Η ενεργειακή φτώχεια χτυπάει τα νοικοκυριά, με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές να ξεπερνάνε πλέον το 1 δισεκατομμύριο ευρώ
Οι τιμές χονδρικής ενέργειας στην Ευρώπη έκαναν χθες νέο εκρηκτικό ρεκόρ. Σε μόλις ένα δίμηνο έχουν διπλασιαστεί και οι κυβερνήσεις προετοιμάζουν ήδη τους πολίτες τους για έναν χειμώνα-εφιάλτη. Η Γερμανία, παρά τους παχυλούς μισθούς σε σχέση με την Ελλάδα, ζήτησε εσπευσμένα από την Κομισιόν να εξαιρεθεί από τον ΦΠΑ στο φυσικό αέριο, ώστε να μειωθεί το κόστος για τους πολίτες. Και η ρωσική Gazprom ανακοίνωσε χθες ότι οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά επιπλέον 60% με τα πρώτα κρύα.
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Μέσα σε αυτό το σκηνικό τέλειας καταιγίδας, τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά θα νιώσουν τώρα την πρώτη σοβαρή πίεση λόγω της ενεργειακής κρίσης. Στη χώρα μας, όμως, έχει ήδη συμπληρωθεί ένας χρόνος από τότε που άρχισε η επίθεση σε κάθε σπίτι με τη ληστρική ρήτρα αναπροσαρμογής. Αναλογικά με τους μισθούς, τα ελληνικά νοικοκυριά πληρώνουν από τον περασμένο Αύγουστο το πιο ακριβό ρεύμα στην Ευρώπη.
Η ενεργειακή φτώχεια ήδη χτυπάει τους πολίτες, με την κυβέρνηση να τους κοροϊδεύει συστηματικά με μέτρα και επιδόματα που δεν προσφέρουν έστω και μια στοιχειώδη ανακούφιση στους οικιακούς προϋπολογισμούς:
- Οι επιδοτήσεις που η κυβέρνηση εμφάνιζε επί έναν χρόνο ότι έκανε στους λογαριασμούς ρεύματος δεν έγιναν αντιληπτές από κανέναν.
- Το Power Pass αποδείχθηκε το μέγα φιάσκο της χρονιάς.
- Η ελληνική πατέντα της ρήτρας αναπροσαρμογής που ίσχυσε για έναν χρόνο έχει ενσωματωθεί στους λογαριασμούς που σε λίγες μέρες θα φτάσουν σε κάθε σπίτι.
- Η περιβόητη πρωθυπουργική εξαγγελία περί φορολόγησης 90% των υπερκερδών όχι μόνο δεν υλοποιήθηκε, αλλά, ακόμα κι αν γίνει κάποτε, θα αφορά μόνο τα ποσά που πετσόκοψαν κυβέρνηση και ΡΑΕ.
- Οι πάροχοι παραμένουν ασύδοτοι, με την κυβέρνηση αβανταδόρο και τη ΡΑΕ τροχονόμο. Η Ρυθμιστική Αρχή δεν μπορεί να επιβάλει κανόνες ουσίας και απλά μετατρέπει τους καταναλωτές σε μπαλάκι από εταιρία σε εταιρία κάθε μήνα.
Την ίδια ώρα που η ενεργειακή φτώχεια χτυπάει τα νοικοκυριά, με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των καταναλωτών να ξεπερνάνε πλέον το 1 δισ. ευρώ, η… ατάραχη κυβέρνηση μετράει πλεονάζοντα κέρδη από την υπερφορολόγηση.
Όλοι μετράνε υπερκέρδη, από τις εταιρίες που διασφαλίζουν την κερδοφορία τους και τα μπόνους στα στελέχη τους χωρίς κανένα ρίσκο και καμία επιχειρηματική πρωτοβουλία, μέχρι την κυβέρνηση που μοιράζει χρήμα δεξιά κι αριστερά, μια κι έρχονται εκλογές. Αυτά τα υπερέσοδα, όμως, προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από τη φοροεπιδρομή της ακρίβειας.
Κι ενώ η κυβέρνηση υπόσχεται ελάφρυνση για τους λογαριασμούς Αυγούστου, η αλήθεια είναι άλλη. Οι ίδιοι οι πολίτες είναι αυτοί που τελικά θα συνεισφέρουν τουλάχιστον το 25%-30% από το πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα εκπτώσεων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τον Αύγουστο. Υπάρχουν, όμως, κι άλλα παγίδες.
