Τη νύχτα της 16ης προς την 17η Νοέμβρη 1973, ο νυχτερινός ουρανός, πάνω από το Πολυτεχνείο της Αθήνας, σχιζόταν από το σύνθημα ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.
Οι φοιτητές, έψαλλαν τον επιτάφιο της χούντας. Ο ραδιοπομπός καλούσε σε εξέγερση τον λαό. «Απόψε πεθαίνει ο φασισμός». Στους γύρω δρόμους, οι φοιτητές είχαν στήσει οδοφράγματα, από πριν δύο ημέρες, και πανό που έγραφαν «Λαέ πολέμα σου πίνουνε το αίμα» και άλλα ανάλογα, κατά του στρατιωτικού καθεστώτος. Όμως, εκείνη τη νύχτα, τα τανκς, ήταν ήδη στον δρόμο, για να χτυπήσουν τους φοιτητές.
Ένα μοναδικό φωτογραφικό υλικό, αποτυπώνει συγκλονιστικές στιγμές της νύχτας και της επόμενης μέρας. Φωτογράφος είναι ο Βασίλης Καραμανώλης.
Το χρονικό της εκκένωσης και της επόμενης μέρας:
Σάββατο 17 Νοεμβρίου 1973.
Ώρα 0:30. Άρματα μάχης και μονάδες των ΛΟΚ, κατευθύνονται στο κέντρο της Αθήνας.
Τανκς πλημμυρίζουν την Πατησίων
Τα τανκς, μπαίνουν στην Πατησίων, τσακίζουν τα αυτοκίνητα και ό,τι άλλο οι φοιτητές είχαν κάνει οδόφραγμα, και σταματούν γύρω από το Πολυτεχνείο.
Τα τανκς τσακίζουν τα οδοφράγματα που είχαν στήσει οι φοιτητές
Τα τανκς έξω από το Πολυτεχνείο λίγο πριν εισβάλλουν και δολοφονήσουν τους φοιτητές
Τα μεγάφωνα και ο Πομπός από το Πολυτεχνείο, μεταδίδουν πως τα τανκς δεν θα χτυπήσουν. Οι φοιτητές, μαζεμένοι στα κάγκελα, φωνάζουν «Αδέλφια μας φαντάροι!».
Στις 2:30 στρατιώτες των ΛΟΚ, περικυκλώνουν το κτίριο, οι φοιτητές συνεχίζουν να φωνάζουν «Αδέλφια μας φαντάροι!» και «Δεν θα χτυπήσετε!».
Στις 3:00 χτύπησαν.
Ένα από τα άρματα μάχης, ρίχνει την κεντρική Πύλη, και εισέρχεται στον περίβολο,
Ακολουθούν οι στρατιώτες. Το Πολυτεχνείο εκκενώνεται. Μέσα στη νύχτα, στους δρόμους γύρω από το Πολυτεχνείο, και σε άλλες περιοχές, ακούγονται πυροβολισμοί. Τραυματίες και νεκροί, μεταφέρονται στα νοσοκομεία.
Το πρωί, ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος, έβγαλε διάγγελμα: «Με βαθείαν συνείδησιν της ευθύνης μου έναντι του Έθνους και της Ιστορίας, απεφάσισα, μετά τας χθεσινάς αναρχικάς εκδηλώσεις μιας οργανωμένης μειοψηφίας, να κηρύξω τον στρατιωτικόν νόμον καθ άπασαν την επικράτειαν…».
Ο στρατηγός Ζαγοριανάκος, εξέδωσε διαταγή, που μεταδιδόταν συνεχώς από το ραδιόφωνο: «Απεφασίσαμε και διατάσσομεν: Απαγορεύομεν:
1-Τας εν υπαίθρω συγκεντρώσεις, πέραν των πέντε ατόμων
2-Τας εν κλειστώ χώρω συγκεντρώσεις
3-Τας ποδοσφαιρικάς εν γένει συναντήσεις
4-Την άσκησιν αντεθνικής προπαγάνδας
5-Την ανακοίνωσιν και δημοσίεσιν πληροφοριών, δυναμένων να φέρωσιν ανησυχίαν ή φόβον εις τους πολίτας».
Οι κάτοικοι της Αθήνας, έβλεπαν παγωμένοι τους στρατιώτες και τους αστυνομικούς της δικτατορίας να έχουν πλημμυρίσει τους δρόμους.
Αστυνομοκρατία παντού
Τανκς περνούσαν παντού, και φαντάροι πάνω σε αυτά κρατούσαν γεμάτα τα όπλα. Κάποιοι από αυτούς, πυροβολούσαν. Υπήρξαν και αυτή τη μέρα, νεκροί.
Την επόμενη ημέρα τα τανκς κυκλοφορούν και τρομοκρατούν
Πανοπλοι στρατιώτες επάνω στα τανκς, τα οποία τριγυρνούν στους δρόμους. Και την επομένη υπήρξαν νεκροί
Η χούντα επέβαλλε το φόβο βγάζοντας τα τανκς στους δρόμους
Στην πλατεία Ομόνοιας, αστυνομικοί συγκέντρωναν ύποπτους, για «αντεθνική δράση». Στρατιώτες έτρεχαν πάνω κάτω, με τα όπλα στα χέρια.
Συγκεντρωμένοι στην Ομόνοια για αντεθνική δράση
Στρατιώτες με τα όπλα στα χέρια στην πλατεία Ομονοίας
Τανκς στην Ομόνοια
Τσακισμένα αυτοκίνητα από τα τανκς
Όλες οι φωτογραφίες: Β.Καραμανώλης/ΑΡΧΕΙΟ Αντιδικτατορικής Νεολαίας, Μ.Νταλούκας.