Την αύξηση των επιτοκίων, που παρατηρείται το τελευταίο χρονικό διάστημα στις διεθνείς αγορές, τρέμουν στο υπουργείο Οικονομικών, το οποίο «ποντάρει» ιδιαίτερα στον εξωτερικό δανεισμό για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Από το ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης, το Ελληνικό Δημόσιο έχει δανειστεί σχεδόν 13 δισ. ευρώ, μέσω της έκδοσης ομολόγων, τα οποία έχουν χρηματοδοτήσει τα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Τα επιτόκια (που αντικατοπτρίζουν το ρίσκο της χώρας) αναμένεται να καθορίσουν τους επόμενους μήνες και το ύψος των ταμειακών διαθεσίμων της χώρας, δηλαδή την έκταση των κρατικών παρεμβάσεων προς την πραγματική οικονομία.
Συγκεκριμένα,
- στις 15 Απριλίου 2020, το Δημόσιο δανείστηκε 2 δισ. ευρώ με επιτόκιο 2,01%, από την έκδοση 7ετούς ομολόγου
- στις 9 Ιουνίου εξέδωσε 10ετές ομόλογο αντλώντας 3 δισ. ευρώ, με επιτόκιο 1,56%
- στις 2 Σεπτεμβρίου 2020, με αντίστοιχη έκδοση, άντλησε 2,5 δισ. ευρώ με επιτόκιο 1,18%
- στις 21 Οκτωβρίου, ο ΟΔΔΗΧ βγήκε στις αγορές με 15ετές ομόλογο, από το οποίο ενισχύθηκαν τα ταμειακά διαθέσιμα κατά 2 δισ. ευρώ, με επιτόκιο 1,15%
- η τελευταία έξοδος στις διεθνείς αγορές πραγματοποιήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2021, και πάλι με ένα 10ετές ομόλογο, από το οποίο αντλήθηκαν 3,5 δισ. ευρώ, με επιτόκιο που αγγίζει το 0,80%
Το «ρίσκο» των επιτοκίων
Μια αύξηση των επιτοκίων θα συμπαρασύρει το κόστος δανεισμού σε υψηλότερα επίπεδα, αυξάνοντας και το ελληνικό χρέος, που κινείται πάνω από το όριο του 200% του ΑΕΠ. Σημειώνεται πως η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της χώρας μας κινείται στα επίπεδα του 0,96%, όταν την περασμένη εβδομάδα είχε εκτοξευθεί στο 1,13%.
Το σενάριο αύξησης των επιτοκίων θα μπορούσε να δημιουργήσει έναν νέο γύρο αβεβαιότητας για την ελληνική οικονομία, παρά τη δημοσιονομική ευελιξία που προσφέρει η Κομισιόν για το 2021 και το 2022. Αυτός είναι, άλλωστε, και ο λόγος για τον οποίο το Ελληνικό Δημόσιο επισπεύδει την πρόωρη αποπληρωμή μέρους του δανείου προς το ΔΝΤ, ύψους 3,6 δισ. ευρώ.
Η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να πείσει τις διεθνείς αγορές ότι οι πολιτικές που ακολουθεί αξίζουν την επιστροφή της χώρας σε επενδυτική βαθμίδα. Άλλωστε, η πρόταση προς το Ταμείο κατατέθηκε σε μια περίοδο κατά την οποία τα επιτόκια δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου είχαν αποκλιμακωθεί σημαντικά, λόγω των πολιτικών που ασκούσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και θεωρούνταν εξαιρετικά επικίνδυνο για την εικόνα της χώρας να «παγώσει» τη διαδικασία αποπληρωμής.
Πολλοί αστάθμητοι παράγοντες και αβεβαιότητες
Μιλώντας σε συνέδριο την περασμένη Πέμπτη, ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, ανέφερε πως «η πρόσφατη άνοδος των αποδόσεων στις αγορές ομολόγων είναι μόνο μία παράμετρος που λαμβάνεται υπόψη από το υπουργείο Οικονομικών για τα σχέδια δράσης του. Υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες και αβεβαιότητες».
Μια ενδεχόμενη ενίσχυση των επιτοκίων, σε συνδυασμό με καθυστερήσεις στην πορεία του εμβολιασμού, που θα έπληττε τον τουρισμό και τα έσοδα της χώρας, θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα εκρηκτικό «μίγμα» για την ελληνική οικονομία.
Σημειώνεται πως στον Προϋπολογισμό του 2021 έχει ενσωματωθεί η πρόβλεψη για μια υποθετική αύξηση των επιτοκίων κατά 1% σε όλο το φάσμα της καμπύλης αποδόσεων. Με βάση αυτό το σενάριο, η επίδραση στο χρέος και στους τόκους υπολογίζεται στο 0,1% του ΑΕΠ, δηλαδή κοντά στα 160-170 εκατ. ευρώ.