«Δεν θα δούμε νέα Lehman Brothers» μοιάζει να δηλώνει με τις πράξεις της η Κριστίν Λαγκάρντ, αφού εν μέσω «θύελλας» στο τραπεζικό σύστημα και τις αγορές, αυξάνει τα βασικά επιτόκια του ευρώ κατά 0,50%: Η πρόεδρος της ΕΚΤ δεν αλλάζει τις αποφάσεις της για αναπροσαρμογή των επιτοκίων και όπως λένε άνθρωποι κοντά στην έδρα της Κεντρικής Τράπεζας στην Φρανκφούρτη αυτή η εξέλιξη αποτυπώνει και την πίστη της ότι δεν θα εξαπλωθεί η κρίση στην Γηραιά Ήπειρο, παρά τους «τριγμούς» στην Credit Suisse.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι αυξάνονται εκ νέου τα επιτόκια συνιστά πλήγμα στον οικογενειακό προϋπολογισμό των νοικοκυριών που έχουν δάνεια συνδεδεμένα με τα επιτόκια του ευρώ, καθώς από το περασμένο καλοκαίρι βλέπουν τις δόσεις τους ως και να έχουν διπλασιαστεί.
Η εκτίμηση της Φρανκφούρτης εν μέσω τραπεζικής θύελλας
Και ενώ οι δανειολήπτες διαπιστώνουν πως το διαθέσιμο εισόδημά τους διαρκώς συρρικνώνεται μέσω των αυξήσεων των επιτοκίων, τραπεζικές πηγές θεωρούν πως η αναπροσαρμογή του βασικού επιτοκίου δείχνει και την πεποίθηση της προέδρου της ΕΚΤ, ότι η Ευρώπη αντέχει παρά τους κραδασμούς που προκλήθηκαν τόσο από τις πτωχεύσεις των αμερικανικών τραπεζών όσο και από την παραδοχή της Credit Suisse για τις.. αδυναμίες της.
Στην Φρανκφούρτη φαίνεται πως εκτιμούν ότι το συντριπτικό ποσοστό των ευρωπαϊκών –όπως και των ελληνικών- τραπεζών είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένο με περιορισμένο ποσοστό «κακών» δανείων και με εκκαθαρισμένες σε μεγάλο βαθμό τις «αμαρτίες» του παρελθόντος και άρα «θωρακισμένο».
Αλλά και για τις εξελίξεις στην άλλη όχθη του Ατλαντικού η ΕΚΤ μοιάζει να διατηρεί την ψυχραιμία της εκτιμώντας πως οι τράπεζες λιανικής που «έσκασαν» δεν έχουν τέτοια μεγέθη ικανά να προκαλέσουν κρίση ανάλογη εκείνης που προέκυψε λόγω Lehman Brothers. Ο όποιος αντίκτυπος θα περιοριστεί στις νεοφυείς επιχειρήσεις, υπό την έννοια ότι θα δυσκολέψει η χρηματοδότησή τους καθώς ενδεχομένως η κερδοφορία θα συνιστά εφεξής σοβαρή παράμετρο στην δανειοδότηση μίας επιχείρησης.
«Ψαλιδίζεται» το διαθέσιμο εισόδημα λόγω των αυξήσεων επιτοκίων
Όπως και να έχει, μία ακόμη αύξηση των βασικών επιτοκίων του ευρώ έρχεται να «ψαλιδίσει» και άλλο το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών που έχουν δάνεια συνδεδεμένα με τα ευρω-επιτόκια: Το euribor εκτιμάται ότι θα σταθεροποιηθεί σε υψηλά επίπεδα της τάξης του 3,5% –ενώ είναι πιθανό ακόμη και το 4,5%– έως τα τέλη του χρόνου, ακολουθώντας την πορεία του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ, που μετά και την τελευταία αύξηση βρίσκεται πλέον στο 3%.
Με βάση τις εκτιμήσεις, η αποκλιμάκωση των επιτοκίων θα ξεκινήσει από τα τέλη του α’ τριμήνου του 2024 και μετά, αλλά οι μειώσεις θα είναι σταδιακές με συνέπεια το μέσο επιτόκιο το 2024 να τοποθετείται στο 2,75% και στο 2,55% σε δύο χρόνια από σήμερα.
Η αύξηση των επιτοκίων επηρεάζει σημαντικά όλα τα δάνεια που είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο και συνδέονται ευθέως με το euribor, με έμφαση τόσο στα επιχειρηματικά δάνεια όσο και στα στεγαστικά, που αποτελούν περίπου το 90% του χαρτοφυλακίου των 115 δισ. ευρώ τραπεζών, αλλά και όλα τα δάνεια που έχουν πουληθεί σε funds, το ύψος των οποίων ανέρχεται σε 87 δισ. ευρώ.