Όπως θα δούμε και στη συνέχεια, η σκοπιμότητα της κυβέρνησης είναι όχι απλά οι καταναλωτές να διασώζουν τους παρόχους, αλλά ταυτόχρονα να διασφαλίζουν και την κερδοσκοπία τους.
5,5 δισ. ευρώ τα υπερέσοδα, ψίχουλα για το Power Pass
Το πιο διαφημισμένο μέτρο της κυβέρνησης ήταν το Power Pass, συνολικού ύψους 300.000.000 ευρώ. Πολλοί καταναλωτές δεν πήραν πίσω ούτε ευρώ για τους υπέρογκους λογαριασμούς που πλήρωναν από τον χειμώνα μέχρι και την άνοιξη, ενώ οι περισσότεροι δεν έλαβαν ως επιστροφή περισσότερα από 30-60 ευρώ.
Έκανε το καλύτερο που μπορούσε η κυβέρνηση για να δώσει μια ανακούφιση στα εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά που κατρακύλησαν μέσα σε λίγους μήνες στην ενεργειακή φτώχεια;
Στο πρώτο επτάμηνο του 2022 η κυβέρνηση έχει μαζέψει συνολικούς φόρους 31 δισεκατομμύρια, επειδή τα νοικοκυριά πληρώνουν πανάκριβα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, άρα και τους αναλογικούς φόρους στο κράτος, ανάμεσά τους και για το ρεύμα. Με συνέπεια, η κυβέρνηση να έχει υπερβάλλοντα έσοδα 5,1 δισ. ευρώ πάνω από τον στόχο.
Είναι προφανές ότι τα υπερέσοδα της κυβέρνησης δεν επιστρέφονται ούτε κατ’ ελάχιστον στους πολίτες. Τα 300.000.000 για το Power Pass, τα 155.000.000 για το Fuel Pass 2 και η μηδενική επιταγή ακρίβειας που δεν έχει καν αποφασιστεί είναι ψίχουλα. Οι καταναλωτές συμβάλλουν στα υπερκέρδη ενός κράτους που αφήνει ανεξέλεγκτη την ακρίβεια, δίχως να επιστρέφεται τίποτα στους ίδιους.
Ο «κουμπαράς» των επιδοτήσεων θα γεμίσει απ’ τους ίδιους τους καταναλωτές
Ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του, όταν αναφέρεται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, σαν να πρόκειται για τον κουμπαρά που θα δώσει τέλος στην ασυδοσία ακρίβειας των λογαριασμών ρεύματος. Σύμφωνα με όσα έχουν εξαγγελθεί, οι επιδοτήσεις που θα δοθούν στους καταναλωτές για το ρεύμα του Αυγούστου θα είναι 1,1 δισ. ευρώ, ποσό που θα προέρχεται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
Παραμένει αμφίβολο αν με τις εξωπραγματικές χρεώσεις που κάνουν οι προμηθευτές από αυτόν τον μήνα, μετά την προσχηματική αφαίρεση της ρήτρας αναπροσαρμογής, θα αρκεί το συγκεκριμένο ποσό για να αισθανθούν πραγματική ανακούφιση οι καταναλωτές. Ωστόσο, το μεγάλο ερώτημα παραμένει: Πώς γεμίζει ο κουμπαράς των επιδοτήσεων;
Από το 1,1 δισ. ευρώ, το 25%-30% θα προέρχεται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, δηλαδή, τα 300.000.000 ευρώ θα τα πληρώσουν οι φορολογούμενοι, προκειμένου αυτό το ποσό να τους επιστραφεί με… επιδότηση.
Το υπόλοιπο ποσό αναμένεται να καλυφθεί από τα υπερέσοδα των παρόχων ρεύματος, αλλά από τους μικρότερους παραγωγούς των ΑΠΕ, όπως και από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα. Κατά τον κ. Σκρέκα αυτός είναι «ένας πρωτοποριακός μηχανισμός, που δεσμεύει προς όφελος των πολιτών τα υπερέσοδα των εταιριών παροχής ενέργειας».
Παρά ταύτα, τα υπερέσοδα είτε δεν προσδιορίζονται σωστά, όπως άλλωστε έχει κακή παράδοση σ’ αυτόν τον τομέα η κυβέρνηση, είτε πολύ απλά δεν επαρκούν.
