Του Θάνου Τσίρου
thtsiros@naftemporiki.gr
Δημοσιονομικός χώρος αναζητείται στον φετινό προϋπολογισμό ώστε να χρηματοδοτηθούν τα μέτρα καταπολέμησης του κύματος ακρίβειας, δημοσιονομικός χώρος αναζητείται και στον προϋπολογισμό του 2023 για να εξασφαλιστεί η θέσπιση μόνιμων μέτρων όπως η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, η διατήρηση (σε μόνιμη πλέον βάση) των μειωμένων συντελεστών υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών αλλά και η αύξηση των συντάξεων. Κοινό σημείο αναφοράς και για τους δύο προϋπολογισμούς η τιμή του φυσικού αερίου καθώς παρασύρει την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος και επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ κάθε μήνα.
Δεν προβλέπεται αποκλιμάκωση των τιμών
Αυτό συμβαίνει ήδη στον προϋπολογισμό του 2022 και είναι πολύ πιθανό ότι θα συμβεί και στον προϋπολογισμό του 2023, καθώς ουδείς προβλέπει αποκλιμάκωση των τιμών του φυσικού αερίου στην καρδιά του χειμώνα. Ο κανόνας είναι πλέον πολύ συγκεκριμένος: όσο υψηλότερες είναι οι τιμές του φυσικού αερίου, και κατά συνέπεια του ηλεκτρικού ρεύματος, τόσο στενότερα θα είναι τα δημοσιονομικά περιθώρια στον κρατικό προϋπολογισμό για μέτρα στήριξης είτε φέτος είτε του χρόνου. Η ατζέντα με τα μέτρα στήριξης που έχουν μπει στον τελικό κατάλογο του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης περιλαμβάνει και άλλα. Ένα από αυτά είναι η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος έστω και σε ετήσιες δόσεις.
Τα αναδρομικά των συνταξιούχων
Επίσης, έχει κοστολογηθεί το θέμα των αναδρομικών των συνταξιούχων. Όσοι έχουν προσφύγει στα δικαστήρια είναι δεδομένο ότι θα δικαιωθούν οπότε έχει μπει στον κατάλογο το να δοθεί πολιτική λύση ώστε να αποσυμφορηθούν τα δικαστήρια. Υπό συζήτηση είναι και το να… ανοίξει η περίμετρος αυτών που θα λάβουν αναδρομικά για τις επικουρικές συντάξεις για να μη θεωρηθεί ότι… ξεγελάστηκαν όσοι συνταξιούχοι δεν προσέφυγαν στα δικαστήρια. Όλα αυτά βέβαια θα κριθούν από τον δημοσιονομικό χώρο που θα εκτιμηθεί ότι υπάρχει για το επόμενο έτος. Αυτός με τη σειρά του θα προκύψει με βάση τις εκτιμήσεις -οι οποίες θα συζητηθούν με τους θεσμούς- για την πορεία του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) και του πληθωρισμού το επόμενο έτος. Στόχος της κυβέρνησης είναι να παραχθεί πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 1% του ΑΕΠ.
Τι περιλαμβάνει το πακέτο ελαφρύνσεων
Το πακέτο των μέτρων για φέτος και το 2023 που εξετάζει η κυβέρνηση για να ελαφρύνει τα νοικοκυριά περιλαμβάνει τα εξής:
Προϋπολογισμός 2022: Ο όποιος διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος δημιουργηθεί μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς θα διατεθεί κατά προτεραιότητα για να χρηματοδοτηθούν οι επιδοτήσεις της ηλεκτρικής ενέργειας. Οι όποιοι πόροι περισσέψουν θα χρησιμοποιηθούν για να βοηθηθούν τα νοικοκυριά ώστε να καλύψουν το αυξημένο κόστος της θέρμανσης και της διατροφής. Για τη διατροφή προωθείται η λύση των άμεσων εισοδηματικών ενισχύσεων και όχι των μειώσεων συντελεστών ΦΠΑ.
