Την ώρα που η κυβέρνηση διατείνεται ότι έχει σκύψει πάνω από το τεράστιο πρόβλημα στέγασης που έχει προκύψει στη χώρα και έχει θεσπίσει ένα επαρκές πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας, ανυπολόγιστος αριθμός κατοικιών του τέως ΟΕΚ έχουν μπει παρανόμως στο στόχαστρο των funds. Παρά το γεγονός ότι σειρά νόμων προστατεύει αυστηρά τα σπίτια αυτά, ούτε η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας ούτε η διοίκηση του τέως ΟΑΕΔ – νυν ΔΥΠΑ, που είναι οι διάδοχοι φορείς του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας, ο οποίος καταργήθηκε το 2012, έχουν ενημερώσει τους ιδιοκτήτες για τα δικαιώματά τους. Εξαιτίας και αυτού του γεγονότος, πρόσφατα ένας 68χρονος συμπολίτης μας έφυγε από τη ζωή κυριολεκτικά με το κατασχετήριο στην τσέπη, καθώς θεώρησε ότι είχε χάσει το σπίτι του και δεν γνώριζε ότι αυτό προστατεύεται.
Στις 5 Οκτωβρίου 2022, η εταιρία διαχείρισης δανείων doValue Greece βάζει σε πλειστηριασμό για λογαριασμό της MEXICO FINANCE DAC, που εδρεύει στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας, το σπίτι του συμπολίτη μας Λ.Μ. στο Αίγιο για ένα χρέος του τελευταίου, ύψους 7.350 ευρώ, από καταναλωτικό δάνειο που έλαβε από τη Eurobank. Τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγός του δεν θέλησαν να ενημερώσουν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς τους και, καθώς δεν είχαν τις απαραίτητες τεχνολογικές γνώσεις, δεν έμαθαν ποτέ ότι ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός ήταν άγονος, καθώς δεν εμφανίστηκε κανείς ενδιαφερόμενος. Οπως είπε η κόρη του στη «δημοκρατία» (τα στοιχεία της είναι στη διάθεση της εφημερίδας), ο Λ.Μ. πέθανε από ανακοπή 20 ημέρες μετά, σε ηλικία μόλις 68 ετών, με την ίδια να θεωρεί ότι ο λόγος είναι ότι δεν μπόρεσε να αντέξει αυτή την εξέλιξη.
Απαγορεύεται διά ροπάλου
Ξετυλίγοντας το κουβάρι της υπόθεσης, η κυρία Α.Μ. διαπίστωσε ότι το σπίτι των γονιών της μπήκε σε πλειστηριασμό, καθώς το χρέος τον Φεβρουάριο του 2022 είχε εκτοξευθεί από τα 7.350 ευρώ στα 29.000 ευρώ, ενώ τον Φεβρουάριο του 2023 σε 39.000 ευρώ, όπως ενημερώθηκε από την τράπεζα. Ωστόσο, διαπίστωσε στη συνέχεια ότι η όλη διαδικασία ήταν εξαρχής άκυρη! Ο λόγος είναι ότι υπάρχει πλειάδα διατάξεων που το απαγορεύουν, και είναι οι εξής:
- Αρθρο 6, παρ. 13, του Ν.Δ. 775/1964 «περί κωδικοποιήσεως διατάξεων περί λαϊκής κατοικίας», η οποία ορίζει: «Υφισταμένης υποθήκης πάσα απαλλοτρίωσις του ακινήτου είναι άκυρος, επιτρεπομένης μόνο της μεταβιβάσεως λόγω προικός υπέρ κατιόντων ή αδελφών».
- Τα Ν.Δ. 2963/1954, άρθρο 20, Α.Ν. 163/67 άρθρο 12 και Ν.Δ. 910/1971, άρθρο 1, παρ. 3, σύμφωνα με το οποίο «δεν επιτρέπεται κατάσχεσις επί των από του ΟΕΚ κατασκευαζομένων και παραχωρουμένων εργατικών κατοικιών, μέχρι την αποπληρωμή του τιμήματος του ΟΕΚ».