Εν κατακλείδι, πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο με ζημιωμένο πάντα τον καταναλωτή. Το κράτος παίρνει υπερέσοδα από τους προμηθευτές και χρήματα από τον Προϋπολογισμό προκειμένου να τα βάλει όλα μαζί στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. Στη συνέχεια επιστρέφει ένα ποσό μέσω επιδοτήσεων στους πολίτες (στο α’ εξάμηνο οι επιδοτήσεις ήταν 2,4 δισ. ευρώ κι αποδείχθηκαν ελάχιστες), ενώ ταυτόχρονα αποζημιώνει και τους προμηθευτές ενέργειας.
Πρόκειται για μια άτολμη πολιτική που πρακτικά απορροφά σταθερά τα χρήματα από τους καταναλωτές, μέσω χρηματοδότησης του Ταμείου Ενέργειας, λογαριασμών και ΦΠΑ, ώστε να στηρίζει την κερδοφορία των επιχειρήσεων ενέργειας και να τις προστατεύει από τα ρίσκα των διακυμάνσεων τιμών.
Η ΔΕΗ κόβει την έκπτώση 30%
Τα 5.500.000 νοικοκυριά που έχουν συμβόλαιο με τη ΔΕΗ έβλεπαν τον τελευταίο χρόνο να υπάρχουν εκπτώσεις από τον πάροχό τους στα τιμολόγια ρεύματος. Από τον Αύγουστο και στο εξής, όμως, μπαίνει τέλος και σε αυτή την ελάφρυνση των καταναλωτών.
Η ΔΕΗ που επέβαλε τη ρήτρα αναπροσαρμογής ώστε να μπορεί να μοιράζει μερίσματα στους μετόχους της και μπόνους στα στελέχη της αποφάσισε πως δεν θα κάνει εκπτώσεις που άγγιζαν το 30% με το νέο καθεστώς τιμολόγησης.
Από το βήμα της γενικής συνέλευσης ο διευθύνων σύμβουλος Γ. Στάσσης προανήγγειλε το τέλος αυτού του μέτρου μετά την εφαρμογή του νέου μοντέλου λειτουργίας χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού από την 1η Ιουλίου και του νέου μοντέλου τιμολόγησης στη λιανική με την κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής.
«Με το νέο μοντέλο τιμολόγησης από την 1η Ιουλίου δεν τίθεται θέμα διατήρησης ή όχι της έκπτωσης 30%, θα ανακοινώνουμε όπως όλες οι εταιρίες τις δικές μας ταρίφες», τόνισε χαρακτηριστικά. Η πλευρά της ΔΕΗ ισχυρίζεται ότι ποσό από αυτό το 30% έκπτωσης μεταφέρεται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
Βλέποντας την ενεργειακή καταιγίδα να έρχεται, πολλοί καταναλωτές έσπευσαν πέρυσι τον Σεπτέμβριο να κάνουν σταθερά συμβόλαια. Κι αυτοί, όμως, βρίσκονται πλέον προ εκπλήξεων. Ήδη η ΔΕΗ έκανε σχεδόν κρυφά, με μια απλή αναφορά μόνο στον ιστότοπό της, αύξηση χρεώσεων στα τιμολόγια σταθερής χρέωσης. Οι χρεώσεις κατά τη διάρκεια της μέρας υπερδιπλασιάζονται και οι χρεώσεις τη νύχτα τριπλασιάζονται.
Ενδεικτικά, για όσους κάνουν συμβόλαιο σταθερής χρέωσης με τη ΔΕΗ από την 1η Αυγούστου και μετά η χρέωση εκτινάσσεται από 0,245 ευρώ/kWh σε 0,561 ευρώ/kWh.
Όσοι είχαν ετήσια «κλειστά» συμβόλαια, με «κλειδωμένες» από πέρυσι τιμές στα 0,11 ευρώ, και λήγουν τον Σεπτέμβριο θα υποστούν ακόμα μεγαλύτερο σοκ εφόσον θέλουν να το ανανεώσουν, αφού θα βρεθούν με συμβόλαιο σταθερής στα 0,561 ευρώ. Πενταπλασιάστηκαν, δηλαδή.
Το κόστος της ΔΕΗ από τα σταθερά τιμολόγια ήταν 400.000.000 ευρώ και πλέον η εταιρία θέλει να περιορίσει κατά πολύ αυτό το ποσό.
Τα κόλπα των παρόχων βάζουν νέο μπουρλότο στους λογαριασμούς
Μέσα στο χάος της ενεργειακής ακρίβειας η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας είναι ροκανισμένη από την κυβέρνηση, μετά την κόντρα τους για το ύψος των υπερκερδών των προμηθευτών.