Οι μεγάλοι «χαμένοι» των αυξήσεων των επιτοκίων
«Σοκ» προκαλεί στους δανειολήπτες ενός στεγαστικού δανείου η «βίαιη» αναπροσαρμογή των βασικών επιτοκίων του ευρώ και είναι ενδεικτικό πως η αύξηση στη μηνιαία δόση, μέσου δανείου 100.000 ευρώ, από τον Ιούλιο έως και σήμερα –και πριν τη νέα αύξηση του 0,50% αυτής της εβδομάδας- κυμαίνεται από 34,8% έως 117,6% (!) ανάλογα με τη χρονική του διάρκεια!
Πόσο όμως έχει επιβαρυνθεί το μήνα ένα μέσο νοικοκυριό με στεγαστικό δάνειο, κυμαινόμενου επιτοκίου, για παράδειγμα ύψους 100.000 ευρώ με διάρκεια 15, 20 και 30 έτη;
- Οι μεγάλοι χαμένοι -που συνήθως αποτελούν και την πλειοψηφία- είναι όσοι δανειολήπτες έχουν πάρει στεγαστικό δάνειο με χρονική διάρκεια 30 χρόνια. Το καλοκαίρι του 2022 πριν την πρώτη αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ πλήρωναν μηνιαία δόση μόλις 250 ευρώ. Το επιτόκιο τότε ήταν στο 2,50% με το Euribor, πάνω στο οποίο βασίζονται τα στεγαστικά, να ήταν μηδενικό. Σήμερα, το επιτόκιο έχει φθάσει στο 5% και η μηνιαία δόση στα 544 ευρώ. Αυξημένη κατά 294 ευρώ (!) και σε ποσοστό κατά 117,6%! Με την εκτίμηση να είναι ότι θα ακολουθήσουν άλλες τρεις αυξήσεις από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τους αναλυτές να ανεβάζουν το Euribor ακόμη και στο 4,50% και το συνολικό επιτόκιο στο 7% η μηνιαία δόση από τα 544 ευρώ που είναι σήμερα θα σκαρφαλώσει στα 673 ευρώ (+423 ευρώ από την αρχή της αύξησης των επιτοκίων). Θα αυξηθεί δηλαδή ένα επιπλέον 23,71%. Στην περίπτωση αυτή ο δανειολήπτης μέσα σε 1 με ενάμιση χρόνο θα δει τη μηνιαία δόση να αυξάνεται κατά 169,2%!
- Οι επόμενοι «ριγμένοι» της σκληρής πραγματικότητας είναι όσοι έχουν πάρει στεγαστικό (100.000 ευρώ) με χρονική διάρκεια 20 χρόνια. Εδώ το περασμένο καλοκαίρι ο δανειολήπτης πλήρωνε κάθε μήνα δόση 536 ευρώ, με επιτόκιο 2,50%. Σήμερα η δόση έχει αυξηθεί κατά 24,4% στα 667 ευρώ το μήνα (+131 ευρώ), το Euribor από 0% στο 2,50% και το συνολικό επιτόκιο στο 5%. Στο σενάριο που το Euribor, με δεδομένες και τις επόμενες αυξήσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ φθάσει στο 4,50%, η δόση θα ανέλθει στα 783 ευρώ (+247 ευρώ σε σχέση με πριν τις αυξήσεις) σημειώνοντας συνολική αύξηση 46,08%.
- Σε κάπως καλύτερη κατάσταση, με δεδομένο ότι πλήρωναν ήδη υψηλότερη μηνιαία δόση, είναι όσοι δανειολήπτες έχουν πάρει στεγαστικό με διάρκεια 15 χρόνια. Πριν την πρώτη αύξηση πλήρωναν για στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ, 672 ευρώ δόση το μήνα, αύξηση δηλαδή 18,6%. Σήμερα πληρώνουν 797 ευρώ το μήνα (+125 ευρώ) με euribor 2,50% και συνολικό επιτόκιο 5%. Εάν το Euribor ανέλθει σε 4,50% και το συνολικό επιτόκιο στο 7% η μηνιαία δόση θα φθάσει στα 906 ευρώ (+233 ευρώ συνολικά), αυξημένη κατά 34,8% σε σχέση με την περίοδο προ αύξησης των επιτοκίων.