Οι επιστήμονες ανακάλυψαν μια βιολογική ανωμαλία που θα μπορούσε να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την αίσθηση της όσφρησης, σύμφωνα με τη σχετική δημοσίευση στο Neuron.
Κάποιοι άνθρωποι έχουν φυσιολογική λειτουργία στην όσφρησή τους, παρά το γεγονός ότι από τον εγκέφαλό τους λείπει ένα τμήμα που θεωρείται απαραίτητο για την όσφρηση, οι οσφρητικοί βολβοί, η έλλειψη των οποίων μπορεί να προκαλέσει ανοσμία, δηλαδή αδυναμία όσφρησης.
Το περίεργο, ωστόσο, είναι ότι το φαινόμενο αυτό επηρεάζει κατά κύριο λόγο τις γυναίκες και μάλιστα τις αριστερόχειρες, χωρίς να έχει εντοπιστεί ποτέ σε άνδρες.
Η πρώτη φορά που οι επιστήμονες ήρθαν αντιμέτωποι με άνθρωπο που έχει φυσιολογική οσφρητική ικανότητα χωρίς να διαθέτει οσφρητικούς βολβούς ήταν όταν έκαναν εγκεφαλογραφήματα σε άτομα με απόλυτα υγιή αίσθηση της όσφρησης και εντόπισαν το φαινόμενο αυτό σε μία γυναίκα.
Η γυναίκα ήταν αριστερόχειρας, πράγμα που έκανε τους ερευνητές να θέλουν να συγκρίνουν τον εγκέφαλό της με αυτόν άλλων αριστερόχειρων γυναικών, προκειμένου να διαπιστώσουν ομοιότητες και διαφορές.
Όπως αποδείχθηκε, χρειάστηκε να εξετάσουν μόλις 10 γυναίκες για να βρουν άλλη μία χωρίς καθόλου βολβούς, αλλά με εξαιρετική αίσθηση της όσφρησης. Στη συνέχεια, η ερευνητική ομάδα ανέτρεξε σε μια δημόσια βιβλιοθήκη 1.113 εγκεφαλογραφημάτων (Human Connectome Project) για να βρει ακόμα περισσότερα τέτοια παραδείγματα.
Το εντυπωσιακό είναι ότι το φαινόμενο αυτό δεν έχει ανιχνευθεί ποτέ στους άνδρες, αλλά παρουσιάζεται σε περισσότερες από το 4% των γυναικών που είναι αριστερόχειρες. Οι επιστήμονες πάντως δεν έχουν μέχρι στιγμής κάποια σαφή ένδειξη για το πώς συνδέεται το φύλο και η αριστεροχειρία με το ζήτημα.
Μία πιθανότητα είναι οι γυναίκες τελικά να έχουν οσφρητικούς βολβούς, αλλά να είναι τόσο μικροί που δε μπορούν να ανιχνευθούν στο εγκεφαλογράφημα. Η θεωρία αυτή, ωστόσο, δεν εξηγεί το πώς διατηρούν μια τόσο καλή οσφρητική ικανότητα με τόσο μικρούς βολβούς.
Ένα άλλο ενδεχόμενο έχει να κάνει με την ικανότητα του εγκεφάλου να προσαρμόζεται, γνωστή και ως «πλαστικότητα». Πιο απλά, όταν ένα παιδί γεννιέται χωρίς οσφρητικούς βολβούς, είναι πιθανό ένα άλλο μέρος του εγκεφάλου του να αναλαμβάνει τις «ευθύνες» των βολβών.
Μια τελευταία και αρκετά αμφιλεγόμενη εξήγηση των επιστημόνων, η οποία μάλιστα θέτει υπό αμφισβήτηση την υπάρχουσα κατανόηση της διαδικασίας της όσφρησης, υποστηρίζει ότι ίσως οι βολβοί να μην εμπλέκονται στη διαδικασία αναγνώρισης των οσμών αλλά να έχουν ένα διαφορετικό ρόλο, πιθανότατα αυτόν του εντοπισμού μιας μυρωδιάς παρά της αναγνώρισής της.
Περαιτέρω έρευνες πάνω στο ζήτημα θα προσφέρουν μια πιο σαφή εικόνα στο μέλλον.