Η ΡΑΕ αποφάσισε να ρίξει την… ευθύνη στους καταναλωτές, δίνοντάς τους το δικαίωμα να αλλάζουν πάροχο ακόμα και κάθε μήνα. Με τα κόλπα, όμως, των παρόχων ο μέσος καταναλωτής δεν έχει την εξειδικευμένη γνώση για να αντιλαμβάνεται τους όρους του παιχνιδιού και κινδυνεύει να βρεθεί με ακόμα υψηλότερες χρεώσεις.
Για παράδειγμα, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας κατήγγειλε πριν από λίγες μέρες παραπλανητικές διαφημίσεις παρόχων, οι οποίοι ψευδώς παρουσίαζαν τις εκπτώσεις στις χρεώσεις ρεύματος ως δικές τους, αποσιωπώντας ότι αυτές είναι οι κρατικές εκπτώσεις.
Αρκετοί από τους παρόχους αύξησαν ακόμα και τις πάγιες χρεώσεις, ώστε να διαφυλάξουν τα κέρδη τους. Ακόμα και η κυβέρνηση έκανε λόγο για αισχροκέρδεια.
Όπως και να έχει, οι πάροχοι κάθε μήνα βάζουν πλέον τις ανώτερες δυνατές τιμές τιμολόγησης ώστε να είναι καλυμμένες για τις διακυμάνσεις στην αγορά ρεύματος, κάτι που, λογικά, σημαίνει ότι οι λογαριασμοί θα είναι ακόμα πιο τσουχτεροί. Η ανεξέλεγκτη κατάσταση που δημιουργήθηκε από τον περασμένο Ιούλιο στη χώρα μας, με το ξέσπασμα της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης, έχει προκαλέσει την εξόντωση χιλιάδων νοικοκυριών. Μέσα σε έναν χρόνο τα ληξιπρόθεσμα χρέη των καταναλωτών προς τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας ξεπέρασαν το 1 δισ. ευρώ.
Με τη δυνατότητα που δίνεται πλέον στους καταναλωτές να μετακινούνται από πάροχο σε πάροχο κάθε μήνα, το φαινόμενο της διόγκωσης ληξιπρόθεσμων χρεών αναμένεται να ενταθεί από το φθινόπωρο. Θα υπάρξουν καταναλωτές που θα φεσώνουν τη μια εταιρία και θα φεύγουν για την επόμενη.
Οι πάροχοι από την πλευρά τους «απαντούν» με πιο συντηρητικές πολιτικές για «κόστος της δραστηριότητας εμπορίας και διαχείρισης πελατών», συνυπολογίζοντας και τις όποιες απώλειες από τα οφειλόμενα στη διαμόρφωση των νέων – αυξημένων – τιμολογίων λιανικής. Όπως παρατήρησε η ΡΑΕ, αυτή η κατάσταση «πλήττει το σύνολο των καταναλωτών».
Το παραμύθι της φορολόγησης των υπερκερδών
Εκεί που η κοροϊδία ξεπερνά κάθε όριο είναι με την πρωθυπουργική εξαγγελία περί φορολόγησης των υπερκερδών. Αν και τα υπερκέρδη προσδιορίστηκαν σε άνω των 900.000.000 από τη ΡΑΕ, έπεσαν με διάφορα τεχνάσματα στα 500.000.000 ευρώ. Μετά την αντίδραση της κυβέρνησης ακόμα και γι’ αυτό το ποσό υπολογίζεται να προσγειωθούν στα 250.000.000-300.000.000, ώστε να μη φωνάζει κυρίως η ΔΕΗ.
Ακόμα κι έτσι, αν κι έχει ψηφιστεί η σχετική τροπολογία από τη Βουλή, δεν έχει γίνει κανένα βήμα για τη φορολόγηση των υπερκερδών. Να θυμίσουμε ότι το συγκεκριμένο μέτρο που είχε εξαγγελθεί αφορούσε μόνο ένα εξάμηνο, αν και οι πάροχοι και οι προμηθευτές μετρούν διαπιστωμένα υπερκέρδη για έναν χρόνο πλέον.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε υποσχεθεί τη φορολόγηση των υπερκερδών από τον περασμένο Μάρτιο. Τελείωσε και το καλοκαίρι και τα όποια έσοδα από τη φορολόγηση αγνοούνται. Και, φυσικά, δεν έχουν επιστρέψει στους πολίτες.