Πριν από ένα μήνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε ανώτατο όριο τιμής για την αγορά ρωσικού πετρελαίου στα 60 δολάρια το βαρέλι. Αυτό το μέτρο προκάλεσε εκτεταμένες συζητήσεις ακόμη και πανικό στη ρωσική δημοσια συζήτηση.
Μια εβδομάδα μετά την καθιέρωση του ανώτατου ορίου τιμών, τα μέσα ενημέρωσης έκαναν λογο για μείωση κατά 54% στις εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας μέσω της ανοικτής θάλασσας. Στην πραγματικότητα, η πτώση ήταν 20% – τα στοιχεία των μέσων ενημέρωσης βασίστηκαν στις κορυφαίες επιδόσεις του καλοκαιριού.
Πριν από την έναρξη του πολέμου, ο όγκος των εξαγωγών ρωσικού πετρελαίου δια θαλάσσης ήταν 2,9 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα (σήμερα είναι 2,3 εκατομμύρια βαρέλια).
Σχετικά με τις τιμές ασφάλισης και τα συμβόλαια των πλοίων
Άρθρο των FT υποστηρίζει ότι το ένα τέταρτο των εξαγωγών ρωσικού πετρελαίου καλύπτεται πλέον από ασφάλειες. Αυτό σύμφωνα με τους FT υποδηλώνει ότι η Ρωσία αποδέχεται τους όρους της Δύσης. Δέχτηκε δηλαδή να πουλά το πετρέλαιο της στις τιμές που υπαγορεύει το πλαφόν που επιβλήθηκε. Ο κύριος όρος της ΕΕ ήταν ότι εάν το φορτίο ρωσικού πετρελαίου πωλείται πάνω από την τιμή του πλαφόν, τότε δεν θα υπάρχει η δυνατότητα ασφάλισης.
Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο πεζή: οι τιμές βάσει μακροπρόθεσμων συμβάσεων που συνήφθησαν πριν από αρκετά χρόνια είναι μικρότερες από το ανώτατο όριο που εισήχθη, αφού κυμαίνονται γύρω στα 30-50 $ το βαρέλι.
Σε αυτό το επίπεδο τιμών λοιπόν, δεν υπάρχουν προβλήματα ακόμη και τώρα για ασφάλιση στη Δύση και ναύλωση πλοίων. Διότι οι συγκεκριμένες τιμές είναι ούτως ή άλλως χαμηλότερες από το πλαφόν που έχει επιβληθεί.
Και αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει αποδοχή των όρων και του πλαφόν των ΗΠΑ και της Ε.Ε. από τη Μόσχα.
Το πραγματικό αποτέλεσμα
Οι ρωσικές εταιρείες ενδέχεται να μειώσουν την παραγωγή πετρελαίου κατά 5-6% σε σχέση με το 2022. Μέχρι στιγμής, για τις ρωσικές εταιρείες πετρελαίου, αυτό δεν είναι σημαντικό και το κόστος που θα προκύψει από τη μείωση παραγωγής για τη διατήρηση των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου είναι ανεκτό.
Στην πραγματικότητα όμως:
▪️Τουρκικές εταιρείες αγόρασαν 2,1 εκατομμύρια τόνους ρωσικού πετρελαίου μόνο τον Οκτώβριο.
▪️Οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες παρείχαν «σκιώδη στόλο» για τη μεταφορά πετρελαίου. Στα ρωσικά λιμάνια Ust-Luga, Primorsk, Novorossiysk και Αγίας Πετρούπολης η παρουσία ελληνικών σκαφών έχει πολλαπλασιαστεί.
▪️Μεγάλες κινεζικές εταιρείες ανακοίνωσαν τη διακοπή των αγορών ρωσικού πετρελαίου, φοβούμενοι την πίεση των κυρώσεων. Αλλά ταυτόχρονα, ο όγκος των αγορών του ρωσικού πετρελαίου ESPO από μικρά κινεζικά διυλιστήρια αυξήθηκε.
▪️ Ινδικές εταιρείες αγόρασαν 3,5 εκατομμύρια τόνους ρωσικού πετρελαίου τον Οκτώβριο. Τώρα οι κρατικές εταιρείες πετρελαίου της Ινδίας δεν κάνουν νέες παραγγελίες, αφήνοντας το σε ιδιωτικές εταιρείες.
▪️Οι δυτικοί εταίροι έχουν εμπλέξει κολοσσούς πετρελαίου και φυσικού αερίου προκειμένου να ασκήσουν πίεση στις εξαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία. Η British Petroleum και η Exxon Mobil Corp άρχισαν να αρνούνται να χρησιμοποιούν πλοία που συμμετείχαν στη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου.
Πώς θα απαντήσει η ρωσική πλευρά;
▪️Αυξημένος εμπορικός στόλος.
Ο αναπληρωτής επικεφαλής του Υπουργείου Βιομηχανίας Viktor Yevtukhov ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα για ναυπήγηση 250-270 πλοίων (με σημερινή ανάγκη 240). Έχουν ήδη διατεθεί 130 δισεκατομμύρια ρούβλια για την εφαρμογή του προγράμματος μέχρι το 2027.
Τα πλοία θα πρέπει να σχεδιαστούν πρακτικά από την αρχή. Μέχρι σήμερα, υπάρχουν δυσκολίες με την τεκμηρίωση σχεδιασμού, η οποία συχνά επηρεάζει τον χρόνο παράδοσης.
▪️Κατασκευή νέων ναυπηγείων
Στη Ρωσία, η κατασκευή νέων ναυπηγείων ήδη υλοποιείται. Η PAO NOVATEK υλοποιεί ένα επενδυτικό έργο στο χωριό Belokamenka της περιοχής Murmansk “(ναυπηγείο Kola).
Στην Άπω Ανατολή, συνεχίζεται η κατασκευή του δεύτερου σταδίου του ναυπηγικού συγκροτήματος στην πόλη Bolshoy Kamen. Το ναυπηγικό συγκρότημα θα μπορεί να παράγει τάνκερ με εκτόπισμα έως 350.000 τόνους.
Το έργο της Zhatai Shipyard JSC στη Yakutia επίσης αναπτύσσεται.
▪️Άλλα μέτρα.
Συζητείται η δημιουργία ενός ενιαίου φορέα θαλάσσιων μεταφορών με την Ινδία, που θα επιτρέψει την αποφυγή προβλημάτων με την επιμελητεία και την ασφάλιση του πετρελαίου.
Η κατάσταση με το ανώτατο όριο των τιμών του πετρελαίου έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα στο Κρεμλίνο που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Αλλά δεν φαίνεται να προκαλεί «καταστροφή» όπως αποδεικνύεται από την παρουσία τόσο μακροπρόθεσμων συμβάσεων σε πολύ χαμηλότερες τιμές όσο και από την επαναφορά της αγοράς σε νέες συνθήκες.