Οικονομικοί Αναλυτές: «Η παγκοσμιοποίηση όπως την ξέρουμε έχει τελειώσει»

Η στάση της Κίνας στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία τους επόμενους μήνες θα αναδιαμορφώσει τις παγκόσμιες ροές χρήματος και εμπορίου, οδηγώντας ενδεχομένως στην ανάδυση νέων οικονομικών σφαιρών, λένε οι επενδυτές.

Όπως αναφέρει το Reuters, τον περασμένο μήνα, λίγο πριν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν στείλει τις δυνάμεις του στην Ουκρανία, ο ίδιος και ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έκαναν λόγο στο Πεκίνο για μια εταιρική σχέση «χωρίς όρια», με την υπόσχεση να συνεργαστούν περισσότερο εναντίον της Δύσης.

Το Πεκίνο αρνήθηκε να ενταχθεί στις δυτικές χώρες που καταδικάζουν αυτό που η Μόσχα αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», ενώ παράλληλα ζήτησε αυτοσυγκράτηση από όλες τις πλευρές.

Το σινο-ρωσικό εμπόριο αυξήθηκε κατά 35% το 2021 στα 146,9 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τα στοιχεία των κινεζικών τελωνείων, μια τάση που πιθανότατα θα επιταχυνθεί με τις νέες σαρωτικές κυρώσεις που αποκόπτουν τη Ρωσία από τις δυτικές αγορές.

Μια μετατόπιση στις εμπορικές ροές έχει ήδη ξεκινήσει από την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, δήλωσε ο Τομ Τζέιμς, διευθύνων σύμβουλος της TradeFlow Capital Management στη Σιγκαπούρη, ενός ταμείου χρηματοδότησης εμπορίου.

«Η Ρωσία έχει ήδη αρχίσει να συναλλάσσεται σε ρενμίνμπι με την Κίνα», είπε, προσθέτοντας ότι οι τράπεζες μπορούν να συναλλάσσονται μεταξύ τους εκτός του δικτύου SWIFT -από το οποίο η Μόσχα είναι πλέον αποκλεισμένη- και το Πεκίνο θα μπορούσε να επωφεληθεί σημαντικά, αν και όχι χωρίς κινδύνους.

Λίγο περισσότερο από το ένα τέταρτο των κινεζικών εξαγωγών προς τη Ρωσία διακανονίστηκαν σε γουάν το πρώτο εξάμηνο του 2021, από μόλις 2% το 2013, καθώς και οι δύο χώρες προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτηση από το δολάριο.

«Ο παράγοντας Χ είναι οι δασμοί και οι κυρώσεις ή οι ποσοστώσεις, αν τεθούν, όσον αφορά το πόσο πολλά ρωσικά προϊόντα είναι διατεθειμένες να πάρουν οι χώρες», δήλωσε ο Τζέιμς.

«Ήδη πυροδοτεί ένα είδος προστατευτισμού από τις χώρες για την ασφάλεια των τροφίμων».

Η δύσκολη ισορροπία της Κίνας

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές ανησυχούν ότι ένα μπλοκ Ρωσίας-Κίνας θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αντίποινα των ΗΠΑ, με τις κινεζικές μετοχές να συγκαταλέγονται μεταξύ των χειρότερων αποδόσεων από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου.

Ο δείκτης Shanghai Composite της Κίνας και ο δείκτης Hang Seng του Χονγκ Κονγκ έχουν ο καθένας χάσει περίπου 6% από την έναρξη του πολέμου. Συγκριτικά οι μετοχές σημείωσαν κέρδη περίπου 1% παγκοσμίως, ενώ έσοδα 1,6% είχε ο S&P 500.

Το μέχρι τώρα σταθερό νόμισμα της Κίνας έχει επίσης αρχίσει να παρουσιάζει κάποιες αρχικές ενδείξεις ευπάθειας και μεταβλητότητας και την Τρίτη σημείωσε χαμηλό τριών μηνών.

«Η πίεση είναι πολύ μεγάλη αυτή τη στιγμή», δήλωσε ένας Κινέζος κυβερνητικός σύμβουλος στο Reuters υπό τον όρο της ανωνυμίας.

«Είναι ρεαλιστικό να αγοράζεις λίγο πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία, αλλά όλοι σε παρακολουθούν», είπε.

«Δεν θέλουμε να αναστατώσουμε τη Ρωσία, αλλά ταυτόχρονα είναι δύσκολο να μην πάρουμε το μέρος της πλειοψηφίας των χωρών».

Το εμπόριο της Κίνας με τη Ρωσία επισκιάζεται από αυτό που διεξάγει με τις δυτικές χώρες.

Το εμπόριο της Κίνας τον περασμένο μήνα ανήλθε σε 137 δισ. δολάρια με την Ευρωπαϊκή Ένωση και 123,3 δισ. δολάρια με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά μόλις 26,4 δισ. δολάρια με τη Ρωσία.

Σε ερώτηση σχετικά με τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσει το Πεκίνο εάν παράσχει οικονομική βοήθεια στη Μόσχα, συμπεριλαμβανομένου του πλήγματος των κυρώσεων, το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας δήλωσε στο Reuters σε ανακοίνωσή του:

«Η Κίνα και η Ρωσία θα συνεχίσουν να πραγματοποιούν κανονική οικονομική και εμπορική συνεργασία σε πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού, ισότητας και αμοιβαίου οφέλους».

