Ακρίβεια και ανατιμήσεις προκαλούν πονοκέφαλο στην αγορά. Νέες αυξήσεις – φωτιά σε μια σειρά βασικών προϊόντων αναμένονται το επόμενο χρονικό διάστημα, γεγονός που θα δημιουργήσει πρόσθετα «βάρη» για τους καταναλωτές και «τρύπες» στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Της Εύης Κατσώλη
Οι πληθωριστικές πιέσεις που καταγράφονται στη διεθνή οικονομική «κονίστρα» σε συνδυασμό με την απότομη άνοδο στις τιμές πολλών πρώτων υλών και των ναύλων δεν έχουν αφήσει ανεπηρέαστη και την ελληνική οικονομία.
Αν προσθέσει κανείς και ενδογενείς της ελληνικής αγοράς παράγοντες αλλά και τα φαινόμενα αισχροκέρδειας από ορισμένους επιτήδειους, κατανοεί το… τσουνάμι που απειλεί να πλήξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Πολλοί είναι εκείνοι που δεν αποκλείουν αυξήσεις στις τιμές έως και 25% οι οποίες έρχονται να προστεθούν σε αυτές που έχουν ήδη γίνει σε ένα μεγάλο εύρος βασικών αγαθών από τον Ιανουάριο.
Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι μέσα σε έναν χρόνο έχουν καταγραφεί μεσοσταθμικά αυξήσεις τιμών που κινούνται από 5% έως 25%, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις αγγίζουν ακόμη και το 200%.
Τις αμέσως επόμενες ημέρες και έως το τέλος Οκτωβρίου αναμένεται να αυξηθούν οι τιμές σε περίπου 500 προϊόντα σε ποσοστό που φτάνει ακόμη και το 25%, σύμφωνα με δημοσίευμα της Realnews.
Οι αυξήσεις αφορούν σε τουλάχιστον 31 κατηγορίες προϊόντων και θα γίνουν αντιληπτές από τους καταναλωτές σταδιακά και ανάλογα με τα αποθέματα των προϊόντων που έχουν στις αποθήκες τους τα μεγάλα καταστήματα τροφίμων.
Αυτά που θα επηρεαστούν μεταξύ άλλων είναι ζυμαρικά (7%-23%), χυμοί (5%- 15,5%), ρύζι τζαζμίν (10%), φέτα (9%), αφρόλουτρα (7%), κατεψυγμένα λαχανικά (6%), τυριά (5,7%), εσπρέσο (5,5%), στιγμιαίος καφές (5%), αλάτι (5%), κρουασάν (5%), πουρές (4,5%), σάλτσες (4,5%), παιδικές τροφές σε βαζάκια (4,8%), ελληνικός καφές (4,5%) κ.α.
Ανατιμήσεις σε πολλά προϊόντα
Οι τιμές έχουν επιδοθεί σε «ράλι» από τις αρχές του χρόνου και με έμφαση το τελευταίο τρίμηνο σε πολλά προϊόντα. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Καταναλωτών (ΙΝ.ΚΑ.), ενδεικτικές είναι οι αυξήσεις στα εξής προϊόντα (τιμές σούπερ μάρκετ):
- Γνωστό αναψυκτικό στη συσκευασία των 6 (330 ml) κόστιζε 3,10 – 3,20 ευρώ και μέσα σε τρεις μήνες έφτασε στα 3,90 ευρώ.
- Ροδάκινα, νεκταρίνια και γιαρμάδες πωλούνται από 2,85 – 2,98 ευρώ, όταν πέρυσι η τιμή τους ήταν στα 1,20 -1,30 ευρώ, δηλ. η αύξηση φτάνει το 100%.
- Η τιμή των σταφυλιών ξεπερνά τα 2,20 ευρώ
- Τα μαρούλια πωλούνται στα 0,85- 0,90 ευρώ.
- Το αγγούρι κοστίζει 0,99 ευρώ και η ντομάτα ξεπερνά τα 2 ευρώ.
- Φρέσκα φασολάκια κοστίζουν 3,95 ευρώ το κιλό.
- Το φρέσκο γάλα ελληνικής παραγωγής πωλείται κοντά ή και πάνω από 1 ευρώ όταν μέχρι πριν από λίγους μήνες ήταν στα 0,80 -0,85 ευρώ.
Οι ανατιμήσεις δεν αφορούν μόνο στον κλάδο των τροφίμων, αλλά και στα καύσιμα, την ενέργεια, τις πρώτες ύλες κλπ. Είναι χαρακτηριστικό ότι όσον αφορά στη βενζίνη, όπως αναφέρει το ΙΝ.ΚΑ. η τιμή της έχει εκτοξευθεί στα 2 ευρώ η απλή αμόλυβδη σε νησιωτικές περιοχές, όμως, έτσι κι αλλιώς και στα νησιά υπάρχουν κάτοικοι και επισκέπτες που πληρώνουν «χρυσάφι» για τα καύσιμά τους.
