Κατά την αποχώρηση τους από την Αθήνα, στις 12 Οκτωβρίου του 1944, οι Ναζί άφηναν πίσω τους μια Ελλάδα που είχε χάσει το 10% του πληθησμού της. Οι στρατιωτικές απώλειες μαζί με αυτές των αμάχων από την πείνα και τις κακουχίες εκτιμώνται γύρω στις 600.000. Ο πόλεμος άφησε επίσης και ήρωες αντιστασιακούς αλλά και πολλούς δωσίλογους.
Η δημοσιογράφος Μαρία Ρηγούτσου παρουσιάζει στη Deutsche Welle μια σειρά διηγήσεων απογόνων Ναζί και δοσιλόγων στην Ελλάδα, θέτοντας το ερώτημα πως βιώνουν αυτή τη βαριά κληρονομιά έντος τέτοιου εγκλήματος.
«Ευτυχώς που πολέμησε ο πατέρας μου τα κομμούνια»
Οι απόγονοι των Ναζί δηλώνουν ντροπή για τους συγγενείς τους, σε αντίθεση με τους απογόνους των δοσιλόγων στην Ελλάδα. Ενδεικτική είναι η μαρτυρία του Αλέξανδρου Γιοσμα, γιου του Ξενοφώντα Γιοσμά, γνωστότερου και ως «φον» Γιοσμά στη Θεσσαλονίκη εξαιτίας της συνεργασίας του με τους Γερμανούς. Καταδικάστηκε για δωσιλογισμό ωστόσο ο γιος του τον θεωρεί ήρωα και καμαρώνει για το έργο του πατέρα του. «Ευτυχώς που πολέμησε ο Γιοσμάς τα κομμούνια, διαφορετικά θα ήμασταν στο Σύμφωνο Βαρσοβίας από το 1944. Οι εθνικιστές εδώ πολέμησαν τα κομμούνια που σφάζανε ελληνικό λαό…»
«Με βάφτισε Ρώσος παπάς, νονοί μου ήταν ο αδελφός μου που ήταν έντεκα χρονών και η αδελφή της μάνας μου. Ο πατέρας μου δίνει το μικρό όνομα στον παπά: Αδόλφος, του λέει, το μικρό όνομα. Εγώ γουστάρω, μου αρέσει, μακάρι να με λέγανε Αδόλφο. Είμαι «φον», με κάνανε και Αδόλφο, ακόμα καλύτερα. Και υπουργό του Χίτλερ είχαν κάνει τον πατέρα. Θα ήταν μεγάλη ευτυχία για μένα να με έλεγαν Αδόλφο, γιατί εάν με έλεγαν Στάλιν ή Νετανιάχου που σφάζει κάθε μέρα θα ήταν καλύτερα;» λέει ο Αλέξανδρος Γιοσμάς στην Deutsche Welle. Τελικά δεν βαφτίστηκε Αδόλφος μια και ο παπάς τότε επισήμανε πως το όνομα δεν υπάρχει στο ελληνικό ορθόδοξο εορτολόγιο και άρα δεν θα ήταν δυνατόν να του δοθεί. Η βάφτιση έγινε στη Βαυαρία, εκεί που είχε καταφύγει ο πατέρας του μετά τον πόλεμο ως συνεργάτης των Γερμανών.
Δημοσιογράφος στο επάγγελμα, καταγόμενος από το Κιρκαγάτς της Μικράς Ασίας κατηγορήθηκε για ένοπλο δωσιλογισμό αλλά και ως προπαγανδιστής των Γερμανών και των Ταγμάτων Ασφαλείας (διετέλεσε υπεύθυνος Τύπου και Προπαγάνδας του περιβόητου δωσίλογου Γεώργιου Πούλου) στη Μακεδονία. Καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο και όταν επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη το 1947 εξέτισε ποινή φυλάκισης πέντε ετών και στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος μετά από απονομή χάριτος. Αργότερα είχε κατηγορηθεί και για ηθική αυτουργία στη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη αλλά αθωώθηκε.
Ο Αλέξανδρος Γιοσμάς γεννήθηκε το 1945 στο Λάντσχουτ της Βαυαρίας, ένα χρόνο μετά τη φυγή του πατέρα του στη Γερμανία. «Ο πατέρας μου έφυγε με τη στολή του Γερμανού ανθυπολοχαγού» δηλώνει με περηφάνια. «Μεγάλωσα με τα ιδανικά του ελληνισμού, του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού. Ούτε να κλέψουμε, ούτε να εξαπατήσουμε» τονίζει αναφερόμενος στις αρχές της οικογένειάς του. «Έπρεπε να φύγει ο Γιοσμάς όταν έφυγαν οι Γερμανοί. Είχε τελειώσει η δράση του. Είχαν αναλάβει ελέω Θεού οι κομμουνιστές, το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Έφυγε με τα γερμανικά στρατεύματα και χαίρομαι που το λέω γιατί αυτή είναι η αλήθεια. Κορόιδο ήταν να καθίσει και να τον πιάσουν τα κομμούνια που σκότωναν στρατιώτες του ελληνικού στρατού;»
Το θέμα της έρευνάς μας «τα τραύματα του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου και πως αυτά επηρέασαν τις επόμενες γενιές» ο Αλέξανδρος Γιοσμάς δεν φαίνεται να το αντιλαμβάνεται. Δεν τον αφορά. Είναι υπερήφανος για την «εθνική» δράση του πατέρα του. Όσο για τα εγκλήματα των Γερμανών κατακτητών, τους θανάτους, την πείνα, δηλώνει χωρίς περιστροφές: «Δεν φταίνε οι Γερμανοί, οι μαυραγορίτες έφταιγαν, εκμεταλλεύτηκαν την αναμπουμπούλα. Είναι όπως και σήμερα που κάποιοι εκμεταλλεύονται την κρίση και γίνονται μαυραγορίτες τρόπον τινά».