Οι μειώσεις των έμμεσων φόρων δεν φτάνουν εύκολα στον τελικό καταναλωτή γι’ αυτό και κρίνεται προτιμότερη η χορήγηση επιταγής ακρίβειας η οποία είναι άμεση, έχει ελεγχόμενο δημοσιονομικό κόστος και στόχευση στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα που πλήττονται και περισσότερο από το κύμα ανατιμήσεων στα είδη διατροφής, οι οποίες θα γίνουν πιο αισθητές το φθινόπωρο.
Για τη θέρμανση θεωρείται απαραίτητη η επιδότηση της τιμής του φυσικού αερίου προκειμένου να βοηθηθούν τα 600.000 νοικοκυριά που έχουν επιλέξει το συγκεκριμένο καύσιμο.
Αυτή τη στιγμή, η τιμή του φυσικού αερίου είναι υπερδιπλάσια σε σχέση την περσινή, καθώς έχει ακριβύνει πάνω από 50% τον Αύγουστο. Εκτός από την επιδότηση του φυσικού αερίου, θα προωθηθεί και η αύξηση του επιδόματος θέρμανσης ώστε να ενισχυθούν τα νοικοκυριά που πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια ανεξάρτητα από το καύσιμο που χρησιμοποιούν. Με τα σημερινά δεδομένα το επίδομα θέρμανσης καλύπτει και το ξύλο (όχι για τα μεγάλα αστικά κέντρα) και το πετρέλαιο θέρμανσης και το υγραέριο ή το φυσικό αέριο.
Με τα σημερινά δεδομένα, το ξύλο είναι αρκετά ακριβότερο σε σχέση με πέρυσι, ενώ το πετρέλαιο θέρμανσης κοστίζει περίπου 1,5- 1,6 ευρώ το λίτρο. Η νέα, 3η κατά σειρά, επιδότηση των καυσίμων θα ενσωματωθεί στο πακέτο του 2022 μόνο αν ξεφύγουν και πάλι οι τιμές. Όσο η λιανική της αμόλυβδης διατηρείται κάτω από τα 2 ευρώ το λίτρο, μειώνονται και οι πιθανότητες για έναν νέο γύρο fuel pass.
Από την άλλη, πιθανό είναι να διατηρηθεί μέχρι το τέλος του χρόνου η επιδότηση του πετρελαίου κίνησης ώστε να μην εκτοξευτεί ακόμη περισσότερο το μεταφορικό κόστος με αποτέλεσμα να μετακυλιστεί στα προϊόντα. Υπενθυμίζεται ότι η τιμή λιανικής του πετρελαίου κίνησης επιδοτείται με 15 λεπτά ανά λίτρο.
Προϋπολογισμός 2023: Πολλά από τα μέτρα που πρέπει να ενσωματωθούν στον προϋπολογισμό του 2023 είναι από τώρα δεδομένα. Πρώτον η πλήρης κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης η οποία θα κοστίσει 450 εκατ. ευρώ περισσότερο σε σχέση με το 2022, προκειμένου να επεκταθεί η κατάργηση και στους μισθωτούς του Δημοσίου και στους συνταξιούχους. Επίσης, πρέπει να δεσμευτεί δημοσιονομικός χώρος για να μονιμοποιηθεί η μείωση των συντελεστών υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών. Πάνω από 1,5 δισ. ευρώ θα πρέπει να δεσμευτεί και για την επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος καθώς ο μόνιμος μηχανισμός θα ισχύσει τουλάχιστον μέχρι τον Ιούνιο του 2023.
Όσον αφορά την αύξηση των συντάξεων, είναι επίσης δεδομένο ότι θα επιβαρύνει το σκέλος των δαπανών ενώ το ποσό που θα πρέπει να δεσμευτεί στον προϋπολογισμό έχει ήδη αναθεωρηθεί προς τα πάνω. Το αν θα υπάρχουν και άλλα μέτρα στήριξης (εκτός της αύξησης του κατώτατου μισθού που είναι ανέξοδη δημοσιονομικά) θα αποφασιστεί με βάση τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο. Για το 2023, οι κινήσεις θα είναι προσεκτικές καθώς ουδείς μπορεί να προβλέψει από φέτος ποιες συνθήκες θα επικρατήσουν την επόμενη χρονιά.