«Μέτρα εδώ και τώρα» για τις ανατιμήσεις
Να ληφθούν μέτρα «εδώ και τώρα» ζητούν φορείς της αγοράς καθώς διαφορετικά, όπως επισημαίνουν στο enikos.gr, η ακρίβεια θα «καταπιεί» νοικοκυριά, επιχειρήσεις και την οικονομία συνολικά.
Τονίζουν ότι ναι μεν ως έναν βαθμό οι ανατιμήσεις οφείλονται στις διεθνείς τάσεις της αγοράς και αυτό δεν μπορεί να χαλιναγωγηθεί από την ελληνική κυβέρνηση, όμως, μπορούν να υπάρξουν παρεμβάσεις που θα… αναχαιτίσουν την ακρίβεια και θα αντισταθμίσουν τις όποιες επιβαρύνσεις.
Βασίλης Κορκίδης (ΕΒΕΠ και ΠΕΣΑ)
“Το κύμα ανατιμήσεων θα εξελιχθεί σε τσουνάμι για τον καταναλωτή”
«Οι φόβοι του προηγούμενου διαστήματος για ραγδαία άνοδο του κόστους παραγωγής και των μεταφορών δυστυχώς επαληθεύτηκαν, με τις πρώτες ανατιμήσεις να καταγράφονται σε μια μεγάλη γκάμα «ταχυκίνητων» καταναλωτικών προϊόντων.
Δικαιολογημένος λοιπόν ο συναγερμός για το επερχόμενο κύμα «εισαγόμενων» αυξήσεων και σωστά η αγορά κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για ένα «τσουνάμι» ανατιμήσεων σε βασικά καταναλωτικά αγαθά που δεν θα μπορεί να απορροφήσει το χονδρικό και λιανικό εμπόριο.
Ενώπιον λοιπόν ενός εφιαλτικού σεναρίου βρίσκεται η παγκόσμια αγορά και τούτο γιατί οι ελλείψεις σε πρώτες ύλες σε συνδυασμό με το εξαιρετικά υψηλό μεταφορικό κόστος δημιουργούν συνθήκες ασφυξίας στον παραγωγικό ιστό και αυξήσεις στις τιμές των καταναλωτικών αγαθών.
Η πανδημία έχει φέρει τα πάνω κάτω στις γραμμές παραγωγής, ακυρώνοντας τις παραδοσιακές διαπραγματεύσεις για τις προμήθειες πρώτων υλών με τα εργοστάσια να πληρώνουν όσο όσο την πρώτη ύλη, για να αποφύγουν διακοπές στην παραγωγή.
Αναλυτές που έχουν εστιάσει στις συνέπειες των κυμάτων της πανδημίας, που έχουν και συνεχίζουν να πλήττουν την εφοδιαστική, αποφεύγουν να κάνουν ευθέως λόγο για επικείμενο χάος στο λιανεμπόριο διεθνώς, εκτίμηση όμως στην οποία καταλήγει αβίαστα ο αναγνώστης από τα συμφραζόμενα και τα στοιχεία που παρατίθενται σε αναλύσεις που έχουν δει το φώς της δημοσιότητας.
Το «σοκ» που προκάλεσε η πανδημία στις παγκόσμιες μεταφορές, με αποτέλεσμα την εκτόξευση του μεταφορικού κόστους αρχίζει να γίνεται μη διαχειρίσιμο, ακόμη και για πολυεθνικούς κολοσσούς που διαθέτουν ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη και αρκετή ρευστότητα για να διατηρούν μεγάλα αποθέματα.
Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί είναι η εικόνα που «μεταφέρεται» μέσα από τους δείκτες, όπως ο σύνθετος παγκόσμιος δείκτης εμπορευματοκιβωτίων που αυξήθηκε 485% για 15ο συνεχόμενο μήνα ανόδου.
Η ζοφερή αυτή κατάσταση στο κόστος μεταφοράς δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για λιγότερα και ακριβότερα προϊόντα στα ράφια των καταστημάτων.
Συμπερασματικά, το ράλι ανόδου των τιμών των πρώτων υλών, της ενέργειας, η εκτόξευση των ναύλων διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων και η διάσπαση των ροών στην παγκόσμια εφοδιαστική αποτελούν τη βασική αιτία για γενικευμένες ανατιμήσεις στα τελικά προϊόντα τις οποίες θα κληθεί να πληρώσει, και μάλιστα κατά κύματα, από την τσέπη του ο τελικός καταναλωτής.
Και αυτή θα είναι ίσως η τελευταία σκηνή του σεναρίου μιας «τέλειας καταιγίδας» με μεγάλη ένταση, αλλά με μικρή διάρκεια ή το ξεκίνημα ενός δεκαετούς κύκλου πληθωριστικών πιέσεων και διεθνών ανατιμήσεων.
Αξίζει τέλος να τονίσω, πως οι τελευταίες αναλύσεις μιλούν για αντίκτυπο της «στασιμοπληθωριστικής δύναμης από τη μετάλλαξη Δέλτα, ενώ οι νεότερες προβλέψεις για την εξομάλυνση της κρίσης της εφοδιαστικής και εξισορρόπησης των τιμών πρώτων υλών, καταναλωτικών αγαθών και τροφίμων κάνουν πλέον λόγο για μετά το τέλος του πρώτου τετραμήνου του 2022».
