Η χώρα μας έχει περάσει στο παρελθόν πάμπολλες έκτακτες καταστάσεις που επέβαλλαν έκτακτα μέτρα. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω, ότι για την περίοδο της Παλιάς Αθήνας προξενεί εντύπωση στον ερευνητή η διαπίστωση, ότι ο κόσμος, σε γενικές γραμμές, αντέδρασε πάντα πειθαρχημένα, ενώ το χιούμορ, που ανέκαθεν διέκρινε τους προγόνους μας, λειτουργούσε σαν καταλύτης.
Ιδού λοιπόν και ένα παράδειγμα σε ένα κειμενάκι του Αλέκου Σακελλάριου, που αναφέρεται στην καθιέρωση δελτίου τροφίμων στα δύσκολα χρόνια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι Ιούνιος του 1940 το Παρίσι έχει καταληφθεί από τους Γερμανούς και η κυβέρνηση Μεταξά επιβάλει έκτακτα μέτρα.
«Το δελτίον τροφίμων που καθιερώνεται και στην Ελλάδα –τελευταίαν από όλα τα κράτη της Ευρώπης, που το εθέσπισαν από την αρχή του πολέμου- δεν είναι μόνον μέτρον δικαιολογημένης περισυλλογής. Είναι προ παντός ένα μέτρον ευεργεσίας προς τους πολίτας.
Το δελτίο, ενώ δεν πρόκειται να μας στερήση τα λογικά μέσα διατροφής, θα βάλη μια τάξι στη διαιτητική μας. Οι Έλληνες είμαστε από τους λαούς που συνηθίσαμε να τρώμε χωρίς υπολογισμό. Με οδηγό μόνον την πείνα και την όρεξι και με πλήρη περιφρόνησι των κανόνων της υγιεινής, τρώμε κυρίως για το κέφι μας.
Υπερηφανευόμαστε για την ¨Ελληνική Κουζίνα¨ » και την επιδεικνύουμε σαν ένα από τα δείγματα των κατακτήσεων της φυλής. Διατηρήσαμε στο κεφάλαιον αυτό με μεγάλη ευλάβεια την ανατολίτικη παράδοσι, όπου η κουζίνα είχεν αναχθή σε φιλοσοφικό σύστημα, ρυθμιστικό των βιολογικών μας προβλημάτων.
Ας με συγχωρήση ο κ. Τσελεμεντές, αλλά δεν νομίζω ότι θα χάση πολλά πράγματα η ζωή μας από τον προορισμό της, αν διακόψη τον στενότατο σύνδεσμο με τις εκατοντάδες των μαγειρικών συνταγολογίων, που περιέχονται στο πρωτοφανούς κυκλοφορίας βιβλίο του…
Ένα βήμα προς την απλοποίησι αυτή θα κάνουμε χάρις στο δελτίο. Το καθιερωμένον ¨χθες παρετέθη πλουσιώτατον δείπνον εις τον φιλόξενον οίκον του κ. Χ.¨ θα καταργηθή. Θα περιορισθούμε στο σπιτάκι μας. Στην οικογένειά μας. Θ΄αποκατασταθή ακόμη και η οικογενειακή συνοχή, που είχε πάρει προ πολλού τον κατήφορο με το να περιπλανώνται τα διάφορα μέλη της οικογενείας εδώ κι΄εκεί για ¨τραπέζια¨.
Ο γυιός που ήθελε να καλύψη κάποια παρεκτροπή του, παρουσίαζε για συνηθισμένη δικαιολογία ¨το κάλεσμα¨:
-Απόψε μπαμπά θ΄αργήσω. Είμαι καλεσμένος για φαγί στου Νίκου.
Και ο Νίκος ήτανε συνήθως κάποια Νίτσα ή και κάποια Λουλού.
Εξ άλλου το δελτίον θα καταργήση και μερικές συνήθειες που ανέτρεπαν τον προϋπολογισμό μας χωρίς κανένα λόγο.
-Ένα καφεδάκι…
-Ένα γλυκάκι…
-Κάτσε να φάμε. Το βρισκούμενο…
Το ¨βρισκούμενο¨τώρα θα είναι μαθηματικώτατα υπολογισμένο. Δεν θα μπορούμε να το προσφέρουμε χωρίς να το κόψουμε από τον εαυτό μας.
Ένα νέο λοιπόν ρυθμό θα βάλη στη ζωή μας το δελτίο. Θα μας διδάξη ότι δεν είναι απαραίτητο να συνδυάζεται μια φιλική συγκέντρωσις με τραπέζια και κεράσματα. Ότι η φιλία δεν πηγάζει από την κουζίνα. Ότι μια καλή συντροφιά μπορεί και να μην πλαισιώνεται από γαλακτομπούρεκα και κανταϊφια.
Και προ παντός θα βάλη σ΄έναν καλό δρόμο τη διαιτητική μας. Θα μας μάθη να τρώμε όσο πρέπει κι΄όχι όσο θέλουμε. Και ασφαλέστατα μια μέρα θα μακαρίζουμε αυτό το δελτίο».
(«Ασύρματος», Ιούνιος 1940, Αλέκος Σακελλάριος)
Θωμάς Σιταράς, Αθηναιογράφος-Συγγραφέας, FΒ:Σιταράς Θωμάς