Όμως η πίεση στο παγκόσμιο εμπόριο που προκύπτει από τον πόλεμο είναι ήδη εμφανής σε απαγορεύσεις εξαγωγών και εμπλοκές στην αλυσίδα εφοδιασμού. Αγαθά όπως άνθρακας από την Ινδονησία, μέχρι τα αιγυπτιακά όσπρια και φυτικά έλαια δεν είναι διαθέσιμα για πώληση στο εξωτερικό.

Οι αγοραστές τροφίμων ψάχνουν για ρύζι που θα αντικαταστήσει το ουκρανικό και το ρωσικό σιτάρι, μια έλλειψη λιπασμάτων διαφαίνεται καθώς ο κόσμος έχει αποκοπεί από τη ρωσική ποτάσα -ένα βασικό συστατικό για την παρασκευή τους- και δεν φαίνεται να υπάρχει μεγάλη δυναμική για την αποκατάσταση του παγκοσμιοποιημένου συστήματος.

Στη θέση του υπάρχουν υπαινιγμοί για μια νέα τάξη πραγμάτων, όπου οι εξαγωγές εμπορευμάτων και ενέργειας της Ρωσίας βρίσκουν αγορές στην Κίνα και την Ινδία, ενώ τα ορυκτά και το φυσικό αέριο της Αυστραλίας καταλήγουν στην Ευρώπη.

Η ανάδυση ενός νέου «διπολικού» οικονομικού συστήματος

Ο στρατηγικός αναλυτής της Morgan Stanley, Jonathan Garner, δήλωσε σε πρόσφατο podcast ότι είναι πιο επιφυλακτικός όσον αφορά την Ινδία και την Κίνα και αναζητά έκθεση στην Αυστραλία ως εξαγωγέα ευθυγραμμισμένο με το παγκόσμιο κεφάλαιο και συνεπώς λιγότερο επιρρεπές στην απόσυρσή του.

Η Ινδία, εν τω μεταξύ, αγοραστής ρωσικού στρατιωτικού υλικού, εξετάζει μια προσφορά για φθηνό ρωσικό αργό και, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, διερευνά τη δημιουργία ενός μηχανισμού πληρωμών για το εμπόριο ρουπίας-ρουβλίου.

Οι αποφάσεις στην Κίνα, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα στον κόσμο, έχουν τη δυνατότητα να οδηγήσουν σημαντικές ροές χρημάτων και αγαθών εκτός ενός συστήματος που κυριαρχείται από το δολάριο – κάτι που το Πεκίνο επιδιώκει να κάνει εδώ και μια δεκαετία.

«Στην ουσία δημιουργούν τη δική τους πλατφόρμα λειτουργίας, η οποία είναι διαφορετική από τα τελευταία 70 χρόνια του παγκόσμιου κεφαλαιακού συστήματος υπό την ηγεσία των ΗΠΑ», δήλωσε ο George Boubouras, επικεφαλής έρευνας της K2 Asset Management, η οποία προβαίνει σε επενδύσεις σε όλον τον κόσμο έχοντας την έδρα της στη Μελβούρνη.

Αυτή την εβδομάδα η Wall Street Journal ανέφερε ότι οι συνομιλίες μεταξύ της Κίνας και της Σαουδικής Αραβίας για την ανταλλαγή πετρελαίου με γουάν αντί για δολάρια επιταχύνθηκαν, ίσως ένα βήμα προς τα εμπρός στις προσπάθειες προώθησης του γουάν ως εμπορικού και αποθεματικού νομίσματος.

Το Reuters δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει την αναφορά.

Ωστόσο, η Κίνα διατηρεί «σφιχτά λουριά» στο γουάν και η αποδοχή του ως αποθεματικό νόμισμα παραμένει μέτρια.

Οι περισσότεροι συμμετέχοντες στην αγορά αμφιβάλλουν επίσης ότι η Κίνα θα υποστεί κάποιον ξαφνικό αποκλεισμό από τις δυτικές εξαγωγικές αγορές της, αλλά υπάρχει μια σαφής ένδειξη εποχικής αλλαγής στα σχόλια της αγοράς.

«Όταν τελειώσει αυτή η κρίση (και ο πόλεμος), το αμερικανικό δολάριο θα πρέπει να είναι πολύ πιο αδύναμο και από την άλλη πλευρά, το ρενμίνμπι πολύ ισχυρότερο», ανέφερε ο στρατηγικός αναλυτής της Credit Suisse, Zoltan Pozsar, σε σημείωμά του, περιγράφοντας μια «αλλαγή καθεστώτος», καθώς η Κίνα αγοράζει ρωσικά εμπορεύματα.

Ο Diego Parrilla, ο οποίος διαχειρίζεται το Quadriga Igneo, ένα hedge fund 150 εκατ. δολαρίων που έχει σχεδιαστεί για να επωφεληθεί από τις αναταραχές, έχει μια πολύ διαφορετική άποψη και στοιχηματίζει ότι το γουάν θα πέσει καθώς το εμπόριο κατακερματίζεται και η Κίνα τυπώνει ή δανείζεται όλο και περισσότερα για να στηρίξει την οικονομία της.

«Δεν υπάρχει επιστροφή από εδώ.

»Η Ρωσία κατευθύνεται προς την Ανατολή, όχι προς τη Δύση.

»Νομίζω ότι η παγκοσμιοποίηση όπως την ξέρουμε έχει τελειώσει και βρισκόμαστε σε έναν de facto διπολικό κόσμο», δήλωσε.