Η δικηγόρος Αριάδνη Νούκα εξηγεί γιατί οι πλειστηριασμοί εργατικών κατοικιών είναι άκυροι: «O τέως Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας, και ήδη ΔΥΠΑ, στο πλαίσιο των στεγαστικών του προγραμμάτων συνδράμει τους εργαζομένους ιδιωτικού δικαίου για την απόκτηση κατοικίας υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Οι τρόποι της παρεχόμενης συνδρομής είναι τρεις: η παραχώρηση κατασκευασμένων από τον ΟΕΚ κατοικιών, η δανειοδότηση για στεγαστικούς λόγους με ίδια κεφάλαια του οργανισμού και η επιδότηση επιτοκίου σε στεγαστικό δάνειο που παρέχει η τράπεζα. Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, στις δύο πρώτες προαναφερόμενες περιπτώσεις, με μια σειρά διατάξεων, απαγορεύεται η κατάσχεση της κατασκευαζόμενης και παραχωρούμενης από τον ΟΕΚ εργατικής κατοικίας μέχρι την αποπληρωμή του τιμήματος στον ΟΕΚ. Επιπρόσθετα, στην περίπτωση δανείου με κεφάλαια του ΟΕΚ απαγορεύεται πριν από την εξόφληση του δανείου και επί δεκαετία από τη λήψη του κάθε δικαιοπραξία ή προσύμφωνο διάθεσης του ακινήτου ή σύσταση οποιουδήποτε εμπράγματου βάρους ή επιβολή κατάσχεσης – πράξεις οι οποίες, αν πραγματωθούν, είναι άκυρες. Η απαγόρευση διάθεσης σαφώς αφορά και τους πλειστηριασμούς. Σε περίπτωση που εκπλειστηριαστεί κατοικία, λόγω της ακυρότητας της διαθέσεως δεν επέρχεται η μεταβίβαση της κυριότητας επί του πλειστηριασθέντος ακινήτου στον υπερθεματιστή. Παρά τις ανωτέρω απαγορεύσεις, έχουν παρατηρηθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα περιπτώσεις επιβολής άκυρων κατασχέσεων επί κατοικιών εργατικής κατοικίας από τους εντολοδόχους των funds – servicers, κατά παραβίαση των ανωτέρω διατάξεων, οι οποίες μάλιστα θεσπίστηκαν για λόγους γενικότερου δημόσιου συμφέροντος. Οι πρακτικές αυτές πρέπει πάραυτα να εκλείψουν και οι επιβληθείσες κατασχέσεις να αρθούν χωρίς καμία απολύτως επιβάρυνση των ιδιοκτητών εργατικών κατοικιών».
Η «περίεργη» διατύπωση στο κατασχετήριο
Ιδιαίτερη αναφορά οφείλουμε να κάνουμε στο γεγονός ότι στο κατασχετήριο που υπογράφει η «πιστοποιημένη για διενέργεια ηλεκτρονικών πλειστηριασμών συμβολαιογράφος» όχι μόνο δεν γνωστοποιείται το σοβαρό νομικό κώλυμα, αλλά, αντιθέτως, αναφέρεται ότι «η επισπεύδουσα και τα όργανα της εκτέλεσης δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν κανένα νομικό ή πραγματικό ελάττωμα του πλειστηριαζόμενου ακινήτου και επομένως δεν φέρουν καμία σχετική ευθύνη, κάθε δε ενδιαφερόμενος συμμετέχει στον διενεργούμενο πλειστηριασμό αποκλειστικά με δική του ευθύνη, αφού προηγουμένως κάνει τον απαιτούμενο έλεγχο».
Δηλαδή, όχι μόνο αποκρύπτεται η αλήθεια, αλλά η επαγγελματίας συμβολαιογράφος -που ενδεχομένως θα έπρεπε να ελεγχθεί για τις πράξεις της- πετάει το μπαλάκι στον όποιον πλειοδότη.
«Η διοίκηση να καταθέσει αιτήσεις ανακοπής»
Η συνδικαλιστική παράταξη «Αδέσμευτη Φωνή Υπαλλήλων τέως ΟΕΚ», που αποκάλυψε την παρανομία, σημειώνει ότι «η μέχρι τώρα αντιμετώπιση του προβλήματος από τη ΔΥΠΑ ως καθολικού διαδόχου του ΟΕΚ είναι απελπιστική. Από ό,τι αποδείχτηκε, δεν κάνει απολύτως τίποτα, παρότι πλέον δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε» και καλεί τον διοικητή να ενημερώσει τον Δικηγορικό Σύλλογο, τους συμβολαιογράφους, τις τράπεζες, τα funds σχετικά με τις ειδικές διατάξεις προστασίας από πλειστηριασμούς που ισχύουν για τις εργατικές κατοικίες και για τα δάνεια του ΟΕΚ. Τέλος, σημειώνει πως η νομική υπηρεσία του οργανισμού πρέπει να είναι αυτή που θα καταθέσει τις αιτήσεις ανακοπών, ώστε να προστατέψει την περιουσία του.