Ο Αλέξανδρος Γιοσμάς είναι ζωγράφος. Σπούδασε, πηγαινοερχόμενος, όπως λέει, μεταξύ 1970 και 1975 στο Μόναχο. Στην πόλη που ήθελε και ο Χίτλερ να σπουδάσει ζωγραφική αλλά δεν τα κατάφερε αφού τον απέρριψαν δυο φορές από τη Σχολή Καλών Τεχνών. Ο Αλέξανδρος Γιοσμάς ενδιαφερόταν πάντοτε για την πολιτική, τονίζει, και το 2007 ήταν υποψήφιος βουλευτής του ΛΑΟΣ Ροδόπης. Σήμερα είναι μέλος της Χρυσής Αυγής. Ζει, όπως λέει, φτωχικά στην Άνω Τούμπα. «Που είναι οι λίρες που άφησε ο Γιοσμάς;» διερωτάται. Πριν από την κρίση πάντως, όπως λέει, κατάφερνε να ζει καλά από τη ζωγραφική του.
Για τη συνέντευξή μας έχει φέρει μάλιστα φωτογραφίες από παλαιότερα έργα του και από έκθεση που έγινε το 1979 στο ξενοδοχείο Electra Palace στην Αριστοτέλους. Αναπαραστατική ζωγραφική με λάδι, φιγούρες της καθημερινότητας αλλά και θέματα εμπνευσμένα από τον Ιησού. Μια έκθεση για την οποία δηλώνει πολύ υπερήφανος. Πάνω από όλα όμως στη ζωή του είναι υπερήφανος για τον πατέρα του. Στην ερώτηση μας εάν τον ενοχλεί η «ρετσινιά» του δωσίλογου απαντά: «Ο πατέρας μου έμαθε στη Γερμανία ότι καταδικάστηκε ερήμην εις θάνατον από το δικαστήριο των δωσιλόγων και σηκώνεται να γυρίσει. Εσείς θα γυρνούσατε; Ο Ξενοφών Γιοσμάς δεν ήταν φυγάς και ενώ ήταν διατεθειμένος να καθίσει οικογενειακώς στην Γερμανία επέστρεψε. Για αυτό είμαι υπερήφανος για τον πατέρα μου».
«Γιατί δεν τον σκότωσαν αφού ήταν δωσίλογος;» διερωτάται ο Αλέξανδρος Γιοσμάς και συμπληρώνει πως ο πατέρας του δεν είχε καμία σχέση με την εξόντωση των Εβραίων. «Αντιθέτως είχε φίλους Εβραίους και Κομμουνιστές και διέσωσε πολλούς από αυτούς στην Κατερίνη όπου έμενε αρχικά, χρησιμοποιώντας τις καλές σχέσεις που είχε με τους Γερμανούς» προσθέτει. Όσον αφορά το Ολοκαύτωμα «δεν το έκανε ο Χίτλερ. Το έκαναν κάποιες σκοτεινές δυνάμεις για να εκθέσουν τον Χίτλερ» συμπληρώνει και υπονοεί πως ευθύνεται ο σιωνισμός.
Τέλος, στην ερώτηση πώς είναι δυνατόν να μην λυπάται για τον πόνο που προξένησε ο πατέρας του με τα περιβόητα Τάγματα Θανάτου, όπως τα αποκαλεί ο ίδιος ο Αλέξανδρος Γιοσμάς, δεν διστάζει να δηλώσει: «Ευτυχώς που πολέμησε ο Γιοσμάς τα κομμούνια, διαφορετικά θα ήμασταν στο Σύμφωνο Βαρσοβίας από το 1944. Οι εθνικιστές εδώ πολέμησαν τα κομμούνια που σφάζανε ελληνικό λαό… Ο πατέρας μου ήταν οπλαρχηγός της Εθνικής Αντιστάσεως, τελεία και παύλα. Αν δεν ήταν ο πατέρας μου και κάποιοι άλλοι πατεράδες… Με το όνομα Παρμενίων έδρασε ο πατέρας μου και τους άλλαξε τα φώτα. Αν δεν ήταν ο Πούλος, ο Τσολάκογλου και όλοι αυτοί θα ήμασταν στο Σύμφωνο Βαρσοβίας μέχρι το 1989 που έπεσε το ανατολικό Μπλοκ».
Πηγή: Deutche Welle