Γιώργος Καββαθάς (ΓΣΕΒΕΕ)
“Να μην πληρώσουν οι καταναλωτές τα μέτρα για την κλιματική αλλαγή”
«Εδώ και 4 με 5 μήνες έχουμε πληθωριστικές τάσεις από πιέσεις στις διεθνείς αγορές αλλά και εξαιτίας της αύξησης των ναύλων. Επειδή πρόκειται για εξωγενείς παράγοντες η κυβέρνηση δεν μπορεί να παρέμβει εκεί, αλλά μπορεί να προχωρήσει σε “αντισταθμιστικές ενέργειες”» τονίζει στο enikos.gr ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καββαθάς και συνεχίζει:
«Χρειάζεται να ληφθούν μια σειρά μέτρων ώστε να αντισταθμιστούν οι συνέπειες της ακρίβειας. Μεταξύ άλλων πρέπει να γίνουν τα εξής:
- Μείωση του ΦΠΑ στα βασικά καταναλωτικά αγαθά
- Κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στον καφέ που επιβαρύνει από 2-4 ευρώ το κιλό τον καφέ.
- Κατάργηση του ΕΦΚ και στο αλκοόλ που αυξάνει την τιμή του στο τριπλάσιο του μέσου όρου της Ε.Ε.
- Να παρέμβει η κυβέρνηση στο κομμάτι της ενέργειας για τις αυξήσεις που κάνουν οι πάροχοι, οι οποίοι δεν είχαν ζημίες, αλλά κέρδη κατά το προηγούμενο διάστημα και παρόλ’ αυτά προχωρούν σε αυξήσεις, με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται νοικοκυριά και επιχειρήσεις».
- Όπως υποστηρίζει, “τα μέτρα για την κλιματική αλλαγή δεν μπορεί να τα πληρώσουν οι καταναλωτές, νοικοκυριά και επιχειρήσεις”.
Γιώργος Λεχουρίτης (ΙΝΚΑ)
“Πρέπει να αντισταθμιστούν οι συνέπειες της ακρίβειας”
Ο Γιώργος Λεχουρίτης μιλώντας στο enikos.gr υποστηρίζει ότι «για άλλη μια φορά το ΙΝ.ΚΑ. επιβεβαιώθηκε για τις προβλέψεις που είχε κάνει τον Ιανουάριο του 2021 για «τσουνάμι» ακρίβειας. Η ακρίβεια και η αισχροκέρδεια δεν έχει πολιτικούς φραγμούς. Μεσάζοντες και κερδοσκόποι αλωνίζουν την αγορά».
Σύμφωνα με τον ίδιο, «οι τιμές έχουν ξεφύγει στα σούπερ μάρκετ. Για πολλά προϊόντα, όπως για παράδειγμα τα ροδάκινα επικαλούνται τις ζημίες από τις χαλαζοπτώσεις. Όμως ροδάκινα παράγονται και σε άλλες περιοχές που δεν έχουν πληγεί. Εκεί γιατί δεν είναι χαμηλότερες λοιπόν, οι τιμές;».
Ο πρόεδρος του ΙΝ.ΚΑ. αναρωτιέται πώς θα τα βγάλει πέρα κάποιος όταν μπορεί να αμείβεται με 500 ευρώ και έχει να πληρώσει ενοίκια και λογαριασμούς. Πόσω μάλλον εάν συνυπολογίσει κανείς και τις αυξήσεις στο ρεύμα και τα καύσιμα.
Σχετικά με το τι θα πρέπει να γίνει, ο κ. Λεχουρίτης απάντησε ότι «όταν έχεις 80% φόρο στα καύσιμα θα πρέπει να μειωθεί, όπως επίσης θα πρέπει να μειωθεί ο ΦΠΑ σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων αλλά και στο ρεύμα».
Επίσης, πρόσθεσε «θα πρέπει να αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας του Παρατηρητηρίου Τιμών. Θα έπρεπε να ελέγχει τις τιμές των προϊόντων σε Ελλάδα και Ευρώπη. Να «βλέπει» πού κυμαίνονται οι μισθοί σε άλλες χώρες και τις τιμές των προϊόντων και με αναγωγή μετά να μπορεί να συγκρίνει το κόστος στην Ελλάδα».
Τέλος σύμφωνα με τον κ. Λεχουρίτη θα πρέπει να ενισχυθούν και οι εποπτικοί μηχανισμοί του υπουργείου για να αντιμετωπιστούν φαινόμενα αισχροκέρδειας και κερδοσκοπίας».
«Η κυβέρνηση οφείλει να αντισταθμίσει τις διεθνείς τάσεις και οικονομικές πιέσεις με άλλες ενέργειες προκειμένου να περιοριστούν οι όποιες επιβαρύνσεις».