονται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, στο Δέλτα των ποταμών Αξιού, Λουδία και Αλιάκμονα, αλλά και στις παρόχθιες περιοχές των ποταμών Αχελώου, Σπερχειού και Έβρου, όπου παράγεται περίπου το 75% του ελληνικού ρυζιού, ενώ οι υπόλοιπες εκτάσεις βρίσκονται στους νομούς Ημαθίας, Πιερίας, Καβάλας, Φθιώτιδας και Αιτωλοακαρνανίας.
Την τρέχουσα σεζόν 2022-’23 η εγχώρια παραγωγή μειώθηκε περίπου κατά 25% λόγω της στροφής των ορυζοπαραγωγών σε άλλες καλλιέργειες όπως το βαμβάκι.
Στην χώρα μας καλλιεργούνται κυρίως οι μεσόσπερμες ποικιλίες τύπου Japonica, όπως Ronaldo, Carolina και Gloria CL, οι οποίες έχουν προσαρμοστεί στο κλίμα της Ελλάδας. Την ίδια στιγμή, οι εισαγωγές ρυζιού στη χώρα μας περιορίζονται κυρίως σε ποικιλίες που δεν καλλιεργούνται, όπως μπασμάτι και μαύρο ρύζι.
Μειωμένες εκτάσεις στην Ιταλία
Μάχη με την ξηρασία δίνουν για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά οι αγρότες στην Ιταλία, οι οποίοι οδηγούνται σε μείωση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 χρόνων.
Σύμφωνα με τις ιταλικές συνεταιριστικές οργανώσεις, το 2023 δεν θα σπαρθούν πάνω από 211.000 εκτάρια, μία από τις μικρότερες εκτάσεις, που έχει καλλιεργηθεί τις δύο τελευταίες δεκαετίες, λόγω της έλλειψης νερού.
Το ρύζι, το οποίο εισήχθη στην Ιταλία στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα, είναι από τις πιο υδροβόρες καλλιέργειες, με 3.000 έως 10.000 λίτρα νερού να απαιτούνται για την παραγωγή ενός κιλού προϊόντος, ανάλογα με τις ποικιλίες και άλλες συνθήκες.
Να σημειωθεί ότι, η Ιταλία καλλιεργεί περίπου το 50% του ρυζιού που παράγεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και είναι ο μοναδικός παραγωγός στον κόσμο των τύπων που είναι πιο κατάλληλοι για ριζότο, όπως το Arborio και το Carnaroli.
Παγκόσμιο έλλειμμα 8,7 εκατ. τόνων
Την μεγαλύτερη έλλειψη ρυζιού των τελευταίων 20 χρόνων πρόκειται να βιώσει η παγκόσμια αγορά, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Fitch Solutions.
Ειδικότερα, το παγκόσμιο έλλειμμα για το 2022-2023 αναμένεται να φτάσει τους 8,7 εκατ. τόνους, ενώ οι τιμές συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία, οι οποίες αναμένεται να παραμείνουν υψηλές και το 2024.
Η τιμή του ρυζιού ήταν κατά μέσο όρο 17,30 δολάρια/cwt φέτος και θα μειωθεί μόνο στα 14,50 δολάρια/cwt το 2024, σύμφωνα με την έκθεση. Το cwt είναι μια μονάδα μέτρησης για ορισμένα προϊόντα όπως το ρύζι.
Η έλλειψη είναι αποτέλεσμα του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία, καθώς και της κακοκαιρίας σε ρυζοπαραγωγικές οικονομίες όπως η Κίνα και το Πακιστάν.
Το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους, εκτάσεις γεωργικών εκτάσεων στη μεγαλύτερη παραγωγό ρυζιού στον κόσμο, Κίνα, δέχτηκαν χτύπημα από έντονες καλοκαιρινές βροχοπτώσεις και πλημμύρες.
Οι συσσωρευμένες βροχοπτώσεις στην επαρχία Guangxi και Guangdong της χώρας, τους κύριους κόμβους παραγωγής ρυζιού της Κίνας, ήταν οι δεύτερες υψηλότερες σε τουλάχιστον 20 χρόνια, σύμφωνα με την εταιρεία γεωργικών αναλύσεων Gro Intelligence.
Ομοίως, το Πακιστάν -το οποίο αντιπροσωπεύει το 7,6% του παγκόσμιου εμπορίου ρυζιού- είδε την ετήσια παραγωγή να βυθίζεται κατά 31% ετησίως από σοβαρές πλημμύρες πέρυσι.