Με υψηλούς ρυθμούς που έφτασαν το 5,6% αναπτύχθηκε η οικονομία της της Τουρκίας το 2022, με την ανάπτυξη να τροδοτείται από τις υψηλές καταναλωτικές δαπάνες, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η στατιστική υπηρεσία της χώρας. Το ποσοστό αύξηση του τουρκικού ΑΕΠ είναι διπλάσιο από το ποσοστό ανάπτυξης των οικονομιών των χωρών της G7 και υψηλότερο από το 3,9% που ήταν η πρόβλεψη του ΔΝΤ για τις οικονομίες των αναδυόμενων αγορών.
Η κατανάλωση τροφοδοτεί την άναπτυξη
Η έκθεση, σύμφωνα με τους Financial Times, δείχνει την διαφορετική οικονομική πολιτική που ασκεί Ερντογάν, o οποίος εστιάζει στην ανάπτυξη σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες που το οικονομικό τους επιτελείο επιλέγει την αύξηση του κόστος χρήματος για να τιθασεύσουν τις πληθωριστικές πιέσεις. Ο πληθωρισμός στην Τουρκία ξεπέρασε το 85% τον Οκτώβριο και παρέμεινε σχεδόν στο 60% τον περασμένο μήνα. Οι καταναλωτικές δαπάνες, οι οποίες αποτελούν σχεδόν το 60% της οικονομικής δραστηριότητας της Τουρκίας, αυξήθηκαν κατά 19,7% το 2022. Οι καταναλωτές σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού συχνά προτιμούν να αγοράζουν αγαθά παρά να περιμένουν να γίνουν ακριβότερα.
Η κυβέρνησή Ερντογάν έχει αυξήσει τον κατώτατο μισθό, τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και τις συντάξεις σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει ψήφους στις επερχόμενες εκλογές. «Ο τρόπος με τον οποίο η Τουρκία προσαρμόστηκε στο περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού ήταν μέσω της κυβερνητικής στήριξης», εξηγεί στους FT ο Liam Peach, οικονομολόγος της Capital Economics στο Λονδίνo, Λίαν Πιτς και προσθέτει ότι ο ρυθμός με τον οποίον αυξάνονται οι καταναλωτικές δαπάνες είναι ένα σημάδι ότι η οικονομία της Τουρκίας «υπερθερμαίνεται» ως αποτέλεσμα των μέτρων δημοσιονομικής στήριξης από την κυβέρνηση και τις απότομες μειώσεις των επιτοκίων πέρυσι.
Η επιμονή του Ερντογάν στη μείωση των επιτοκίων παρά την υψηλή αύξηση των τιμών και οι άλλες ανορθόδοξες προσεγγίσεις της κυβέρνησής του στην οικονομική πολιτική φούντωσαν το πρόβλημα του πληθωρισμού, σύμφωνα με τους οικονομολόγους. Η κεντρική τράπεζα μείωσε εκ νέου τα επιτόκια αυτόν τον μήνα, καθώς προσπάθησε να στηρίξει την οικονομία έναντι των επιπτώσεων του καταστροφικού σεισμού της 6ης Φεβρουαρίου, ο οποίος προκάλεσε υλικές ζημιές ύψους 34 δισ. δολαρίων, που αντιστοιχούν σε περίπου 3,8% του ΑΕΠ της Τουρκίας του 2022, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Οι αναλυτές εξακολουθούν να αξιολογούν τον πλήρη αντίκτυπο της καταστροφής στην οικονομία της Τουρκίας και πολλοί αναμένουν ένα βραχυπρόθεσμο πλήγμα στην ανάπτυξη που θα ακολουθηθεί από μια νέα αύξηση των κυβερνητικών δαπανών για τη χρηματοδότηση της τεράστιας προσπάθειας ανάκαμψης. Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της Τουρκίας προβλέπεται να μειωθεί στο 2,7% φέτος, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις οικονομολόγων που συγκεντρώνει η FactSet, πολλές από τις οποίες είχαν συνταχθεί πριν από τον σεισμό. Το εμπόριο παρέμεινε ισχυρό το 2022, με τις εξαγωγές να αυξάνονται κατά 9,1% και τις εισαγωγές να αυξάνονται κατά 7,9%.
Ωστόσο, το εμπόριο μετατράπηκε σε τροχοπέδη στο τέλος του περασμένου έτους, με τις εξαγωγές να μειώνονται σε τριμηνιαία βάση τόσο τους τελευταίους τρεις μήνες του 2022 όσο και το προηγούμενο τρίμηνο. Ο Πιτς και πολλοί άλλοι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η λίρα, η οποία στηρίζεται από την κεντρική τράπεζα αλλά και από τη κυβέρνηση παραμένει υπερβολικά ισχυρή – πλήττοντας την ανταγωνιστικότητα των τουρκικών εξαγωγών.