Οι ασθενείς με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) πάσχουν από μια χρόνια νόσο και «αυτό σημαίνει ότι δεν διακόπτουμε τα φάρμακα, επειδή νοιώθουμε καλά. Όπως μας πανικοβάλει η υπέρταση, έτσι πρέπει να εκλαμβάνουμε τη ΧΑΠ ως χρόνια και επικίνδυνη ασθένεια. Επίσης, όπως μετράμε την πίεση στην υπέρταση πρέπει να κάνουμε σπιρομέτρηση (εύκολη, ανώδυνη εξέταση) στην ΧΑΠ», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημήτρης Βασσάλος, Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Μακροχρόνια ασθένεια
Ο κ. Βασσάλος εξηγεί ότι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μια μακροχρόνια ασθένεια, η οποία προκαλεί φλεγμονή στους πνεύμονες και οδηγεί σε καταστροφή του πνευμονικού παρεγχύματος και στένωση των αεραγωγών, καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή. Κυριότερες μορφές της είναι η χρόνια βρογχίτιδα και το πνευμονικό εμφύσημα. Από ΧΑΠ πάσχουν 600 εκατομμύρια άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες, σε όλον τον κόσμο. Αποτελεί διεθνώς την 4η αιτία θανάτου και υπολογίζεται πως είναι υπεύθυνη για το 5% περίπου όλων των θανάτων παγκοσμίως, ενώ έως το 2020 αναμένεται να αποτελεί την 3η αιτία θανάτου και την 5η αιτία αναπηρίας. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία, περίπου 700.000 άτομα πάσχουν από ΧΑΠ, με τους μισούς να το αγνοούν.
«Είναι μια συχνή πάθηση που παρουσιάζεται στην ηλικία των 50 ετών περίπου. Εμφανίζεται κύρια σε καπνιστές, αλλά και σε άλλους χωρίς εμφανή αιτία», αναφέρει ο κ. Βασσάλος και προσθέτει ότι «υπάρχει κληρονομική προδιάθεση και αυτό είναι το αίτιο που δεν πάσχουν όλοι οι καπνιστές από ΧΑΠ. Παρουσιάζεται με συμπτώματα βήχα, δύσπνοια, κόπωση και συχνά μεγάλη απόχρεμψη».
Διάγνωση και αντιμετώπιση
«Στο παρελθόν και το Χρόνιο Βρογχικό Άσθμα περιλαμβανόταν στον όρο ΧΑΠ, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει αφαιρεθεί, όχι σωστά κατά τη γνώμη μου. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία μιας νέας νοσολογικής οντότητας, το ACOS (Σύνδρομο αλληλοεπικάλυψης ΧΑΠ και άσθματος)», αναφέρει ο κ. Βασσάλος. Προσθέτει ότι «στη ΧΑΠ θα πρέπει να προσδιορίζουμε ποια είναι η νοσολογική οντότητα (φαινότυπος) που επικρατεί. Το Πνευμονικό Εμφύσημα, ή η Χρόνια Βρογχίτιδα (ή το Βρογχικό ‘Ασθμα). Η κάθε ασθένεια έχει πλέον διαφορετική θεραπευτική αντιμετώπιση. Η μεγάλη δυσκολία του θεραπευτή είναι να προσδιορίσει ποια νοσολογική οντότητα είναι η κυρίαρχη».
Ο κ. Βασσάλος τονίζει ότι η ΧΑΠ «είναι σύνδρομο, δεν είναι μια νόσος και προσβάλλονται πολλά όργανα όχι μόνο ο πνεύμονας. Πρέπει ο ιατρός να προσδιορίσει ποια ασθένεια κυριαρχεί για να δώσει την κατάλληλη αγωγή. Μια σημαντική νοσολογική οντότητα αποτελούν οι βρογχεκτασίες, νόσος που συνδυάζεται με την ΧΑΠ ή και μπορεί να υφίσταται και μόνη της. Βρογχεκτασίες, που δεν οφείλονται σε κυστική ίνωση, ορίζουμε τη μόνιμη παθολογική διάταση των βρόγχων που οφείλονται σε κληρονομικούς παράγοντες ή και σε χρόνια ή παλαιά φλεγμονή. Η νόσος αυτή είναι συχνή και πολλοί ασθενείς δυστυχώς αντιμετωπίζονται ως πάσχοντες από ΧΑΠ. Η θεραπεία τους είναι κυρίως αντιβιοτικά και εισπνεόμενα αντιβιοτικά και όχι όπως εκ λάθους δίνονται εισπνεόμενα κορτικοειδή». Η διάγνωση, προσθέτει ο κ. Βασσάλος, τίθεται με αξονική τομογραφία υψηλής ευκρίνειας. Η σπιρομέτρηση βοηθάει σημαντικά όσον αφορά τον αποκλεισμό άλλων νοσολογικών καταστάσεων.
Φαρμακευτική αγωγή για ΧΑΠ
Όπως αναφέρει ο κ. Βασσάλος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η φαρμακευτική αγωγή έχει ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και τη μείωση ή και εξάλειψη των παροξύνσεων. «Σε περίπτωση που δεν λαμβάνουμε την προτεινόμενη αγωγή καταπονούμε σημαντικά τον οργανισμό μας και γινόμαστε επιρρεπείς στις λοιμώξεις και κατά συνέπεια στις παροξύνσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμά την επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ανεπανόρθωτη βλάβη, δηλαδή σε απώλεια της προηγούμενης αναπνευστικής χωρητικότητας και επιδείνωση της ποιότητας ζωής. Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν εκ νέου στο αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα ότι δεν πρέπει να διακόπτουμε τη φαρμακευτική αγωγή της ΧΑΠ, όταν νομίζουμε ότι αισθανόμαστε καλά».